سارا پرز (Sara Perez )، مدیر خدمات سلامت طیور، مزایای داشتن یک برنامه سلامت طیور مستند را شرح می‌دهد و از تأثیر این برنامه در بهبود تولید و افزایش بازدهی می‌گوید .
به گزارش حکیم مهر به نقل از ITPNews ، مرغداران در گذشته برنامه‌های سلامت طیور را جدی نمی‌گرفتند و همواره در انجام آن تعلل می‌کردند و اجرای آن را به زمان دیگری موکول می‌کردند و تنها هماهنگ بودن با قوانین بیمه برای آن‌ها کافی بود.
با گذشت زمان، به‌تدریج مرغداران به داشتن یک ارتباط مؤثر با دامپزشک مزرعه عادت کردند. تا اینکه امروزه این طرح به برنامه‌ای پُربازده تبدیل شده است که نه‌تنها فعالیت‌ها را محدود نمی‌کند، بلکه مواردی را به مرغداران گوشزد می‌کند که ممکن است در طول تولید برای هر تولیدکننده و مرغداری پیش بیاید .
تداوم قانون عدم استفاده از آنتی‌بیوتیک تغییراتی را در موارد و مواد برنامه‌های سلامت طیور ایجاد کرد . تداوم قانون عدم استفاده از آنتی‌بیوتیک جدای از مسئله آنتی‌بیوتیک، دستاوردهای دیگری نیز داشت و توانست دامنه روند درمان و قدرت عملکرد مدیریتی را در مسائلی نظیر بهداشت آب آشامیدنی، مصرف اسیدهای ارگانیک و روغن‌های حیاتی و برنامه‌های واکسیناسیون (به‌منظور مبارزه و پیشگیری از بیماری) وسعت بخشد .
چه چیزهایی را پوشش می‌دهد
مدت برنامه سلامت طیور با توجه به نوع و سابقه دسته طیور، متفاوت است. در واقع محتویات طرح و برنامه‌های موجود در این برنامه بر اساس سابقه هر مزرعه، مهیا می‌شود تا بتواند خطرات ناشی از بیماری‌ها را به حداقل برساند. در این برنامه‌ریزی اطلاعاتی چون تعداد تخم‌مرغ، تلفات و میزان مصرف آب و خوراک به‌عنوان اطلاعات‌پایه ثبت می‌گردد. این اطلاعات توسط بسیاری از مزرعه‌داران به‌صورت دیجیتالی ثبت می‌شوند و به‌صورت هفتگی یا در پایان دوره پرنده به دامپزشک جراح ارسال می‌شود .
در این برنامه نه‌تنها کوچک‌ترین تغییرات در برنامه سلامت طیور مانند افزودن هرگونه مکمل، تغییرات در برنامه واکسیناسیون و یا تشدید برنامه‌های امنیت زیستی ثبت می‌شود بلکه تأثیرات این تغییرها نیز مشاهده و ثبت می‌گردد. در پایان نتیجه حاصل از این برنامه به مندرجات و اطلاعات این برنامه سلامت طیور افزوده می‌شود و این ثبت تغییرات، تأثیرات و نتایج آن‌ها در پایان به تدوین و شکل‌گیری یک الگو پیاده‌سازی برنامه سلامت طیور می‌انجامد؛ الگویی که مستند است و می‌توان در آینده به آن رجوع کرد .
تدابیری برای ایجاد امنیت زیستی
پیشگیری از بیماری با کنترل رفت‌وآمد انسانی و ماشین‌آلات به واحدهای مرغداری و دور نگه‌داشتن جانوران موذی و پرندگان آزاد وظیفه مرغدار است. بسیاری از طرح‌ها، تدابیر امنیت زیستی را برای مرغداری‌ها به‌طور کامل شرح می‌دهند و در آن مسائلی را در رابطه با ساختمان مرغداری، بهداشت و ضدعفونی پاپوش‌ها توضیح می‌دهند.
