گزارش اختصاصی حکیم مهر از ردپای ماهی‌های چینی مشکوک به فساد در کشور/ از گذشتن تاریخ انقضاء تا جعل لیبل و کلاه‌برداری

  

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: طبق آمار دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان، سالانه 9 هزار تن ماهی تیلاپیا وارد کشور می‌شود که بخشی از این رقم، در قبضه کشور چین است. اینکه چینی‌ها تا چه اندازه خود را متعهد به صادرات محصول با کیفیت می‌دانند، به کنار، اما اخباری که طی این چند روز در مورد کشف محموله فاسد ماهی تیلاپیا و اولین بار در روزنامه خراسان منتشر شده، نگرانی‌هایی را در بین افکار عمومی ایجاد کرده است. به گفته ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎزرﺳﯽ و رﺳﯿﺪﮔﯽﺑﻪ ﺷﮑﺎﯾﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﻨﻌﺖ، ﻣﻌﺪن و ﺗﺠﺎرت ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮی، مستنداتی وجود دارد که یک محموله 200 تنی ماهی طی سال‌های 92 و 93 از کشور چین خریداری شده که مشکوک به تقلب و فساد است.

به گفته رئیس شبکه دامپزشکی شهرستان چابهار، این ماهی‌ها 140 تن بوده که ابتدا از هرمزگان به تهران رفته و ازآنجاکه تاریخ انقضای پایینی داشته، از ترس قانون به چابهار منتقل شده تا با لیبل چابهار در سطح کشور توزیع شود. بخشی از آن نیز به مشهد فرستاده شده است.

فساد در کار نیست ولی تاریخ انقضای محموله گذشته است و میزان متیل بروماید و گلیز یخ آن بالاست

رئیس شبکه دامپزشکی شهرستان چابهار فساد این محموله را نمی‌پذیرد و به حکیم مهر می‌گوید: «تاریخ انقضای این محموله که به دلیل گلیز یخ بالا دو سال در نظر گرفته شده بود، اکنون گذشته است. آزمایش‌ها نیز نشان داده که میزان متیل بروماید آن بالاست.»

دکتر اولیا میرلاشاری ادامه می‌دهد: «بالا بودن گلیز یخ باعث می‌شود که ماهی کمتر دچار آلودگی میکروبی شود. اما این فرایند سبب می‌شود بیشتر حجم محصول، آب باشد، به‌طوری‌که مثلاً اگر یخ یک کیلو از این ماهی باز شود، تنها 200 گرم آن ماهی بوده و 800 گرم آن آب است. وقتی نمونه‌ای از این محموله در آزمایشگاه ما دیفراست شد، سه چهارم وزن آن کریستال یخ بود.»

حمل بدون مجوز 95 تن ماهی از تهران به چابهار

وی با تاکید بر اینکه این محموله ماهی ابتدا به هرمزگان و از آنجا به تهران منتقل شده است، می‌گوید: «متاسفانه از سردخانه زاگرس تهران بدون اینکه از ما بلامانع بخواهند، مجوز حمل 45 تن از محموله را به سردخانه بریس برودت چابهار می‌دهند که فردی که مجوز گرفته، 140 تن حمل کرده و با خود آورده است. یعنی حدود 95 تن از آن را به‌صورت غیرمجاز حمل کرده است. این شرکت در زمانی هم که این محموله را به چابهار آورد نیز هیچ‌گونه پروانه‌ای از نظام دامپزشکی نداشته و فاقد حق فعالیت بوده است.»

میرلاشاری از انجام هماهنگی با دادستانی به‌منظور معدوم‌سازی محموله خبر می‌دهد و تصریح می‌کند: «حکم معدوم‌سازی را نیز از دادستانی گرفته‌ایم، اما صاحب محموله به بهانه‌های مختلف مانع از اجرای حکم قاضی شده است که به همین دلیل امروز ما شاکی شده‌ایم. این محموله ماهی هم‌اکنون از سوی دادگاه پلمب بوده و پرونده آن نیز به دادگستری فرستاده شده است که طبق نظر قاضی، معدوم‌سازی قطعی است.»

تخلفات صاحب محموله: حمل بدون مجوز، جعل لیبل و کلاه‌برداری

وی حمل بدون مجوز، جعل لیبل و کلاه‌برداری را از جمله تخلفات صاحب محموله عنوان و خاطرنشان می‌کند: «پرونده این شخص ارجاع شده و ما منتظر رأی دادگاه هستیم.»

میرلاشاری از سازوکار حمل یک محموله دیگر به مقصد مشهد، اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: «کسی که 140 تن محموله را از تهران به چابهار منتقل کرده، به همان شکل به مشهد هم فرستاده است.»

در مشهد چه خبر است؟

رئیس اداره نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی شبکه دامپزشکی شهرستان مشهد که یکی از ارکان اصلی گزارش خراسان بود، ماجرا را به شکل دیگری تعریف می‌کند و به حکیم مهر می‌گوید: «طی یک تماس تلفنی از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت، گزارش وجود یک محموله دو و نیم تنی مشکوک در بازار مشهد به ما اعلام و از ما درخواست شد تا وضعیت سلامت آن را بررسی کنیم. کارشناسان ما نمونه را بررسی کرده و به آزمایشگاه فرستادند. به تبع، اعلام نتیجه نهایی نیازمند انجام یک فرایند چندگانه آزمایش بود و به همین دلیل بازه زمانی آن حدود یک ماه به طول انجامید. سردخانه نیز پلمب شده است.»

