«به دنبال محاصره قطر از سوی همسایگان عربیاش، این کشور همچون هر کشور دیگری که درگیر تحریم و محاصره است، با چالشهای اقتصادی مواجه شد اما اتخاذ تدابیری فکر شده توانسته کاستیهای پدید آمده در اثر محاصره را تا حد زیادی پوشش دهد و حتی با رشد اقتصادی برای دوحه همراه باشد . »
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، در حالی که قطر در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس انزوا را تجربه میکند، روزنامه واشنگتنپست در گزارشی به وضعیت اقتصادی و تولیدی این کشور و تلاش آن برای حفظ بقای اقتصادی خود پرداخته است.
واشنگتن پست در گزارش خود آورده است: گاوهای هلشتاین سه بار در روز در مزرعهای در شمال دوحه وارد سکوی شیردوشی اتوماتیک میشوند. سپس آب خنک به آنها اسپری میشود و به ۴۰ طویله بسیار پیشرفته منتقل میشوند که با سیستمهای خنک کننده، گرمای شدید تابستان قطر را در دمای ۲۷ درجه حفظ میکنند.
به گفته مدیر روابط عمومی این مزرعه، این گاوها که حدودا ۲۰ هزار راس هستند روی تختهایی از ماسه خنک میخوابند و شرایط بسیار راحتی دارند.
دو سال پیش اما هیچ یک از این تجهیزات در قطر وجود نداشت.
قطر تمام شیر مورد نیاز خود را از راه واردات تامین میکرد اما سپس عربستان و دیگر متحدان منطقهای آن اعلام کردند که به دلیل نزاعهایی که اتهام حمایت قطر از گروههای اسلامگرا همچون اخوانالمسلین را شامل میشد، دوحه را محاصره خواهند کرد.
همین مساله این کشور غنی از نفت و گاز طبیعی را بر آن داشت که به فکر تامین نیازهای خود از مصالح ساختمانی تا شیر بیفتد.
اکنون این مزرعه که "بلدنا" (میهن ما) نامیده میشود با پنج اتاق شیردوشی، علاوه بر تامین شیر مورد نیاز داخلی، محصولات لبنی مانند ماست و پنیر را هم تولید میکند. این شرکت حتی صادرات به عمان، یمن و افغانستان را هم در ابعاد کوچک آغاز کرده است.
آدام پفر، کارشناسی که اصالتا اهل میشیگان است و پیش از آمدن به قطر برای مدیریت عملیات این مزرعه لبنیات، در دوبی و کشورهای دیگری کار کرده، میگوید: این یکی از بزرگترین موفقیتها از زمان آغاز محاصره است. اگر محاصرهای نبود، چنین تاسیساتی هم ساخته نمیشد. این مساله اهمیت امنیت غذایی را نشان میدهد.
این محاصره برای مردم قطر به یک خروش جمعی تبدیل شده است.
یوسف الحر، رییس و بنیانگذار یک گروه محیط زیستی به نام "سازمان تحقیق و توسعه خلیج فارس" میگوید: اقتصاد قطر در حال قویتر شدن است. ما اکنون به تامینکنندگان اصلی دسترسی مستقیم داریم و واسطهها و دلالها را کنار گذاشتهایم.
قطر خود را با تحریمهایی که بیش از دو سال پیش از سوی عربستان، امارات، بحرین و مصر علیه آن وضع شد، سازگار کرده است. این کشورها با بیان این ادعا که قطر گروههای افراطگرا و جنبشهای بهار عربی را حمایت میکند، به طور مستقیم اقتصاد این کشور و شرکتهای برجسته آن مانند هواپیمایی قطر را هدف قرار دادند.
این اقدام گسترده دیپلماتیک و تجاری در میان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که معمولا تلاش کردهاند جبههای متحد داشته باشند، بیسابقه بوده است اما قطر بر سر سیاستهای مستقلش و نفوذ رو به رشد شبکه الجزیره در جهان عرب، به طور فزاینده با فشارهای منطقهای روبهرو بوده است.
این کشور همچنین پول مورد نیاز برای جان سالم به در بردن از تحریمها را نیز در اختیار دارد.