سازمان "خدمات سلامت طیور" که با کمپانی سازنده مرغداری "The Clark Group Construction" همکاری دارد، ایمنی و مراعات موازین مربوط به امنیت زیستی در ساخت مرغداری‌ها را تضمین می‌کند .
برنامه‌ریزی برای احتمالات پیش‌بینی‌نشده
علاوه بر موارد ذکرشده، در برنامه سلامت طیور، برنامه‌ریزی‌ها و راهکارهایی برای مدیریت بحران و مبارزه و کنترل پیشامدها و اتفاقات وجود دارد. این راهکارها به مرغدار کمک می‌کند تا میزان خطرات و عوارض ناشی از برخی بیماری‌ها را که حتماً می‌بایست گزارش شوند مانند آنفلوانزای پرندگان، بیماری نیوکاسل و یا بیماری‌های دیگری مانند سالمونلا یا مایکوپلاسما که خسارات مالی جدی به دنبال دارند را به حداقل برساند .
برنامه‌های واکسیناسیون
طرح مشروح سلامت طیور یک برنامه واکسیناسیون، متناسب باسابقه هر مزرعه و نوع و میزان تولید آن دارد. به‌عنوان‌مثال، واکسیناسیون مرغ‌های زیر یک سال بر اساس یک برنامه منظم در 16 هفتگی انجام می‌شود؛ اما واکسیناسیون طیور به جهت محافظت از آن‌ها در مقابل سایر عوامل بیماری‌زا، با توجه به سابقه ثبت‌شده از بیماری‌های هر مزرعه تنظیم می‌گردد.
داشتن یک ارتباط خوب میان پرورش‌دهنده پولت، دامپزشک و مزرعه تخم‌گذار، سبب می‌شود تا برنامه واکسیناسیون یک مزرعه به بهترین شکل تهیه شود و این نکته که تمامی آن‌ها یک مسیر مشخص از زندگی پرنده را دنبال می‌کنند در این برنامه تضمین شود. همین رویه در مورد مرغ‌های گوشتی و بوقلمون نیز کاربرد دارد.
هرچه اطلاعات درباره مبدأ، نژاد و دسته پرنده و واکسیناسیون در جوجه‌کشی بیشتر باشد، دامپزشک بیشتر می‌تواند به مرغدار در رسیدن به اهدافش کمک کند .
سایر موارد مدیریتی
این طرح می‌تواند با ارائه یک رژیم خوراکی مناسب پیش از جابجایی جوجه‌ها و تأمین برخی ویتامین‌ها و مکمل‌ها به کاهش استرس جوجه‌ها هنگام نقل‌وانتقال کمک کند؛ و نکاتی را درزمینه روشنایی، گرما، تهویه و وضعیت هوای مرغداری گوشزد کند.
هرچند که رژیم‌های تغذیه‌ای ارائه‌شده در این برنامه موقت هستند، اما به‌عنوان اطلاعات مرجع در مورد بیماری‌ها یا افت بازدهی، مهم و تأثیرگذار بوده‌اند .
بررسی طرح سلامت
طرح سلامت در مراحل مختلف چرخه تولید و بر اساس سیستم مورداستفاده، بررسی می‌شود .
در واحدهای مرغ گوشتی و در صورت نبودن مشکل جدی، توصیه می‌شود برنامه سلامت طیور هر ماه به‌روزرسانی شود و مرغدار و دامپزشک بر اساس زمان‌های یادداشت شده در برنامه، با یکدیگر در تماس باشند و در خصوص موارد مدیریتی مورد نظر بحث و گفتگو کنند.
این گفتگوها می‌تواند از طریق تلفن و بدون دیدار حضوری صورت گیرد. البته بهتر است دامپزشک را ملاقات کرد چراکه دامپزشک با حضورش در مزرعه ممکن است مواردی را در ارتباط با سلامت طیور مشاهده کند که ازنظر مرغدار عادی به نظر می‌رسد.
