جهش عجیب با سهمیه ایثارگران: قبولی با رتبه ۸۷ هزار در رشته پزشکی و رتبه ۵۱۲ هزار در رشته پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد!

حکیم مهر: معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در دانشگاه ما در میان دانشجویان قبول شده در رشته پزشکی بهترین رتبه دو (آزاد منطقه یک) بوده است و بالاترین رتبه قبولی 87 هزار و 948 بوده که مربوط به سهمیه ایثارگران 25 درصد شهریه‌پرداز است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، «دکتر محمد اعتضاد رضوی» در نشست خبری با موضوع عوامل مؤثر در اخذ پذیرش در رشته‌های حوزه سلامت و سهمیه‌های موجود که در دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: هر سال جمع کثیری از داوطلبان سهمیه آزاد کنکور، با وجود توانایی علمی بالا، از رسیدن به رشته مطلوب خود باز می‌مانند .

وی اضافه کرد: علت این امر را نیز می‌توان در سهمیه‌هایی دانست که در پذیرش دانشجویان در دانشگاه‌های سراسری و آزاد در نظر گرفته شده است. وجود اینگونه سهمیه‌ها موجب نارضایتی متقاضیان، به خصوص جوانان شده و می‌تواند امید به ادامه تحصیل و داشتن آینده‌ای بهتر را از آنان سلب کند و بیم آن رود تا سطح علمی جامعه در مقیاس کلان دچار مخاطره شود .

اعتضاد رضوی افزود: به طور کلی 60 درصد داوطلبان ورود به رشته‌های پزشکی براساس سهمیه وارد دانشگاه‌ها می‌شوند که 30 درصد آن به داوطلبان بومی اختصاص داده شده است که البته این نوع سهمیه‌ها به عنوان یک نوع شیوه پذیرش از بین داوطلبان آزاد انتخاب می‌شود. در بعضی سهمیه‌ها، بیش از 90 درصد ورودی‌ها رتبه بالای 5000 و در برخی موارد بالای 100 هزار دارند و به علت توان کمتر، علی رغم ارفاق‌های قانونی و بعضا فراقانونی، طول تحصیلات‌شان به درازا می‌کشد .

30 درصد از کل ظرفیت دانشگاه‌ها به سهمیه ایثارگران اختصاص دارد

وی در خصوص سهمیه ایثارگران، اظهار کرد: 5 درصد از ظرفیت کل دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور به همسران و فرزندان جانبازان زیر 25 درصد و رزمندگان با حداقل 6 ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه اختصاص می‌یابد و با سهم فرزندان جانبازان 25 درصد به بالاتر، فرزندان آزادگان و شهدا که پیش از این 25 درصد از کل ظرفیت بود، می‌توان گفت در حال حاضر 30 درصد از کل ظرفیت دانشگاه‌ها به سهمیه ایثارگران اختصاص دارد .

معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، خاطرنشان کرد: در صورتی که ظرفیت 25 درصدی مربوط به همسران و فرزندان جانبازان بالای 25 درصد، آزادگان و شهدا تکمیل نشود، مازاد این ظرفیت را می‌توان به همسران و فرزندان جانبازان زیر 25 درصد و رزمندگان با حداقل 6 ماه حضور داوطلبانه در جبهه اختصاص داد. حد نصاب نمره داوطلبان با سهمیه ایثارگران 70 درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد در هر کد رشته محل است .

وی در مورد ضرورت حفظ کیفیت آموزشی با سطح همترازی دانشجویان، گفت: در شرایط موجود آوردن 70 درصد کف نمره نفر آخر هر رشته محل برای استفاده از سهمیه ایثارگران لازم است. پیشنهاد اخیر مجلس شورای اسلامی 80 درصد و برای رشته‌های پرطرفدار پزشکی و فنی 85 درصد است .

