مالیدن خون قربانی به خودرو و ساختمان و رد شدن از روی خون قربانی عملی حرام است

به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی، به مناسبت عید سعید قربان به سراغ «حجت الاسلام محمدحسن شورورزی»، مسئول دفتر نماینده ولی فقیه در اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی رفتیم تا فلسفه قربانی را از زبان وی جویا شویم. مصاحبه زیر حاصل این گفتگو است که باهم می خوانیم:

لطفا جایگاه و اهمیت قربانی را در اسلام بیان نمایید؟

قربانی کردن، از سنت‌های اسلامی است که در برخی موارد مانند قربانی در حج، واجب و در برخی موارد مانند عقیقه و روز عید قربان، مستحب می باشد. قربانی، یکی از اعمال حج‏ و شعائر الهی‏ است و در کنار نماز قرار دارد و موجب دفع بلاها و آمرزش گناهان می شود و در اسلام به عنوان حج اکبر یاد می گردد.

فلسفه قربانی‏ چیست؟

کسب تقوا، بزرگی یاد خدا، قرب به او، کمک رسانى به دیگر مسلمانان، حفظ شعائر الهى‏ و سیر کردن گرسنه‏ها فلسفه قربانی است و همچنین قربانى‏ کردن، یکى از راه هاى شکر گزاری است.

چه انحرافات و خرافاتی در این فرضیه الهی ورود پیدا کرده است؟

این سنت حسنه نیز مانند هر سنت دیگری می‌تواند آمیخته با خرافات و رسوم غلط شود، که بسیاری از بزرگان به مناسبت‌های مختلف برای رفع آن‌ها تذکر داده‌اند. در تفسیر نمونه، ذیل این آیه شریفه که «هرگز گوشت‏ها و خون‏هاى آنها (قربانی) به خداوند نمى‏رسد، بلکه تقواى شما به او مى‏رسد»؛آمده است: «این تعبیر که خون آنها نیز به خدا نمی­رسد» اشاره به اعمال زشت اعراب جاهلى است که هر گاه حیوانى را قربانى می­کردند خون آن را بر سر بت­ها و گاه بر در و دیوار کعبه می‏پاشیدند، و بعضى از مسلمانان ناآگاه بى­میل نبودند که در این برنامه خرافى از آنها تبعیت کنند، آیه فوق نازل شد و آنها را نهى کرد.

متاسفانه هنوز این رسم جاهلى در بعضى از مناطق وجود دارد که هرگاه قربانى به خاطر ساختن خانه‌‏اى می­کنند، خون آن را بر سقف و دیوار آن خانه می­پاشند و حتى در ساختمان بعضى از مساجد نیز این عمل زشت و خرافى را که مایه آلودگى مسجد است؛ انجام می‏دهند که باید مسلمانان بیدار، شدیداً با آن مبارزه کنند.

منشأ اصلی خرافات، به این نکته برمی‌گردد که برخی افراد خون قربانی را دارای اثر می‌دانستند و می‌دانند! اما آیه شریفه ذکر شده می‌خواهد این اعتقاد شرک آمیز را از بین ببرد و جا بیندازد که از خون قربانی کاری برنمی‌آید و آنچه مهم است تقوا و نیت الهی برای قربانی کردن است.

مالیدن خون قربانی به خودرو و ساختمان و...، رد شدن از روی خون قربانی، عبور از بین سر و بدن قربانی پس از ذبح، قربانی کردن جلوی مساجد که باعث نجاست مساجد می‌شود؛ کاری حرام است و باقی گذاشتن خون قربانی در کف خیابان و جلوی منازل مسکونی که منجر به نجس کردن مسیر عبور مردم می‌شود و سوار کردن فرزند بر پشت گوسفند قربانی جهت عقیقه قبل از ذبح برخی انحرافات و خرافاتی است که متاسفانه در سطح جامعه در حال انجام است.

