حکیم مهر - تیتر اصلی عجیب شماره امروز روزنامه خراسان خبرساز شد و زمینه نگرانی افکار عمومی را فراهم آورد. در پی انتشار این مطلب، روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی با انتشار جوابیه ای، ضمن تکذیب بخش هایی از خبر منتشر شده، به ارائه توضیحاتی در این خصوص پرداخت.
ابتدا متن گزارش روزنامه خراسان و سپس جوابیه روابط عمومی کل دامپزشکی استان خراسان رضوی را با هم می خوانیم:
افشاگری «خراسان رضوی» از عرضه انبوه ماهی های فاسد منجمد در مشهد
ماهی فاسد چینی، سر سفره مردم!
دامپزشکی استان: 2.5 تن محموله ماهی فاسد کشف شده معدوم می شود.
«سری به بازار ماهی های یخزده در مشهد بزنید. من خبر دارم و مطلع هستم که در بخشی از این بازار، ماهی های فاسد را بسته بندی می کنند و به عنوان مصارف غذایی به فروش می رسانند. فاجعه ای در این زمینه وجود دارد که اگر بررسی کنید به زوایای دیگر این موضوع نیز پی خواهید برد.»
20 آذر ماه گذشته بود که یکی از شهروند خبرنگاران در تماس با گروه پیگیری حرف مردم روزنامه «خراسان رضوی» مدعی عرضه و توزیع نوعی ماهی یخ زده در بازار مشهد شد که فاسد است اما برای مصرف خوراکی توزیع می شود. او مستنداتی را هم در این زمینه برای ما ارسال کرد و خواستار پیگیری در این زمینه شد.
همراه با کارشناسان برای بازرسی میدانی
پس از اطلاع از این موضوع، خبرنگاران ما در گروه پیگیری حرف مردم دست به کار می شوند. در اولین اقدام، موضوع را با بازرسان اداره بازرسی و نظارت سازمان صنعت،معدن و تجارت خراسان رضوی در میان می گذاریم که با توجه به اهمیت ماجرا، قرار می شود همراه با ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎزرﺳﯽ و رﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪﺷﮑﺎﯾﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﻨﻌﺖ، ﻣﻌﺪن و ﺗﺠﺎرت ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮی و گروهی از کارشناسان اداره مذکور برای بازرسی سرزده، راهی فروشگاهی که حجم انبوهی از این ماهی را عرضه می کند شویم و موضوع را به صورت میدانی بررسی کنیم.
خان اول؛ میدان سپاد در پی ماهی که آب شد
21 آذر به همراه ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎزرﺳﯽ و رﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﺎﯾﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﻨﻌﺖ، ﻣﻌﺪن و ﺗﺠﺎرت استان راهی بازار سپاد می شویم و به صورت سرزده سردخانه های فروشگاه مورد نظر و چندین فروشگاه دیگر را مورد بازرسی قرار می دهیم اما خبری از ماهی های مذکور نیست گویی همه ماهی ها یک شبه آب شده است. پس از بازرسی چهار فروشگاه، مهدی مقدسی ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎزرﺳﯽ و رﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﺎﯾﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﻨﻌﺖ، ﻣﻌﺪن و ﺗﺠﺎرت ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮی می گوید: «رفتار فروشندگان کمی مشکوک است و احتمال دارد با اولین بازرسی ماهی های فاسد را به سرعت جا به جا کرده باشند.»
روز اول پس از 3 ساعت بازرسی سرنخی از محل دپوی ماهی های فاسد به دست ما نمی رسد. در ادامه قرار می شود روز بعد یعنی 22 آذر ماه مجدد همراه با کارشناسان اداره بازرسی صنعت، معدن و تجارت برای بازرسی چند غرفه دیگر درمیدان بار ولی عصر (عج) راهی محل شویم.