۸۷  هزار و ۹۴۸؛ بالاترین رتبه قبولی در پزشکی مشهد

اعتضاد رضوی اذعان کرد: در بررسی رتبه‌های قبولی در دانشگاه‌های مختلف منطقه، بیشترین دامنه قبولی مربوط به دانشگاه مشهد است و پس از آن به ترتیب دانشگاه‌های سبزوار و نیشابور قرار دارند. به عنوان مثال در دانشگاه علوم پزشکی مشهد در میان دانشجویان قبول شده در رشته پزشکی بهترین رتبه دو (آزاد منطقه یک) بوده است و بالاترین رتبه قبولی 87 هزار و 948 بوده که مربوط به سهمیه ایثارگران 25 درصد شهریه‌پرداز است. در کل رشته‌ها بالاترین رتبه قبولی در دانشگاه علوم پزشکی هم رتبه 512 هزار و 981 مربوط به پرستاری بوده است .

وی افزود: با توجه به تقاضای زیاد برای سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی تحلیلی نیز به طور اختصاصی برای این سه رشته به تفکیک دوره، قبولی انجام شد. بیشترین دامنه قبولی در رشته پزشکی دوره روزانه 74 هزار و 760 مربوط به سهمیه ایثارگران 25 درصد و در دانشگاه سبزوار بوده است. در همین رشته، در دوره شهریه‌پرداز، بیشترین دامنه قبولی مربوط به سهمیه ایثارگران 25 درصد و دانشگاه مشهد 17 هزار و 342 بوده است. در دوره محروم نیز بیشترین دامنه قبولی مربوط به سهمیه منطقه دو و دانشگاه بیرجند سه هزار و 474 بوده است .

معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: در حالی که بالاترین رتبه قبولی دانشجویان شرکت کننده در کنکور با استفاده از سهمیه‌های مناطق سه‌گانه، شهریه‌پرداز این مناطق، سهمیه مناطق محروم و حتی 5درصد ایثارگران در رشته پزشکی در دانشگاه‌های منطقه 9 حداکثر تا حدود رتبه 10 هزار بوده است، با کمال تعجب در دانشجویانی که از سهمیه ایثارگران 25 درصد استفاده نموده‌اند رتبه حداکثر قبولی به سطح 10 برابر حدود 99 هزار (ایثارگر شهریه‌پرداز) می‌رسد که مبین بی‌عدالتی در جذب دانشجویان از طریق کنکور سراسری است .

وی گفت: شکاف مذکور در رتبه‌های افراد پذیرفته شده نیز به وضوح قابل مشاهد است. نتایج بررسی اخیر حاکی از آن بود که اختلاف میانگین رتبه آخرین فرد پذیرفته شده در سهمیه ایثارگران با آزاد قریب به 140 هزار بوده است. این تفاوت در رشته‌های پر تقاضا(پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی) بسیار چشمگیر است. به طوری که نسبت آخرین رتبه پذیرفته شده با سهمیه ایثارگران به آخرین رتبه پذیرفته شده با سهمیه آزاد در رشته پزشکی بیش از 21 برابر، در رشته دندانپزشکی19 برابر و در رشته داروسازی بیش از 20 برابر بوده است. ناگفته نماند که در بعضی موارد این اختلاف منجر به ایجاد فضای نامناسب در دانشجویان یک کلاس درس می‌شود. بررسی شکاف اجتماعی علمی ایجاد شده ناشی از این سهمیه خود مطالعه گسترده دیگری را می‌طلبد ضمن اینکه اختلاف سطح توان علمی دانشجویان پذیرفته شده با سهمیه‌های مربوطه به عدم توازن محیط آموزشی فراگیران منجر شده و زمینه تخلفات مختلف خصوصا در آزمون‌ها را ایجاد می‌کند .

سهمیه‌ها با عدالت آموزشی همخوانی ندارد

اعتضاد رضوی خاطر نشان کرد: در مجموع به نظر می‌رسد با توجه به عدم تناسب جمعیت هدف، اعمال سهمیه‌های مختلف علی الخصوص سهمیه ایثارگران 25 درصد با عدالت آموزشی همخوانی نداشته و شرایط رقابت را برای سایر خیل عظیم دانش‌آموزان متقاضی و سهمیه‌های آزاد بسیار دشوار می‌کند. امید است با استفاده از یافته‌ها و شواهد علمی بهترین تصمیم‌ها برای فرزندان عزیز آینده ایران اسلامی انجام شود .