به محض اتمام مهلت مقرر قانونی، محموله توسط دادستانی معدوم خواهد شد

دکتر شهرام کرباسی ادامه می‌دهد: «ازآنجاکه مشخص شدن نتیجه روی ماهی، نیازمند انجام برخی آزمایش‌های مختلف بوده، یک ماه زمان برده است. بعد از این مدت نتیجه نهایی مبنی بر فساد ماهی‌ها اعلام شد. اکنون سردخانه پلمب شده، نتیجه آزمایش به افراد متخلف ابلاغ و به محض اینکه مهلت مقرر قانونی آن‌ها تمام شود، محموله توسط دادستانی مشهد معدوم خواهد شد.»

این محموله در مبداء سالم بوده است وگرنه اجازه ورود پیدا نمی‌کرد

وی شیوه انعکاس اخبار مربوط به این محموله را نادرست و به‌نوعی تلاش در جهت تشویش اذهان عمومی می‌داند و ادامه می‌دهد: «به‌هیچ‌عنوان این‌گونه نیست که تمام ماهی‌های موجود در بازار که به این سبک و سیاق هستند، مشکل دارند. کمااینکه اساساً سلامت فراورده خام دامی به چند مقوله مرتبط است که یکی از آن‌ها سلامت مبدأ است. قطع به‌یقین مبدأ این محموله سالم بوده، چراکه در غیر این صورت اجازه ورود پیدا نمی‌کرد. اما این احتمال وجود دارد که این محموله در سردخانه غیر استاندارد نگهداری شده باشد.»

فساد این محموله به این معنا نیست که سایر محموله‌ها نیز مشکل دارند

کرباسی در توضیح سازوکار شرایط مطلوب سردخانه می‌گوید: «اگر دمای زیر 18 درجه سردخانه رعایت نشود، یا سردخانه به شکل متوالی خاموش و روشن شود، ایجاد شوک و رشد میکروارگانیسم ها را به دنبال دارد که این وضعیت، بار باکتری‌ها را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است کانتینرهای حمل‌ونقل، دچار اشکال فنی شده باشند یا گاهی اوقات مالکان آن‌ها خست به خرج داده و آن‌ها را روشن نکنند. به هر صورت حمل‌ونقل و نگهداری غیر استاندارد و حتی عدم رعایت شرایط بهداشتی در هنگام تماس با فراورده چه در واحدهای بسته‌بندی و چه توزیع می‌تواند در سلامت فراورده مؤثر واقع شود. لذا اینکه این محموله خاص در این شرایط دچار مشکل شده اصلاً به این معنا نیست که سایر محموله‌ها نیز مشکل دارند.»

وی معتقد است مسئولیت نظارت و بازرسی شهر مشهد به عهده اداره دامپزشکی است و در پاسخ به این سؤال که چرا بازرسان منتظر ماندند تا گزارش تشکیک از سوی مردم اعلام شود و پیش از آن وارد عمل نشدند، می‌گوید: «این محموله به‌صورت غیرمجاز در محلی که هیچ‌گونه پروانه‌ای هم برای این کار ندارد، به‌صورت پنهانی نگهداری شده است. صد البته مراکز عرضه و نگهداری مجاز که همگی دارای پروانه هستند و شرایط استاندارد دارند، دائماً در حال پایش و مراقبت هستند. این‌گونه موارد بسیار اندک است و هر از چندگاهی ممکن است اتفاق بیفتد.»

اگر 200 تن محصول فاسد وارد مملکت می‌شد، حداقل 2 هزار نفر مسموم در بیمارستان‌ها می‌خوابیدند

کرباسی در خصوص حجم بالای ماهی‌های وارد شده از کشور چین که برخی منابع آن را 200 تن اعلام کرده‌اند، معتقد است که اولاً 200 تن ماهی به‌یک‌باره وارد کشور نمی‌شود و قطعاً در چندین کانتینر و در طول سال‌های 93 و 94 وارد و در بنادر جنوب ترخیص شده و این به معنای ورود 200 تن محموله فاسد نیست. چراکه اگر چنین بود، سازمان دامپزشکی اجازه ترخیص آن را نمی‌داد. «اگر 200 تن محصول فاسد وارد مملکت می‌شد، حداقل 2 هزار نفر مسموم در بیمارستان‌ها می‌خوابیدند. اما تمام این محموله تاکنون در کشور توزیع و مصرف شده و هیچ‌گونه گزارش مسمومیت با ماهی تیلاپیا نداشته‌ایم که این به معنای سلامت این محموله بوده است.»

وی در پایان اطمینان خاطر می‌دهد که هیچ‌یک از ماهی‌های فاسد در مشهد توزیع نشده و قبل از توزیع توسط نیروهای سازمان ضبط شده است. همچنین هیچ گزارشی هم از دانشگاه علوم پزشکی در خصوص مسمومیت با ماهی از بیمارستان‌ها دریافت نشده است.