خان دوم؛ کشف بیش از 2 و نیم تن ماهی یخزده مشکوک
صبح روز دوشنبه 22 آذر ماه راهی میدان بار ولی عصر (عج) می شویم. بازرسی غرفه اول نتیجه ای ندارد، اما رفتار و پاسخ های متصدی دومین غرفه ای که برای بازرسی به آنجا رفته بودیم برای بازرسان کمی شک بر انگیز است. بازرسان از فروشنده می خواهند در سردخانه را بازکند. اما فروشنده به بهانه نبود کلید از این کار خودداری می کند. پس از چندلحظه در حالی که رفتار فروشنده کاملا مشکوک می شود یکی از آشنایان فروشنده کلید سردخانه را می آورد و بازرسان پیش روی فروشنده به بازگشایی در سردخانه اقدام می کنند.
همراه با بازرسان وارد سردخانه می شویم.در انتهای سردخانه حدود 80 تا 90 کارتن ماهی دیده می شود. نزدیک تر می رویم. همان برند مذکور از ماهی یخ زده در محل دپو شده است. دقیق تر می شویم و مشخص می شود ماهی ها در چابهار بسته بندی و به مشهد منتقل شده است.کارشناسان چند نمونه از فیله ماهی ها را از کارتن ها خارج می کنند. ظاهر ماهی ها نشان از نامرغوب بودن آن دارد و سرپرست گروه بازرسی اداره صنعت ، معدن و تجارت موضوع را با دامپزشکی مشهد در میان می گذارد و از آن ها می خواهد برای نمونه برداری از محموله و انجام آزمایش های دقیق و تعیین سلامت و یا عدم آن، به محل مراجعه کنند.
در ادامه باحضور نماینده دامپزشکی و نمونه برداری از محموله، قرار بر این می شود تا زمان اعلام نتیجه آزمایش های مذکور سردخانه پلمب شود.
سلامت شهروندان در گرو جواب آزمایشی که یک ماه طول کشید!
سردخانه در 22 آذر ماه ساعت یازده صبح پلمب می شود و ما هم به انتظار اعلام نتیجه آزمایش ها می مانیم و موضوع را تا قبل از مشخص شدن نتیجه رسانه ای نمی کنیم. هر دو سه روز یک بار با شبکه دامپزشکی مشهد تماس می گیریم و پیگیر ماجرا می شویم. اما هر بار جوابی می شنویم که جای کمی تامل دارد. مسئولان مربوطه تا چند روز هیچ آزمایشی روی نمونه ها انجام نمی دهند و آن طور که دکتر کرباسی مسئول نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی شبکه دامپزشکی مشهد اعلام می کند گویا بیشتر به فکر دریافت هزینه آزمایش از فروشنده هستند تا سلامت شهروندان!
سرانجام دقیقاً یک ماه بعد؛ یعنی 22 دی ماه نتیجه آزمایش ها مشخص می شود؛ نتیجه یک تلنگر جدی به دامپزشکی است. موضوعی را که تا این حد با سلامت شهروندان در ارتباط است تا این حد طولانی بررسی و اعلام می کند!
پس از یک ماه، فساد ماهی ها اعلام شد
بر همین اساس و برای اطلاع از نتیجه آزمایش های یک ماهه شبکه دامپزشکی مشهد، با مسئول نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی شبکه دامپزشکی مشهد گفت و گو می کنیم.
«دکتر شهرام کرباسی» به «خراسان رضوی» می گوید: با وجود این که فروشنده وجه آزمایش را پرداخت نکرد، کار را متوقف نکردیم و روند انجام مراحل آزمایش های مورد نیاز را طی کردیم. پس از انجام حدود 30 آزمایش گوناگون روی پنج نمونه برداشته شده از محموله توقیفی و جمع بندی آن ها، مشخص شد، فیله ماهی ها غیرقابل مصرف انسانی است و باید معدوم شود. به دلیل این که تعداد آزمایش های انجام شده زیاد بود مدت زمان اعلام نتیجه هم طولانی شد.
