پرسش و پاسخهای معمول در مورد کروناویروس جدید (از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت دام)
ترجمه: دکتر محمدباقر حاجکاظمی، مدیرکل دامپزشکی استان زنجان
سوال ۱: کروناویروس جدید ۲۰۱۹ چیست؟
پاسخ: کرونا ویروسها خانوادهای از ویروسهای دارای ریبونوکلئیک اسید (RNA ) هستند. به این علت آنها کرونا ویروس میگویند که روی پوشش لیپیدی آنها ساختارهای از جنس پروتئین شبیه تاج دارند. عفونت های کرونا ویروسی در حیوان و انسان معمول بوده اما برخی از سویه های کرونا ویروس ها زئونوز هستند یعنی قابلیت انتقال بین انسان و حیوان را دارند اما بسیاری از آنها اینگونه نیستند.
در انسان کرونا ویروس ها می توانند دامنه ای از بیماری ها را ایجاد کنند؛ از سرماخوردگی معمولی تا بیماری های شدیدی مانند سندروم تنفسی خاورمیانه (مرس) و سندروم حاد تنفسی (سارس).
تحقیقات نشان داده که کرونا ویروس عامل سارس از نوعی گربه (گربه های سیوت) به انسان منتقل شده است و کروناویروس عامل مرس از شترهای مسابقه به انسان انتقال پیدا نموده است.
سوال ۲: آیا حیوانات نقشی در انتقال کروناویروس ۲۰۱۹ جدید به انسان دارند؟
پاسخ: داده های مربوط به توالی ژنتیکی نشان داد که کروناویروس ۲۰۱۹ جدید ارتباط نزدیکی با دیگر کروناویروس های در گردش در جمعیت خفاش های رینولوفوس (Horseshoe bat ) دارد. این ظن وجود دارد که که کروناویروس جدید ۲۰۱۹ منبع حیوانی داشته باشند اما نیاز به تحقیقات بیشتری برای این تایید این موضوع وجود دارد.
اگرچه این ظن وجود دارد که معرفی اولیه ویروس جدید کرونا ویروس به انسان ممکن است منبع حیوانی داشته باشد اما روش انتقال غالب و بعدی به صورت انتقال انسان به انسان می باشد. تحقیقات مستمر برای شناسایی منبع حیوانی (ازجمله گونهها) و تعیین نقش بالقوه و احتمالی مخازن حیوانی برای این بیماری بسیار مهم است.
در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ موارد پنومونی انسانی با عامل ناشناخته در شهر ووهان از استان هوبی چین گزارش شد که مقامات چینی در ۷ ژانویه ۲۰۲۰ عامل آنرا کروناویروس اعلام و آن را به نام کروناویروس جدید ۲۰۱۹ نامیدند. از آن به بعد، موارد انسانی این بیماری در افراد دارای سابقه مسافرت به ووهان در سایر استان های چین و سایر کشورها گزارش شده است.
سوال ۳: چه احتیاط هایی برای تماس با حیوانات زنده و محصولات آنها مد نظر قرار گیرد؟
پاسخ: بر اساس توصیه های سازمان جهانی بهداشت، به عنوان یک احتیاط کلی هنگام بازدید از بازارهای خرید و فروش حیوانات و بازارهای عرضه کننده محصولات حیوانی، ضروری است که نسبت به انجام اقدامات بهداشت عمومی از جمله شستن دستها با آب و صابون پس از بازدید، بعد از تماس با حیوانات زنده و محصولات حیوانی اقدام شود. از تماس دست با چشم، بینی و دهان خودداری گردد. از تماس با حیوانات مرده یا فرآورده های دامی فاسد شده پرهیز گردد. از هرگونه تماس با حیواناتی دیگر که احتمالاً در بازار زندگی می کنند (سگ ها و گربه های ولگرد، جوندگان، پرندگان و خفاشها) باید به شدت پرهیز شود. همچنین پرهیز از تماس با زباله های حیوانی آلوده یا مایعات موجود که روی زمین یا ساختمان فروشگاه ها و تجهیزات بازارها باید مد نظر قرار گیرد.
توصیه های استاندارد سازمان جهانی بهداشت جهت پیشگیری از شیوع عفونت شامل شستن منظم دست ها، پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه و یا عطسه، پختن کامل تخم مرغ و گوشت و پرهیز از تماس نزدیک با افراد دارای علائم بیماری های تنفسی مانند سرفه و عطسه می باشد. به عنوان یک اقدام خوب بهداشتی غذایی، جهت جلوگیری از آلودگی متقاطع غذاها ضروری است که به مدیریت و مواظبت از فرآورده هایی مانند شیر خام و گوشت یا سایر فراورده های حیوانی نپخته توجه گردد.
بر اساس اطلاعات موجود، در حال حاضر محدودیت در سفر یا تجارت توصیه نمی شود.
سوال ۴: سازمان جهانی بهداشت دام چه کاری انجام می دهد؟
پاسخ: OIE با نمایندگی خود در آسیا و اقیانوسیه، نماینده OIE در چین و خدمات ملی دامپزشکی، کارگروه حیات وحش OIE و همچنین FAO و WHO در تماس بوده تا جدیدترین اطلاعات را جمع آوری کرده و به به اشتراک بگذارد. OIE با شبکه متخصصین خود که در حال حاضر درباره منبع بیماری تحقیق می کنند در ارتباط نزدیک است. شایعات و اطلاعات غیر رسمی را نیز بصورت روزانه پایش و رصد می کند.
سوال ۵: مسئولیت های بین المللی ادارات دامپزشکی در این رویداد چیست؟
پاسخ: شناسایی کروناویروس ۲۰۱۹ جدید در حیوانات معیار گزارش به OIE از طریق سامانه WAHIS بر اساس نظامنامه بهداشت حیوانات خاکزی به عنوان یک بیماری نوپدید است.
لذا هر نوع شناسایی کروناویروس ۲۰۱۹ جدید در یک حیوان (شامل اطلاعات مربوط به گونه ها، آزمایش های تشخیصی، و اطلاعات اپیدمیولوژیک مربوطه) بایستی به OIE گزارش شود.
آگاهی مقامات دامپزشکی و ارتباط مستقیمشان با مسئولان بهداشتی و متولیان حیات وحش بسیار اهمیت دارد تا زمینه های انسجام و تناسب اطلاع رسانی و مدیریت خطر فراهم شود.
توجه: مطالب فوق مربوط به سایت OIE و در روز ۱۱ بهمن ۱۳۹۸ میباشد.