وی گفت: در حال حاضر در کل کشور 30 هزار فارغ التحصیل دندانپزشکی وجود دارد و حدود 14 هزار دانشجو در رشته دندانپزشکی در حال اشتغال به تحصیل هستند. این تعداد دانشجوی محصل تا 6 سال دیگر فارغ التحصیل می‌شوند و به 30 هزار پتانسیل کنونی دندانپزشکان کشور افزوده خواهند شد که بر این اساس سرانه ما در داندانپزشکی نسبت به منطقه رشد قابل توجهی داشته و بسیار بالا خواهد رفت .

  اعتضاد رضوی افزود: اکنون در داروسازی 25 هزار داروساز فارغ‌التحصیل در کشور وجود دارند که شماره نظام پزشکی خود را دریافت کرده‌اند و حدود 13 هزار دانشجوی داروساز در حال اشتغال به تحصیل داریم که این تعداد تا 6 سال دیگر به ظرفیت ما در رشته داروسازی افزوده می‌شوند و تعداد نیروهای فعال ما را به حدود 38 هزار نفر خواهند رساند .

  معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد یادآور شد:  وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص مخاطرات افزایش ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی عنوان کرده‌اند که «در حال حاضر ظرفیت پزشکی ما برای پنج سال آینده شاید فراتر از نیاز نظام ارائه خدمت‌مان باشد. طبق برآورد ما حدود 40 هزار پزشک که اسامی‌شان را در اختیار داریم هیچ ردی از طبابت‌شان در کشور وجود ندارد و این امر نشان می‌دهد که ما در توزیع و ایجاد جاذبه برای پزشکان در نقاط مختلف به خوبی عمل نکرده‌ایم. برآورد من به عنوان وزیر بهداشت و کارشناس و کارشناس حوزه سلامت این است که در سال‌های آتی حداکثر تا سه سال آینده مسئله‌ای به نام کمبود پزشک حتی در مناطق محروم را نخواهیم داشت. در حال حاضر سرانه پزشک ما نزدیک به دو است و اگر با همین روش پیش برویم این سرانه بیشتر می‌شود و حتی مشکل افزایش نیروی پزشکی خواهیم داشت. اگر تعداد پزشک از نیازمان بیشتر شود، با یک جمعیت بیکار مواجه می‌شویم که متوقع هم هست به هر حال نوع توقع یک دیپلمه بیکار با پزشک بیکار متفاوت است .»

  اعتضاد رضوی گفت: معاون پارلمانی وزارت بهداشت در خصوص امکانات آموزشی بیان کرده که «طرح افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی اصلا به صلاح نیست. در حال حاضر دانشجویان ما به حداقل‌های آموزشی دسترسی ندارند و حتی نمی‌توانند عمل جراحی را از نزدیک مشاهده کنند. می‌گویند بعضی از مطب‌ها شلوغ است اما برخی از مطب‌ها روزی دو الی سه بیمار هم ندارند. در حال حاضر 2000 استاد کمبود داریم و فضاهای آموزشی ما اصلا کافی نیستند. ما 400 خوابگاه دانشجویی در سال گذشته داشتیم که قرار بود امسال آن‌ها را بسازیم اما تامین اعتبار نشد و این مسائل باعث دغدغه‌های وزارت بهداشت در حوزه پذیرش دانشجو است. در حال حاضر ظرفیت دانشجویان در اغلب رشته‌ها مازاد بر امکانات، هیأت علمی، تجهیزات و فضای آموزشی، درمانی و ... است.»

معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: همچنین معاون آموزشی وزارت بهداشت، اظهار کرده‌اند که «در حال حاضر 55 هزار دانشجوی پزشکی در حال تحصیل در کشور داریم. همچنین 10 هزار نفر هم در خارج از کشور در حال تحصیل هستند که اگر فارغ التحصیل شوند و بازگردند مشکلات‌مان هم حل می‌شود. مشکل ما توزیع نامناسب نیروی انسانی است. در بعضی از رشته‌های تخصصی 300 تا 400 درصد ظرفیت داشته‌ایم اما باید توجه کرد که نمی‌توان همه متخصصان را به مناطقی فرستاد که بیمار نداشته باشد و یا امکانات تخصصی در اختیار نباشد. در حال حاضر نقشه راه ما برای پنج سال آینده در رشته‌های تخصصی مشکل است و برخی از رشته‌ها از جمله رشته‌های جراحی با افزایش ظرفیت و به دلیل اشباع بعضی از رشته‌ها با کاهش ظرفیت مواجه می‌شوند. بعضی از رشته‌های تخصصی نیز وضعیت موجود را ادامه می‌دهند محاسبات نیروی انسانی در مورد رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری و مامایی انجام شده است. علی‌رغم اینکه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور با چالش‌های زیادی مواجه هستند اما ما طی چند روز اخیر نیز مقداری ظرفیت پذیرش در رشته‌های تجربی از جمله سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی را افزایش دادیم. واقعیت این است که دانشگاه‌های علوم پزشکی فشار زیادی از ظرفیت‌های افزایش یافته دارند.»

وی بیان کرد: قائم مقام معاون آموزشی وزارت بهداشت، نیز عنوان کرده‌اند که «55 هزار دانشجوی رشته پزشکی تا هفت سال آینده به تعداد 175 هزار پزشک اضافه می‌شوند. ما با توجه به مطالعات متعدد در خصوص جبران کمبود نیروی متخصص در برخی رشته‌های تخصصی، حدود 300 برابر ظرفیت را طی پنج سال اخیر اضافه کردیم. حدود 10 هزار دانشجوی گروه پزشکی در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی به تدریج در حال بازگشت به داخل کشور بوده و به جمعیت قبلی اضافه خواهد شد.»

معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد:  نماینده مردم مشهد و کلات عنوان کرده‌اند « در خراسان رضوی حدود 8000 پزشک عمومی داریم که تنها 4200 نفر از آنان مشغول طبابت هستند و بقیه طبابت انجام نمی‌دهند. باید ابتدا زیرساخت‌های آموزشی را توسعه دهیم و بعد پزشک تربیت کنیم در غیر این صورت فقط پزشکان بی‌سواد و بی‌انگیزه به جامعه تزریق کرده‌ایم. دولت پول ندارد که سرانه دانشجو را اضافه کند و نتیجه این می‌شود که دانشجوی پولی جذب کنیم که باز تعدادی پولدار پزشک می‌شوند و می‌خواهند پولی را که در طول آموزش خرج کرده‌اند در بیاورند و به جان مردم می‌افتند. پزشکان ترجیح می‌دهند شهرهای بزرگ بمانند و فعالیت غیر پزشکی انجام دهند، اما به شهرهای کوچک یا روستاها نروند، حتی اگر درآمد بیشتری در این مناطق داشته باشند. ایران پزشکان شاخصی را تربیت کرده و برای حفظ این شاخص، باید اول زیرساخت‌ها را مهیا سازیم. در مناطق مختلف تعداد زیادی پرونده علیه پزشکان تشکیل شده که این پزشک را از طبابت منصرف می‌کند.»

اعتضاد رضوی بیان کرد: برای مناطق محروم و در رشته‌های تحصیلی پزشکی و پیراپزشکی حداقل 30 درصد ظرفیت گذاشته شده است و پیش‌بینی می‌شود که تا سه الی چهار سال آینده تقریبا نیروهای تخصصی در این مناطق، از نیروهای بومی خواهند بود. به این نتیجه می‌رسیم که کشور دیگر به افزایش ظرفیت در حوزه علوم پزشکی نیازی ندارد و یا اگر نیاز دارد باید دید چه راهکار مناسبی می‌شود این کمبود را جبران کرد. زیرا در حال حاضر دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور امکان پذیرش افزایش ظرفیت را ندارند و کاملا از بعد اجرایی این پیشنهاد غیر کارشناسی و ناپخته ارائه شده است .

بدون هیچ افزایش ظرفیتی تا ۱۴۰۴ سرانه تعداد پزشکمان به استانداردهای جهانی می‌رسد

  معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در حال حاضر حدود 150 هزار پزشک عمومی و متخصص فعال و 55 هزار دانشجوی پزشکی در حال تحصیل در کشور وجود دارد که در نهایت می‌توان گفت تا هفت سال دیگر با فارغ التحصیل شدن دانشجویان فعلی بیش از 200 هزار پزشک عمومی و متخصص فعال در کشور خواهیم داشت که تا سال 1404 ایران را به استانداردهای جهان در سرانه تعداد پزشک به بیمار بدون هیچ افزایش ظرفیتی می‌رساند .