این مورد نادر بوده است
وی درباره نظارت شبکه دامپزشکی روی عرضه شیلات در سطح شهر هم تصریح می کند: بازرسان ما تمام موادی را که در سطح شهر وجود دارد بازرسی و نمونه برداری تصادفی می کنند؛ اما تقریبا می توان گفت تا به امروز این چنین اتفاقی را شاهد نبوده ایم. یکی از عوامل شناسایی فساد در یک فرآورده تغییر رنگ است که در نمونه های منتقل شده این علامت دیده نمی شد و از نظر ظاهری مشکلی نداشت و باید برای رسیدن به نتیجه ای دقیق تر آزمایش های مربوطه روی محموله انجام می شد.
وی همچنین درباره عرضه ماهی مذکور در سطح بازار بیان می کند: ماهی های مذکور وارداتی است و قرار بر این نیست که تمامی ماهی های عرضه شده از سوی این برند دارای مشکل باشد. بر همین اساس به فروشنده ابلاغ خواهد شد ظرف مدت مشخص به شبکه دامپزشکی مراجعه کند تا فرآیند معدوم سازی ماهی ها نیز طی شود. در این مدت فروشنده می تواند به اعلام نتیجه آزمایش ها اعتراض کند که در نهایت مرجع قضایی به پرونده رسیدگی خواهد کرد.
سودجویان در رکود به دنبال تقلب
در ادامه با «مهدی مقدسی» ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎزرﺳﯽ و رﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﺎﯾﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﻨﻌﺖ، ﻣﻌﺪن و ﺗﺠﺎرت ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮی گفت و گو می کنیم که وی در این زمینه می گوید: از ابتدای سال شاهد رکود نسبی در بازار بودیم و تقاضا نسبت به عرضه در برخی کالاها کاهش داشت. افرادی که به دنبال سوءاستفاده از فضای ایجاد شده و کسب در آمدهای نامشروع بودند، زمانی که مشاهده کردند گرانفروشی برای آن ها دیگر سود ندارد به تقلب روی آوردند. مانند کشف موضوع ماهی های فاسدی که جرقه آن با هوشیاری روزنامه «خراسان رضوی» زده و موضوع پیگیری شد.
وی تصریح می کند: در همین رابطه گروهی را مامور کردیم تا با تمام توان و به صورت ویژه مقوله تقلب را پیگیری و با خاطیان برخورد کنند؛ چرا که موضوع تقلب در مواد غذایی مستقیما سلامت شهروندان را هدف قرار داده است.
مقدسی درباره ماجرای ماهی های فاسد هم می گوید: درباره کشف محموله فاسد فیله ماهی هم پس از آن که مورد مذکور شناسایی و ظن ما نسبت به فساد ماهی ها زیاد شد پیگیری های لازم را انجام دادیم.
ماهی چینی با برند ایرانی در بازار
ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎزرﺳﯽ و رﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪﺷﮑﺎﯾﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﻨﻌﺖ، ﻣﻌﺪن و ﺗﺠﺎرت ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮی به شیوه ای از تقلب که در محموله مکشوفه مشهود است اشاره می کند و می گوید: طبق اخبار و مستندات قوی به دست آمده که همچنان در دست بررسی است، به احتمال زیاد این نوع ماهی درسال 92 تا 93 از کشور چین خریداری و در حجمی بیش از 200 تن وارد کشور و توزیع شده است. در ادامه قسمتی از ماهی های مذکور به چابهار منتقل و پس از انجام یخ زدایی و بسته بندی مجدد برای فروش به مشهد منتقل شده است.
وی می افزاید: متاسفانه شهروندان تصور می کنند ماهی که دارای بسته بندی با آدرس چابهار و یا مناطق دیگر کشور است به تازگی در همان منطقه صید شده است در صورتی که این گونه نیست و محموله مذکور یکی از این نمونه هاست. این که در زمان صدور مجوزهای لازم چه نظارت هایی روی موضوع بوده است ما در جریان آن نیستیم، اما با توجه به اعلام نتیجه فساد ماهی ها از سوی دامپزشکی مشهد که حدود یک ماه به طول انجامید، پیگیری های ما همچنان ادامه خواهد داشت تا بتوانیم عوامل اصلی توزیع ماهی های فاسد را شناسایی کنیم.