چه احکام و شرایطی در زمان ذبح و قربانی بایستی رعایت شود؟

سربریدن حیوان پنج شرط دارد :کسى که سر حیوان را مى‌برد باید مسلمان باشد، سر حیوان را با چاقویی از جنس آهن ببرند، در موقع سر بریدن، جلوى بدن حیوان رو به قبله باشد، وقتى که مى‌خواهد سر حیوان را ببرد، به نیت سر بریدن نام خدا را ببرد و همین قدر که بگوید: «بسم اللّه» کافى است و حیوان بعد از سر بریدن حرکتى بکند که معلوم شود؛ زنده بوده است.

اگر بخواهند شتر را بکشند که بعد از جان دادن پاک و حلال باشد، باید با پنج شرطى که براى سر بریدن حیوانات گفته شد، کارد یا چیز دیگرى که از آهن و برنده باشد، در گودى بین گردن و سینه‌اش فرو کنند.

در سر بریدن حیوانات چند عمل نیز مستحب است:

در وقت سر بریدن گوسفند، دو دست و یک پاى آن‌را ببندند و پاى دیگرش را باز بگذارند؛ در وقت سر بریدن گاو، چهار دست و پاى آن‌را ببندند و دم آن‌را باز بگذارند؛در وقت کشتن شتر دو دست آن ‌را از پایین تا زانو، یا تا زیر بغل به یکدیگر ببندند و پاهایش را باز بگذارند؛ مستحب است مرغ را بعد از سربریدن رها کنند تا پرو بال بزند.کسى که حیوان را مى‌کشد رو به قبله باشد؛ قبل از کشتن حیوان، آب جلوى آن بگذارند و کارى کنند که حیوان کمتر اذیت شود، مثلًا کارد را خوب تیز کنند و با عجله سر حیوان را ببرند.

چند چیز نیز در کشتن حیوانات مکروه است:

آن که کارد را پشت حلقوم فرو کنند و به طرف جلو بیاورند که حلقوم از پشت آن بریده شود؛ در جایى حیوان را بکشند که حیوان دیگر آن ‌را ببیند؛ در شب یا قبل از ظهر روز جمعه سر حیوان را ببرند، ولى در صورت نیاز، عیبى ندارد؛ خود انسان چهار پایى را که پرورش داده است، بکشد؛احتیاط آن است که قبل از بیرون آمدن روح پوست حیوان را نکنند؛ احتیاط آن است که مغز حرام را که در تیرۀ پشت است نبرند و حرام است پیش از بیرون آمدن روح، سر حیوان را عمداً از بدنش جدا کنند، ولى حیوان با این عمل حرام نمى‌شود.

چه اجزایی درحیوانات حلال گوشت حرام محسوب می شود؟

پانزده چیز از حیوانات حلال گوشت، حرام است: 1- خون. 2- فضله. 3- نرى. 4- فرج. 5- بچه‌دان. 6- غدد که آن‌را دشول مى‌گویند. 7- تخم که آن‌را دنبلان مى‌گویند. 8- چیزى که در مغز کلّه است و به شکل نخود مى‌باشد. 9- مغز حرام که در میان تیرۀ پشت است. 10- پى که در دو طرف تیرۀ پشت است. 11- زهره‌دان. 12- سپرز (طحال). 13- بول دان (مثانه). 14- حدقه چشم. 15- چیزى که در میان سم است و به آن ذات الاشاجع مى‌گویند.

در پایان اگر صحبتی در این زمینه با خوانندگان دارید؛ بیان کنید؟

لازم نیست خون قربانی حتماً در محل خاصی (مثلا در منزل) ریخته شود، بلکه در هرجایی انجام شود، بنابر نیت فرد محقق خواهد شد و با توجه به نجس بودن خون قربانی، ریختن آن در خیابان و جلوی پای افراد و یا هیئت‌ها، نه تنها ترجیحی ندارد، بلکه می‌تواند مصداق اذیت مردم هم باشد که به‌خاطر این نجاست، در هنگام رفت و آمد به‌خصوص زمان بارندگی، به زحمت می‌افتند. لذا اگر کسی تمایل به قربانی کردن دارد می‌تواند آن را در یک محیط مناسب غیر مسکونی انجام داده و به ‌دست افراد مستحق برساند.