اقتصاد قطر به شدت وابسته به گاز طبیعی مایع است که حدود ۸۵ درصد از کل صادرات آن را تشکیل میدهد. صادرات گاز طبیعی مایع و شراکت قطر با شرکتهای نفت و گاز "رویال داچ شل" و "اکسونموبیل" نیز بدون مانع ادامه یافتهاند. قطر که روزانه تنها ۶۰۰ هزار بشکه نفت تولید میکند، در ماه ژانویه از اوپک خارج شد.
در حالی که در ابتدا به نظر میرسید دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا درخصوص قطر از موضع عربستان حمایت میکند، اکنون شاهد نشانههای متفاوتی درباره دیدگاه او هستیم. تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر ماه جاری میلادی در کاخ سفید با دونالد ترامپ دیدار و درباره سرمایهگذاریها گفتگو کرد.
صندق بینالمللی پول در ارزیابی بهار خود گزارش کرد، قطر "شوک"های کاهش بهای نفت از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ و محاصره تحت رهبری عربستان در ژوئن ۲۰۱۷ را "با موفقیت دفع کرده است". در این گزارش آمده است، رشد تولید ناخالص داخلی قطر ۲.۲ درصد تخمین زده شده که نسبت به ۱.۶ درصد در سال ۲۰۱۷ شاهد افزایش بوده است.
شرکت "اس اند پی گلوبال" که در زمینه اطلاعات مالی و تحلیل آنها فعالیت میکند، چشمانداز خود از قطر را که در سال ۲۰۱۷ "منفی" اعلام شده بود، به "باثبات" تغییر داده است.
قطر همچنین بخش گستردهای از تجارت خود را از راههای دیگری بازیابی کرده است. پیش از این تجارت قطر بیشتر از طریق عربستان -که تنها مرز زمینی را با قطر دارد- یا از راه آبی از طریق دوبی انجام میشد اما حالا کشتیهای زیادی از ترکیه، هند و عمان به قطر می آیند.
ترکیه نیز که سال گذشته میلادی با بانک مرکزی قطر قراردادی امضا کرد و آن قرارداد به ثبات لیر ترکیه کمک کرد، از تقویت تجارتش با دوحه راضی است.
برگزاری جام جهانی آینده فوتبال که قرار است در سال ۲۰۲۲ در قطر انجام شود، بر همه مسائل دیگر سایه افکنده است. بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار به پروژههای عمرانی بزرگ اختصاص داده شده که صرف نوسازی یا ساخت هشت استادیوم، ساخت یک سیستم متروی جدید و یک شهر کاملا تازه در شمال دوحه میشود. قطر همچنین به صندوق سرمایه ملی خود رجوع کرده که حدود ۲۰ میلیارد دلار از حدود ۳۲۰ میلیارد دلار دارایی این کشور را به آن بازگردانده است.
بسیاری از ملزومات ساختمانی برای ساخت استادیومها و پروژههای حمل و نقل قطر دیگر از عربستان یا امارات یا از طریق آنها تامین نمیشوند. قطر در برنامههایش برای برگزاری جام جهانی، برنامهای را در نظر گرفته که به جای تامین ملزومات خود از کشورهای محاصرهکننده، آنها را از کشورهایی همچون عمان تامین کند.
مسلما اما موانعی هم سر راه قطر وجود دارد. از آن جا که قطر نمیتواند در آسمان عربستان پرواز کند، پروازهای تجاری به ناچار مسیر طولانیتری را میپیمایند. این مساله برای برای کارگران خارجی که حدود ۹۰ درصداز ۲.۵ میلیون جمعیت قطر را تشکیل میدهند، مشکلساز است. برای مثال پرواز خارطوم- دوحه تقریبا هفت ساعت طول میکشد.
دانشجویانی که در بحرین، مصر و عربستان در بیش از ۱۰ برنامه دانشگاهی وابسته به آمریکا درس خواندهاند، باید به خانهشان برگردند اما اکثر آنها بازنگشتهاند.
با این حال، این شرایط موجب شده که ثبت نام در دانشگاههای دوحه از جمله دانشگاه کارنگی ملون، جرجتاون و کرنل افزایش یابد.
کنستانتینوس کاکوسیموس، استادیار مهندسی شیمی در دانشگاه "ای اند ام" شعبه قطر میگوید: درخواست بالایی برای دریافت مدرک آمریکا وجود دارد.