100 تن از محموله ماهی های مرگ در چابهار
مهدی مقدسی یادآور می شود: همچنین طبق مستندات دریافتی بیش از 100 تن از این ماهی ها به چابهار منتقل شده است که ما از همین امروز مکاتبات خارج استانی خود را آغاز خواهیم کرد تا در صورتی که ماهی مذکور از همین نوع باشد در محل توقیف شود. ما همیشه دست یاری به سمت شهر وندان و افرادی که در این گونه موارد اطلاعاتی دارند دراز کرده ایم. همچنین از روزنامه «خراسان رضوی» کمال تشکر را داریم که تا امروز هر موردی را به ما اعلام کردند دقیق بوده است.
در پی درج مطلبی تحت عنوان«ماهی های فاسد چینی سر سفره مردم» در روزنامه خراسان، روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی اقدام به انتشار جوابیه نمود. متن جوابیه بدین شرح است؛
بسمه تعالی
«جوابیه»
موضوع: جوابیه
باسلام و صلوات بر محمد و آل محمد و احترام،
در پی درج مطلبی تحت عنوان«ماهی های فاسد چینی سر سفره مردم» در روزنامه خراسان رضوی شماره 3477 موارد ذیل به جهت استحضار خوانندگان فهیم آن روزنامه ارسال میگردد. خواهشمند است برابر قانون مطبوعات نسبت به درج مطالب در همان صفحات اقدام فرمائید.
1. شروع این موضوع تحت عنوان «افشاگری» و پیگیری آن توسط خبرنگار محترم خراسان میبایست از طریق مجموعه دامپزشکی انجام میشد و نه سازمان صنعت، معدن و تجارت؛ چرا که مرجع قانونی وظیفه مند در این راستا اداره کل دامپزشکی استان می باشدکه برابر شرح وظایف محوله، تجهیزات موجود و نیز دانش و تخصص لازم در این زمینه، امکان اظهار نظر در حوزه تمامی فرآورده های خام دامی را دارا می باشد.
2. در بخشی از گزارش، به انجام آزمایش ها توسط دامپزشکی در ازای دریافت تعرفه اشاره شده که این مورد به طور غیرمستقیم از قول مسئول نظارت دامپزشکی شهرستان مشهد عنوان شده است. این در حالی است که طبق بررسی های به عمل آمده، چنین ادعایی صحت نداشته و هیچ گاه آزمایشاتی در این سطح منتظر دریافت وجه نمیماند و کارشناس یادشده نیز چنین اظهار نظری را انجام نداده است ضمن اینکه ادعای فوق دارای تناقض واضح در متن گزارش می باشد.
3. آنچه که باعث تاخیر در ارائه پاسخ بوده، روند آزمایشات 4 گانه ای بوده که می بایست طی می شده و پس از آن، طی مراحل قضایی آن می باشد (توجه شود که صاحب محموله قانونا حق دارد به نظر آزمایشگاهی دامپزشکی برای یک مرتبه اعتراض کند) لذا کسب تکلیف نهایی و اخذ مجوز نهایی از مقام محترم قضایی لازم است و تعجیل آن روزنامه برای اخذ خبر یا مصاحبه با دستگاه غیر مسئول یک اقدام کاملاً غیر فنی است که حتی ناخواسته موجب تشویش اذهان عمومی می شود.
4. در ادعای خبرنگار محترم و تیتر درج شده در صفحه اول روزنامه مطرح شده که این ماهیها همچنان در سر سفره مردم است؛ اداره کل دامپزشکی استان ضمن رد قوی موضوع با استناد به ادله محکم خود، خواستار ارائه اسناد و نیز ذکر مقادیر دقیقی است که به ادعای ایشان در سفره مردم در حال مصرف است یا مورد مصرف قرار گرفته است. ضمن اینکه تاکنون هیچ گونه شکایت مردمی و یا دولتی از نامرغوب بودن ماهی خریداری شده تحت این عنوان دریافت نشده است.