توصیه می‌شود در واحدهای مرغ تخم‌گذار در طول حیات دسته، حداقل 3 مرتبه پیرامون طرح سلامت طیور بحث و تبادل‌نظر صورت گیرد و بهتر است این تبادلات و بررسی‌ها در هفته‌های زیر باشد :
- 1 تا 2 هفته پس از جابجایی
- 35 تا 40 هفتگی
- 65 تا 70 هفتگی
این زمان‌بندی‌ها به دامپزشک کمک می‌کند که تغییرات مورد نیاز در برنامه سلامت طیور را ایجاد کند و در عین‌حال بتواند برای اصلاح و تعدیل برنامه دوره بعدی برنامه‌ریزی کند .
مزایای طرح سلامت طیور
اجرای دقیق و جدی، طرح سلامت طیور می‌تواند به مرغدار در حذف خطاهای پُرهزینه و مکرر کمک کند. طرح سلامت طیور برای مسئول یک مزرعه و دامپزشک که هر دو، هدفی یکسان دارند، یک برنامه متمرکز است.
هرچه واحدهای مرغداری با دامپزشک همکاری نزدیک‌تری داشته باشند و اطلاعات را با جزئیات دقیق‌تری در اختیار دامپزشک قرار دهند، این طرح مفید دار و تأثیرگذارتر خواهد شد و می‌تواند به‌عنوان یک مرجع برای برنامه‌ریزی برای سلامت طیور هر مزرعه مورداستفاده قرار بگیرد .
شاید در ابتدای کار، هزینه‌های مشاوره دامپزشکی مسئله‌ای مهم برای مرغدار باشد؛ اما دست یافتن به 1% افزایش در تولید تخم‌مرغ و یا تنها 0.1 واحد کاهش ضریب تبدیل خوراک (FCR) که از طریق اجرای تغییرات مدیریتی در این طرح صورت می‌گیرد، نه‌تنها این هزینه را جبران می‌کند بلکه هزاران بار باارزش‌تر است .
طرح سلامت طیور با تشخیص به‌موقع بعضی از موارد به‌ظاهر کوچک، از بسیاری از هزینه‌ها در مزرعه طیور پیشگیری می‌کند. به‌عنوان‌مثال، ضدعفونی نامناسب کف پاپوش‌ها می‌تواند باعث شود که بیماری سالمونلا کاملاً ریشه‌کن نشود و یا برخی از امور روزانه در مرغداری مانند استفاده بی‌موقع از روشنایی و یا مدیریت خوراک که به‌طور غیر عمد منجر به افزایش هزینه‌ها می‌گردد.
از آنجائی که این امور کارهایی روزمره و عادی در مزرعه هستند، تنها با تبادل‌نظر و گفتگوی میان مرغدار و دامپزشک این نکات روشن می‌شوند؛ و با جبران و اصلاح این موارد و جلوگیری از تکرار شدن آن، می‌توان به یک صرفه‌جویی بزرگ دست‌یافت .
مدرک تأثیرگذار
زمانی می‌توان از برنامه سلامت طیور بهترین استفاده را برد و از آن برای بهبود کلی شرایط مزرعه بهره برد که این طرح بین کارکنان توزیع شود و تمام عوامل یک مزرعه از آن به‌عنوان یک ابزار کار و راهنما استفاده کنند.
فهرستی در این طرح وجود دارد که روند تکامل کار را به‌خوبی نشان می‌دهد. در واحدهای بزرگ‌تر مرغداری، کارکنان این فهرست را در پایان کار، امضا می‌کنند و تاریخ می‌زنند. همچنین اجرای خوب این طرح پایبندی و استمرار کارکنان، بازرسین و دامپزشکان را می‌طلبد .
در اختیار داشتن سندی که به‌عنوان یک مرجعی ثابت استفاده شود، به‌ویژه در مزرعه‌های بزرگ که این برنامه بین سایت‌ها هم توزیع می‌شود، احتمال بروز خطاهای هزینه‌بر را کاهش می‌دهد .
در پایان باید گفت که این طرح و سند مکتوب، علاوه بر اینکه می‌تواند به ایمنی دسته طیور کمک کند، می‌تواند موجب پایین آمدن هزینه‌های مرغداری شود و فعالیت را برای مرغدار و کارکنان مرغداری آسان کند