وی عنوان کرد: برای تربیت نیروی انسانی در بخش سلامت باید به پنج سوال اساسی پاسخ داده شود. در ابتدا موسسات آموزش عالی و دانشگاه‌های علوم پزشکی با چه الگویی در عرصه سرزمین باید توسعه یابند، چه رشته و مقاطعی برای تامین نیاز کشور و رسیدن به اهداف سند چشم‌انداز و نقشه جامع علمی کشور باید انجام شوند یا توسعه یابند، چه تعداد دانشجو و در چه رشته و مقاطعی در حوزه سلامت باید تربیت شوند که هم نیاز کشور برآورده شود و هم دچار تورم نیروی انسانی در این بخش نشویم و در نهایت چقدر امکانات، اعتبارات و هیات علمی برای رسیدن به این شاخص‌ها نیاز داریم، چگونه باید کیفیت نیروی انسانی تربیت شده را براساس نیاز کشور و استانداردهای جهانی ارتقا دهیم .

وی افزود: بدین منظور و در راستای حرکت به سمت اجرای این سند مهم کارگروه آمایش سرزمین در کارگروه آمایش سرزمین در دانشگاه علوم پزشکی مشهد شکل گرفت. باید یادآور شد که هدف نهایی آمایش تعادل بین سه عنصر انسان، فضا و فعالیت است . این آمایش مبتنی بر ظرفیت‌های بومی(بهره‌مندی از امکانات و بسترهای منطقه‌ای و استانی)، ماموریت محور نمودن(دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی) و تمرکززدایی ( فعالیت‌ها از ستاد به سمت مناطق آمایشی) است .

وی تصریح کرد: برای تخمین نیروی انسانی مورد نیاز و همچنین برای برآوردن نیازهای سلامت، اطلاعات دقیقی مانند تحلیل ساختار سنی و جنسی جمعیت، وضعیت تسهیلات آموزشی موجود، تغییرات دانش و فناوری، توزیع جغرافیایی و اپیدمیولوژیک بیماری‌ها، نگرش‌های مردم درباره سلامت، بیماری، روش‌های درمانی و پیشگیری، تغییرات محیط زندگی و .... لازم است .

  اعتضاد رضوی بیان کرد: مطالعات گوناگونی مانند برآورد ملی نیروی انسانی بخش سلامت، برآورد نیروی انسانی مورد نیاز در نقشه راه درمان ایران و برآورد پزشک متخصص مورد نیاز در زمینه بررسی نیاز پزشک متخصص انجام شده است که در سند ملی آمایش سرزمینی از این سه مطالعه استفاده شده است. ثابت در نظر گرفتن سهم زمان کاری  (FTE) پزشکان متخصص، ثابت در نظر گرفتن مرزبندی حرفه‌ای موجود تخصص‌های مختلف پزشکی برای سال هدف و نیز در نظر نگرفتن نظام ارجاع برای برآورد پزشکان متخصص تا سال هدف، مفروضات مشترک در برآوردهای این سه مطالعه است .

وی در مورد مهم‌ترین اقدامات کارگروه آمایش سرزمین، که ماموریت‌گرایی، تمرکززدایی و ارتقاء توانمندی دانشگاه‌ها است، اضافه کرد: بررسی جامع در خصوص الگوهای مختلف برآورد نیروی انسانی، پیشنهاد رشته‌های مورد نیاز کلان با تاکید بر بومی‌گزینی به شورای گسترش، تهیه پیش‌نویس سند آمایش آموزش عالی سلامت کلان منطقه 9، محاسبه نیروی انسانی مورد نیاز تا 1404 در کلان منطقه در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری و مامایی، پیشنهاد برنامه آموزشی نظام‌مند کوتاه مدت بر مبنای نیازهای بخش دولتی و غیر دولتی و دیگر اقدامات را نیز شامل می‌شود .