قطر خوششانس بود که یک پروژه گسترش بندر را پیش از محاصره تکمیل کرد؛ پروژهای که واردات مستقیم از تامین کنندگان و دسترسی به قطبهای لوجستیک منطقهای را بسیار آسانتر میکند.
مزرعه "بلدنا" برجستهترین نمونه از اقدامات قطر برای رسیدن به خودکفایی است.
هنگامی که محاصره قطر اعلام شد، این کشور از یک شرکت ایرلندی ماشینهای شیردوشی خرید و سریعا آنها را تحویل گرفت. سپس گاوهای این مزرعه را از اروپا خریداری کرد و از طریق هواپیمای باری روسیه آنها را به قطر منتقل کرد. تعداد زیادی از این گاوها در اثر اضطراب گرمایی (جذب زیاد گرما که موجب بروز اضطراب میشود) جان خود را از دست دادند اما با تکمیل ساخت سیستم خنککننده و طویلهها، مرگ دامها متوقف شد. این مزرعه همچنین یک تیم ۱۷ نفره دامپزشکی و یک بیمارستان دارد.
از آن زمان تا کنون، گاوهایی از آمریکا و کانادا به این مزرعه وارد شدهاند و روزانه ۳۰ تا ۵۰ گاو در آن متولد میشوند.
برای آن که گاوهای تازه متولد شده بتوانند نسبت به هوای گرم قطر مقاومت پیدا کنند، آنها را روی ماسه و در قفسهایی میخوابانند که هوای آزاد در آن جریان دارد و زیر پنکه و سقفهای بلند قرار گرفتهاند.
پرورش گاو در قطر که دمای آن درتابستان به بیش از ۴۶ درجه سانتیگراد میرسد، معایبی دارد. نمیتوان آنها را در فضای باز رها کرد تا علف بخورند زیرا اصلا علفی وجود ندارد و علوفه آنها از کشورهایی همچون آمریکا، اسپانیا، فرانسه، آلمان و رومانی تهیه میشود.
علاوه بر این، "بلدنا" در کشوری که به شدت وابسته به کارخانههای شیرینکننده آب است، آب بسیار زیادی مصرف میکند. روزانه برای خنک کردن هر گاو با استفاده از افشانههای آب، ۱۸۵ گالون آب مصرف میشود. بنابراین این مزرعه سعی میکند تا حد ممکن از آب مصرفی خود استفاده مجدد داشته باشد.
این مزرعه میتواند از انرژی خورشیدی استفاده کند اما کامل عبدالله، مدیر اجرایی "بلدنا" میگوید استفاده از برق یارانهای تولید شده از گاز طبیعی ارزانتر تمام میشود.
این شرکت در نظر دارد اواخر سال جاری میلادی بخش عمدهای از سهام خود را برای فروش به عرضه عمومی بگذارد و این یک آزمون خواهد بود.
عبدالله میگوید: ۵۰ درصد از کار این است که فراتر از محاصره فکر کنیم.
او در تلاش است تا "خیلی زود" وفاداری مشتریان را برای برند خود جلب کند و یکی از روشهایش برای دستیابی به این هدف بازدید دانشآموزان از تاسیسات این مزرعه در سال تحصیلی است.
او میگوید: ما اکنون بازاری برای خودمان داریم.
این شرکت لبنیاتی اما مشکل نگه داشتن قطریها برای کار در خود قطر را حل نکرده است. مردمانی که اصالتا قطری هستند به سختی یک دهم جمعیت این کشور را تشکیل میدهند. شرکت خصوصی "بلدنا" ۱۸۰۰ موقعیت شغلی ایجاد کرده اما تنها یک کارمند قطریالاصل دارد و دیگر کارکنان آن از دیگر کشورهای جهان میآیند.
دختر یک دیپلمات، یکی دیگر از کارکنان مجموعه "بلدنا" است که در لندن در رشته علوم زیستی تحصیل کرده و بر باکتریهای میوهها و گیاهان تمرکز داشته است. او چند سال پیش کسبو کاری را برای پرورش گل و گیاه به راه انداخت اما اکنون در این مزرعه مشغول به کار است.
او میگوید: پیش از این در بیابان گل رز پرورش میدادم. حالا در بیابان گاو پرورش میدهم. هیچ چیز برای ما غیر ممکن نیست.