5. این محموله 2.5 تنی به جهت عدم رعایت شرایط نگهداری و بالا بودن مقدار استافیلوکوکوس به جهت ایجاد آلودگی ثانوی که در نگهداری به محموله تحمیل شده در حال حاضر غیرقابل مصرف تشخیص داده شده و درخواست دستور معدوم سازی آن از مقام محترم قضایی شده است و مزید استحضار طی بازرسی ها و بررسی های دقیق و همه روزه کارشناسان دامپزشکی شهرستان مشهد قبل از ضبط مقدار 2.5 تن، مقدار 10 تن محموله ماهی منجمد چینی ارسالی از چابهار نیز به دلیل عدم رعایت مدت نگهداری مناسب و نیز دارا بودن مشکل لیبل (برچسب مشخصات) توقیف شده که طبق آزمایشات انجام گرفته مشکل میکروبی خاصی نداشته و برابر ضوابط و زیر نظر دستگاه محترم قضایی اجازه مصرف صنعتی پیدا نموده است. لذا قضاوت در مورد تمام محموله های موجود در بازار به استناد محموله 2.5 تنی که دستور معدوم سازی آن صادر شده کاملا اشتباه می باشد و بنابراین، این مورد نیز ادعای آلودگی تمام محموله یادشده را باطل می سازد و در بازرسی های انجام گرفته در مراکز عرضه نیز هیچگونه اثری از وجود و عرضه این ماهی در بازار وجود نداشته است.
6. توجه به این نکته مهم است که کشف هرگونه تخلف در مراکز عرضه و نگهداری توسط دستگاه های نظارتی، خصوصا نیروی انتطامی، بازرسی صنعت و معدن، بهداشت محیط استان و دامپزشکی یک اقدام پوششی و همکاری بین بخشی برای برخورد با تخلف محسوب می گردد و گاها گشت هایی بصورت مشترک نیز انجام می شود و حتی در بسیاری از موارد اطلاعات مردمی به کمک بازرسین ما می آید که نصب شماره تلفن های رسیدگی به شکایات مردمی بر همین علت است، لذا چنانچه خبرنگار محترم اطلاعات مردمی در این خصوص دریافت نموده باشد می بایستی به لحاظ نوع فرآورده، موضوع و فرد شاکی را به دامپزشکی معرفی و راهنمایی نماید و یا اینکه دستگاه دولتی دریافت کننده شکایت غیر مرتبط، بی درنگ مراتب را برای جلوگیری از اشاعه تخلف به دستگاه حاکمیتی و رسیدگی کننده ارجاع نماید تا با فن تخصصی که وجود دارد پی گیری لازم صورت پذیرد. لذا مجددا یادآور می شود در خوش بینانه ترین شکل موضوع، این اقدام و تهیه گزارش با تیتر بزرگ روزنامه یک اقدام کاملا غیر فنی است که حتی ناخواسته موجب تشویش اذهان عمومی می گردد.
7. اقدام دامپزشکی مشهد در جهت ضبط سریع محموله یاد شده و پلمب محل نگهداری آن در جای خود قابل تقدیر است و لذا برخورد این چنینی از طرف رسانه مردمی خراسان نسبت به خادمین مردم، به دور از انصاف و حق شناسی است.
8. اداره کل دامپزشکی استان این افتخار را دارد تا به عنوان استان پیشگام کشور در سال جاری، عرضه ماهی منجمد فلهای را ممنوع نموده و ماهی منجمد مورد مصرف خانوار را فقط در قالب بستهبندی معتبر و ذکر تاریخ تولید و انقضا و مشخصات تولید کننده مجوز عرضه دهد لذا اجازه مصرف چنین محموله ای با توجه به سیاست عرضه ماهی منجمد تناقضی بزرگ است.
