ماده یوزی که سال‌هاست باردار شدن یا نشدنش، به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های سازمان حفاظت محیط زیست در حوزه حیات وحش تبدیل شده، اخیراً بار دیگر مسئولان این سازمان را از مشارکت خود در طرح تکثیر یوز در اسارت ناامید کرد.
«دلبر» که با وجود صرف هزینه‌های قابل توجه از سوی سازمان حفاظت محیط زیست برای به خدمت گرفتن یک دامپزشک خارجی نتوانست طی جفتگیری با «کوشکی» یوز نر همسایه‌اش در پارک پردیسان تهران، تولیدمثل کند، چندی پیش برای انجام عملیات لقاح مصنوعی در اختیار تیم دیگری از دامپزشکان خارجی قرار گرفت.
هرچند «دکتر ایمان معماریان» دامپزشک پروژه حفاظت از یوز، اواخر تیر ماه سال جاری در گفت‌وگو با رسانه‌ها زمان زایمان دلبر را نزدیک اعلام کرد اما «دکتر شهاب‌الدین منتظمی» مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش، هفته گذشته بارداری دلبر را تکذیب کرد و از عدم موفقیت عملیات تلقیح مصنوعی خبر داد!
اعلام خبر بارداری دلبر و سپس تکذیب آن، البته مسبوق به سابقه است؛ اردیبهشت 94 بود که «علی‌اﺻﻐﺮ ﻣﻄﻬﺮﯼ»، ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﯿﻂ ﺯﯾﺴﺖ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥﺷﻤﺎﻟﯽ، خبر بارداری این گربه‌سان نایاب را اعلام کرد اما خبر بارداری دلبر، چند روز بعد از سوی دامپزشک پروژه حفاظت از یوز تکذیب شد؛ علت این تناقض‌گویی‌ها را مدتی بعد، مدیر وقت پروژه یوز، مشکلات کلیوی دلبر اعلام کرد که به سقط جنین انجامیده است.
ماده یوزی که در ماه‌های نخست تولد از زیستگاهش در منطقه توران استان سمنان زنده‌گیری و پس از مدتی روزگار گذران در محوطه‌ای فنس‌کشی‌شده، به پارک پردیسان تهران منتقل شد تا در همسایگی کوشکی، یوز نری که با داستانی مشابه و شبهه‌برانگیز از زیستگاهش در میاندشت خراسان شمالی جدا شده و سر از تهران درآورده بود، چرخ تکثیر یوز در اسارت را برای سازمان حفاظت محیط زیست بچرخاند.
دلبر و کوشکی که از زیستگاه‌های خود جدا شده و با هدف تولیدمثل به تهران منتقل شده و چهار سال از عمر خود را در مرکز آلودگی هوا و هیاهوی شهر گذرانده‌اند حالا به ترتیب هشت ساله و دوازده ساله هستند؛ این دو یوز بداقبال که شاید به دلیل شرایط غیرطبیعی، نتوانستند طی جفتگیری، تولیدمثل کنند حالا مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست را در اجرای طرح لقاح مصنوعی هم ناکام گذاشته‌اند.
اما طرح تکثیر در اسارت، همچنان از جذابیت ویژه‌ای برای سازمان حفاظت محیط زیست، دست‌اندرکاران پروژه یوز و البته محققان داخلی و خارجی برخوردار است؛ طرحی هزینه‌بر که هر چند به‌عنوان یکی از برنامه‌های در دست اجرا برای جلوگیری از انقراض یوز معرفی می‌شود اما در خوش‌بینانه‌ترین حالت به تولد یوزهایی خواهد انجامید که هرگز قابلیت حیات در طبیعت را نداشته و دردی از نسل رو به انقراض یوز در طبیعت ایران دوا نخواهند کرد.
طرح تکثیر یوز در اسارت، هرچند علی‌رغم صرف هزینه‌های بسیار و به اسارت گرفتن دو یوز با شکست مواجه شده اما در کمال تعجب بناست با تخصیص اعتباری جدید و قربانی کردن یوزهایی دیگر دوباره به اجرا درآید!
«ایران» ماده یوزی که دو سال پیش طی ماجرایی غریب توسط یک محیط‌بان از زیستگاهش در میاندشت ربوده و به گفته مسئولان محیط زیست به قاچاقچیان فروخته شد حالا برای اجرای نقش دلبر آماده می‌شود! همسایه شدن با یوزهای نر در محیطی محصور! یوزهای نری که مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست برای زنده‌گیریشان از طبیعت استان یزد و انتقالشان به محوطه‌ای محصور در حال برنامه‌ریزی هستند.
