پلنگی که سال پیش در طبیعت کوه‌های هزار مسجد مرده بود، حالا خبر ساز شده است. در این مدت هم محیط‌زیست خراسان‌رضوی از مرگ این پلنگ چیزی نگفته بود تا اینکه دیروز یکی از فعالان حقوق حیوانات در پستی اینستاگرامی از مرگ پلنگی خبر داده و شاکی شده که چرا محیط‌زیست استان دراین‌باره اطلاع‌رسانی دقیق و کامل نکرده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از شهرآرانیوز، حالا با انتشار این خبر چند موضوع مطرح شده است: اینکه اصلا لزوم اطلاع‌رسانی درباره مردن یک پلنگ که کیلومتر‌ها با ما فاصله دارد، چقدر مهم است؟ اینکه این پلنگ پیر بوده و بر اثر کهولت سن مرده یا جوان بوده است و عوامل محیطی باعث مرگ او شده‌اند؟ چرا هر انتقادی، پاسخی شکننده دارد؟ و در آخر اینکه با دفن‌شدن پلنگ روی چه اطلاعاتی سرپوش گذاشته شده است؟
مرگ پلنگ پیر ارزش خبری ندارد!
بعد انتشار آن پست اینستاگرامی، محیط‌زیست استان لب به سخن باز کرد و با جوابی که مقبول فعالان محیط‌زیستی نیست، موضوع را وخیم‌تر کرد. تورج همتی، مدیرکل محیط‌زیست خراسان‌رضوی، به پایگاه اطلاع رسانی این اداره کل گفته است که «اگر قرار باشد تلف‌شدن حیات‌وحش در طبیعت به دلایلی مثل کهولت سن یا نزاع وحوش هم خبری شود، تمام رسانه‌ها باید معطوف به این قبیل اخبار باشند. درصورتی که حوزه حفاظت محیط‌زیست فقط به مدیریت حیات‌وحش محدود نیست و نقش حاکمیتی و نظارتی آن ایجاب می‌کند در تمام حوزه‌های تخصصی وارد شود.» این پاسخ، یعنی مرگ یک پلنگ به اطلاع‌رسانی نیازی ندارد، بدجوری صدای فعالان حوزه محیط‌زیست و حقوق حیوانات را درآورده است.
علی کشمیری، فعال حقوق حیوانات و همان فردی که پست اینستاگرامی‌اش باعث واکنش سازمان محیط‌زیست شده، دراین‌باره به شهرآرانیوز کامل توضیح داده است: «محیط‌زیست خبرگزاری نیست که بخواهد فقط موضوعات خیلی مهم را خبررسانی کند. این خبر درباره یک حیوان کمیاب و چتر است. پاسخ محیط‌زیست جنجال سازی است و به‌جای اینکه جنجال کند، باید شفاف‌سازی کند.»
او در ادامه به نمونه‌های مشابه از نبود خبررسانی درباره مرگ حیوانات اشاره کرد و گفت: «اوایل زمستان گذشته مدیرکل محیط‌زیست خراسان‌جنوبی از مرگ ۷۰ رأس قوچ و میش در اثر طاعون نشخوارکنندگان در منطقه خودشان خبر داد و گفت که این بیماری از منطقه حفاظت‌شده هلالی (در خراسان‌رضوی) به اینجا سرایت کرده است. بعد از بررسی‌ها متوجه شدیم اواخر پاییز بیش از ده‌ها قوچ و میش در منطقه هلالی (نزدیک گناباد) در خراسان‌رضوی تلف شده‌اند. این خبر هم اصلا در محیط‌زیست بازتابی نداشت. یا خبر تلف شدن تعداد زیادی پرندگان شکاری آسیب دیده در مشهد که شامل بحری، جغد، بالابان و... می‌شد، اما این موضوع هم اطلاع‌رسانی نشده بود.»
کشمیری با بیان اینکه به‌علت سانسور دراین‌باره، گمانه‌زنی‌ها بیشتر می‌شود، گفت: «آنچه مشخص است، این است که پلنگ خیلی هم پیر نبوده است و ظاهرش به پلنگ هشت تا ده ساله می‌خورد و متأسفانه در همان محلی که حین سرشماری حیوان پیدا شده است، دفن می‌شود. این حیوان از چرخه طبیعت حذف شده، اما آیا از چرخه تحقیقات هم حذف می‌شود؟ کدام دامپزشک نظر داده و گفته که این حیوان به‌علت کهولت سن از بین رفته است؟ چرا آن را به مشهد منتقل و به‌طور مثال از اسکلت آن به‌عنوان نمونه استفاده نکردند؟ با آزمایش‌ها روی حیوان می‌توانستند علت مرگ و عارضه او را بفهمند، اینکه در تعارض بوده، مسموم شده یا کشته شده است. برای انسان در زمان مرگ نمی‌گویند علت مرگ پیری است. می‌گویند مثلا سکته قلبی بوده است!»
کامبیز برادرانی، پژوهشگر حیات‌وحش و متخصص در حوزه گربه‌سانان، هم همین اعتقاد را داشت. او به شهرآرا گفته است: «بدون داشتن آمار از زادوولد و تلفات گونه‌های کمیابی مانند پلنگ، تحقیق‌کردن درباره آن‌ها و منطقه زندگی آنان بی‌فایده است. کسانی که روی این گونه‌ها فعالیت می‌کنند، باید از تلفات و نحوه مرگ آنان باخبر شوند. به‌طور مثال در صورتی که مرگ یک پلنگ بر اثر کهولت سن بوده باشد، محققان می‌توانند تشخیص دهند منطقه زندگی حیوان مدنظر چقدر امن است. اینکه محیط‌زیست گفته است که پلنگ پیر بود و ما خبر را منتشر نکردیم، حرفی غیرمنطقی و غیرتخصصی است.»
برادرانی هم به احتمال جوان‌بودن پلنگ مدنظر اشاره کرده و گفته است: «روی لاشه حیوان اثری از آسیب‌دیدگی وجود ندارد، اما قسمت‌هایی از پوست از بین رفته است. همچنان‌که از روی عکس‌های منتشر شده و با بررسی دندان‌های حیوان می‌توان تشخیص داد، پلنگ پیر نبوده بلکه بالغ و نر بوده است. تنها یکی از دندان‌هایش ساییده شده است. یعنی پلنگ پیر و ضعیف نیست که علت مرگ کهولت سن باشد.»
او در ادامه این را هم گفت که حتی اگر پلنگ پیر بود، نباید از مرگ او به این راحتی گذشت. بر اساس گفته‌های این پژوهشگر در سال ۹۳ تعداد ۲۶، در سال ۹۴ تعداد ۲۲، در سال ۹۵ تعداد ۲۶، در سال ۹۶ تعداد ۱۹، در سال ۹۷ تعداد ۹، در سال ۹۸ تعداد ۱۰ و امسال ۲ قلاده پلنگ در کشور تلف شده‌اند. این را هم باید گفت که آمار سال ۹۸ برای پلنگی که در سکوت خبری تلف شده، یک رقم بیشتر می‌شود، یعنی ۱۱ پلنگ در کل کشور!
