حکیم مهر - «دکتر سيد علی غفوری» متخصص بهداشت و بيماری های طيور و مجری طرح ملی واكسيناسيون طیور روستایی علیه بیماری نیوکاسل، در خصوص برخی انتقادات وارده به این طرح توضیحاتی را برایمان ارسال نموده اند که ضمن تشکر از ایشان، عیناً به عرض مخاطبان محترم می رسد:
بنام ايزد توانا
مدير محترم پايگاه خبري حكيم مهر
ضمن سپاس از بذل توجه شما در خصوص انعكاس خبر اجراي طرح واكسيناسيون روستايي، با توجه به اهميت اين طرح و لزوم شفاف سازي فني قبل از هرگونه تفسير غير فني و حاشيه اي، بنده بعنوان مجري طرح، توجه شما و مخاطبان محترم آن پايگاه خبري را به برخي توضيحات فني لازم در خصوص اين طرح جلب مي نمايم:
1- بحث واكسيناسيون طيور روستايي موضوعي است كه از سال ها قبل بصورت پراكنده، مقطعي و در مقياسي محدود در مجموعه دامپزشكي اعم از دولتي يا خصوصي به آن پرداخته شده است.
2- در سال 1392 در قالب مرحله اول از طرح "واكسيناسيون طيور روستايي" در دفتر بهداشت و مديريت بيماريهاي طيور، كليه طيور روستايي اطراف كانون هاي صنعتي مبتلا به نيوكاسل در سطح كشور با مديريت دامپزشكي استانها و توسط بخش خصوصي مورد واكسيناسيون با واكسن غير فعال نيوكاسل قرار گرفتند.
با توجه به استقبال استان ها بدليل مشاهده اثرات ناشي از اجراي طرح بصورت كاهش موارد نيوكاسل، در سال 1393 حدود 3 میلیون قطعه طيور روستايي در استان هاي كشور با واكسن غير فعال واكسينه شدند. عليرغم ابراز رضايت ادارات كل استانها از نتايج اجراي اين طرح، اين امر با مشكلاتي نيز همراه بوده است كه اهم آن بشرح ذيل مي باشد:
- ضرورت بكارگيري از گروههاي مايه كوبي مجرب جهت تزريق واكسن
- عدم استقبال اغلب گروههاي مايه كوبي خصوصي از اين عمليات بدليل پايين بودن تعرفه مايه كوبي
- هزينه بالاتر واكسن و واكسيناسيون با واكسن كشته نيوكاسل (حدود 20 برابر گرانتر از واكسيناسيون خوراكي)
- صعوبت تلقيح واكسن كشته در مقايسه با واكسن خوراكي (واكسيناسيون انفرادي در مقايسه با واكسيناسيون جمعي)
- عدم پوشش كامل واكسيناسيون در صورت استفاده از واكسن كشته بويژه در مناطق با دسترسي كمتر
- عدم تحريك ايمني با واسطه سلولي در واكسنهاي كشته
- عدم وقوع پديده جايگزيني ويروس بدليل غير فعال بودن ويروس در واكسن های كشته
3- از آنجا كه واكسن هاي زنده غيربيماريزاي مقاوم به حرارت علاوه بر نداشتن مشكلات فوق، ايجاد محافظت قابل قبول نموده، به هيچ عنوان خطر بيماريزايي نداشته و براحتي قابل استفاده خوراكي مي باشد، لذا با توجه به توليد آزمايشي اين نوع واكسن در موسسه محترم تحقيقات واكسن و سرم سازي رازي، مقرر شد تا مرحله سوم طرح در سال 1394 با استفاده از 2 میلیون و 600 هزار دز از اين واكسن در 12 استان در مناطق روستايي با استفاده از پرسنل ادارات كل و شهرستان هاي تابعه انجام پذيرد و بطور همزمان مطالعه ميداني و آزمايشگاهي به روش سرولوژي و مولكولي جهت ارزيابي اثربخشي واكسن صورت گيرد.
4- ارزيابي مثبت از نتايج مطالعات ميداني و جمع بندي نظرات كارشناسان، دفتر طيور را ترغيب نمود تا در آذرماه سال جاري مرحله چهارم اين طرح در 50% از روستاهاي 12 استان در خصوص 14 ميليون پرنده با استفاده از واكسن مذكور اجرا شود. با توجه به تعداد بالاي روستا و پرنده، مجريان اين طرح را بر آن داشت تا از پتانسيل سازمان بسيج سازندگي (بسيجيان روستايي) بهره گيرد كه اين امر با همدلي، صداقت، تفكيك وظايف و تبيين جايگاه هاي دو سازمان دامپزشكي و بسيج سازندگي در روز 5 آذرماه بصورت رايگان و بطور منظم، برنامه ريزي شده، باشكوه و بي نظير تبلور يافت. همچنين آمار دقيقي از جمعيت طيور روستاهاي طرح پوشش به تفكيك گونه بدست خواهد آمد.
5- در مرحله اصلي، طرح بعد از ارزيابي كامل مراحل قبلي و برنامه ريزي دقيق در تمام استانها در خصوص 50 ميليون پرنده روستايي با هدف حفظ سرمايه طيور روستائيان عزيز و نيز كاهش مخازن تهديد كننده صيور صنعتي اجرا خواهد شد. بدون شك اين حجم كار از عهده مجموعه دولتي و خصوصي دامپزشكي خارج بوده و مطابق الگوهاي جهاني، واكسيناسيون طيور روستايي عليه نيوكاسل زماني موفق خواهد بود كه با روشي آسان، ارزان يا حتي رايگان و توسط خود روستائيان آموزش ديده انجام گيرد.
در يك جمع بندي كلي بايد اذعان نمود كه برنامه ريزي علمي و اجراي حساب شده و مرحله اي طرح، همدلي و روحيه كار گروهي در بخش هاي درون و برون سازماني و نيز بهره گيري از نيروي ارزشمند بسيج سازندگي موجب شد تا چنين اتفاق كم نظيري در عرصه دامپزشكي كشور اتفاق افتد و در نتيجه قبل از هر عامل ديگر (از جمله هوشمندي كه شما تعبير فرموديد) روح و ماهيت طرح، چنين انعكاس و پوشش خبري بي سابقه اي را رقم زد. در هر صورت اينجانب بعنوان مجري طرح و به نمايندگي از دفتر بهداشت و بيماريهاي طيور آمادگي ارائه هرگونه توضيحات تكميلي جهت افزايش آگاهي مخاطبان در اين زمينه را خواهم داشت. از همه عزيزان و همكاران نيز خاضعانه انتظار داريم تا ضمن دوري از مطالب حاشيه اي و سطحي و با نگاه فني و نگرش كلان به چنين موضوعاتي و انعكاس نقطه نظرات سازنده خود سهمي در حل مشكلات بهداشتي طيور كشور داشته باشند.
با سپاس
سيد علي غفوري