9. اداره کل دامپزشکی استان در راستای عمل به وظیفه بهداشتی و نظارتی خود از ابتدای سال تا کنون 112 هزار بازدید از اماکن تولید، نگهداری فرآورده های خام دامی در اقصی نقاط استان داشته که طی این بازدیدها بیش از 17 هزار و 306 مورد عرضه غیر بهداشتی تشخیص داده شده و 1270 تن از انواع فرآوردههای دامی ضبط شده است و در جهت برخورد با متخلفان حوزه امنیت و سلامت غذایی، 790 پرونده به مرجع محترم قضایی جهت رسیدگی ارسال و تعداد47مرکزپلمب شده است که تمامی مواردحاکی از اشراف دقیق بهداشتی دامپزشکی برتمامی مراکز تولیدو عرضه و نیز تمامی بازارهای مصرف فرآوردههای خام دامی را دارد که بدینوسیله از همکاری دستگاه محترم قضایی، اداره کل محترم تعزیرات حکومتی، نیروی محترم انتظامی، سازمان محترم صنعت، معدن و تجارت و سایر نهادهای همکار قدردانی می گردد.
10. امنیت غذایی، جزئی از امنیت مردم و شهروندان عزیز است و ذکر موضوعاتی از این دست و با این شکل، جز تشویش اذهان عمومی نتیجه دیگری در بر نخواهد داشت.
11. اداره کل دامپزشکی استان با متخلفان حوزه سلامت و امنیت غذایی به شدت برخورد نموده و نظارت همه جانبه خود را در جهت سلامت مردم شریف به بهترین شکل ممکن انجام می دهد.
مدیر کل دامپزشکی خراسان رضوی نیز در گفت وگو با ایرنا در خصوص خبر برخی رسانه ها و فضای مجازی با موضوع عرضه ماهی وارداتی توضحیاتی ارائه کرد و گفت: این محموله 2.5 تنی هم اکنون توقیف است و در بازار عرضه نشده است .
«دکتر مجید روحانی نژاد» افزود: محموله ماهی وارداتی از چین در مشهد توقیف شده و هیچ جای نگرانی برای مردم وجود ندارد و شبهه ایجاد شده بر اساس یک گزارش و اطلاع رسانی غیر کارشناسی و غیر فنی رخ داده است .
وی بیان کرد: این محموله کشف شده است و هم اکنون بررسی های کارشناسی و آزمایشگاهی را طی می کند و اگر مصارف صنعتی ماهی های مزبور نیز مورد تایید قرار نگیرد، با دستور مقام قضایی معدوم خواهد شد .
وی اظهار کرد: نتایج بررسی های دامپزشکی نشان داد که این محموله آلودگی ثانویه محیطی داشته است و جنبه مصرف خوراکی را به علت رعایت نکردن شرایط نگهداری، ندارد .
به گفته وی، فراورده های خام دامی بدنبال نتایج آزمایشات برای مصارف خوراکی در بازار عرضه می شوند و اگر مجوز مصارف خوراکی را اخذ نکنند برای مصارف صنعتی مورد آزمایش قرار می گیرند و در صورتی که مجوز مصارف صنعتی را هم نداشته باشند با دستور مقام قضایی معدوم می شوند .
روحانی نژاد خاطر نشان کرد: اطلاع رسانی در خصوص محموله های فاسد و غیر قابل مصرف فرآیندهای خاص خود را دارد و پس از اعلام نتایج آزمایشات انجام می شود و محموله مزبور قبل از تاییدهای آزمایشگاهی به صورت نادرست و جانبدارانه اطلاع رسانی شده است .
مدیر کل دامپزشکی خراسان رضوی گفت: اطلاع رسانی محموله مزبور پیچیدگی های خاص خود را دارد، چراکه در این میان دو تاجر محموله را از چین وارد کرده اند و به دلیل اختلافات ایجاد شده، سعی در اطلاع رسانی موضوع می کنند .
وی گفت: حمل و نقل فراورده های خام دامی، مجوز مصرف و نوع قضاوت و اطلاع رسانی در خصوص قابلیت مصرف خوراکی و صنعتی در حیطه دامپزشکی است، درحالی که در گزارش منتشر شده در یک روزنامه، با مسئولان صنعت و معدن در این خصوص مصاحبه شده است .
شبکه های اجتماعی بر اساس گزارش یک روزنامه محلی، امروز مطلبی را مبنی بر توزیع دو و نیم تن ماهی فاسد چینی را انتشار داده اند که این موضوع نگرانی هایی را در بین مردم ایجاد کرده است .