انسان، افسردگی، سگ - دکتر مرضیه سرگلزایی

انسان، افسردگی، سگ

دکتر مرضیه سرگلزایی

دامپزشک عمومی

سگ اصحاب کهف روزی چند، پی نیکان گرفت و مردم شد

«گلستان سعدی»

افسردگی در انسان:

افسردگی یک حالت خلقی است که ویژگی‌های مهم آن خلق افسرده و از دست دادن علاقه و لذت است. علائم افسردگی در چهار طبقه کلی قرار می‌گیرند که:

- علائم هیجانی (غمگینی، احساس گناه)

 - شناختی (ناامیدی، کاهش اعتماد به نفس)

 - انگیزشی (کندی روانی حرکتی)

 - جسمی (مشکلات خواب و اشتها)

علاوه‌بر این، بسیاری از افراد افسرده، اضطراب و یک‌سری مشکلات جسمی بدون دلیل پزشکی را هم گزارش می‌کنند. افسردگی در تمام طبقات اجتماعی اقتصادی دیده می‌شود ولی شیوع آن در زنان دو برابر مردان است. متوسط سن شروع آن حدود چهل سالگی است؛ اگرچه آمارها حاکی از افزایش میزان بروز آن در سنین پایین­تر است. مهمترین علائم و نشانه­های افسردگی عبارت است از : احساس غمگینی، اضطراب یا احساس پوچی، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش شامل رابطه جنسی، ناامیدی و بدبینی، احساس گناه، بی‌ارزشی یا درماندگی، تحریک پذیری و بی‌قراری، کاهش انرژی و خستگی، دشواری در تمرکز، یادآوری جزییات مسائل و تصمیم­گیری، مشکلات خواب، کاهش اشتها یا پرخوری، افکار مرگ و خودکشی.

افسردگی مانند سایر بیماری های روان شناختی یک علت واحد ندارد و حاصل تعامل عوامل مختلف ژنتیک، زیستی،اجتماعی و روان­شناختی است. برای مثال تحقیقات نشان داده است احتمال بروز افسردگی در کسانی که در خانواده و اقوامشان سابقه افسردگی وجود دارد، بیشتر است و این نشان می­دهد که احتمالا عامل ژنتیک در بروز این اختلالاتموثرند. علاوه براین، در افسردگی سطح برخی از مواد شیمیایی در مغز که به آنها انتقال­دهنده­های عصبی می­گویند و کارشان انتقال پیام بین سلول های مختلف مغز است، کاهش می­یابد. مهمترین این انتقال­دهنده­های عصبی که در بروز افسردگی نقش دارند، سروتونین و نوراپی­نفرین هستند. علاوه بر عوامل ژنتیک و بیولوژیک، عوامل اجتماعی و روان­شناختی نیز از عوامل موثر در بروز افسردگی هستند. تحقیقات نشان می­دهد بسیاری از بیماران قبل از شروع افسردگی یک استرس شدید را تجربه می­کنند که نقش عامل آشکار ساز افسردگی را بازی می­کند.این استرس­ها می­تواند شامل مرگ یک فرد نزدیک، از دست دادن یک ارتباط مهم، ازدست دادن شغل، شکست تحصیلی و ورشکستگی باشد. عوامل روان­شناختی نیز شامل افکار منفی و غیرواقع بینانه در مورد خود، دیگران و آینده می­شود که در بروز و تداوم افسردگی نقش دارند.

افسردگی از جمله اختلالاتی است که برای آن درمان­های موثری وجود داردو معمولا هر چه زودتر درمان شروع شود، اثربخشی آن هم بیشتر خواهد بود. به طور کلی می­توان درمان­های افسردگی را به دو طبقه دارودرمانی و درمان­های روان­شناختی تقسیم کرد. بررسی­ها نشان می­دهد که ترکیب این دو نوع درمان به­ویژه برای افسردگی­های متوسط و شدید، بهترین نتیجه رابه همراه دارد.

افسردگی در سگ:

همانند انسان، سگ­ها هم می­توانند گاهی دوره­هایی از افسردگی را تجربه کنند. اگرچه سگ­ها همانند انسان ظرفیت استدلال ندارند ولی این بدان معنا نیست که افسردگی را تجربه نمی­کنند. هنگامی­که سگ­ها افسرده می­شوند، غالبا غمگین و بی­حال هستند و تمایلی به بازی ندارند، غذا نمی­خورند یا خیلی کمتر از حد معمول می­خورند، گاهی ممکن است فقط کمی آب بنوشند، درنهایت، برخی از آنها به این مرحله می­رسند که مقادیر زیادی از وزن خود را از دست می­دهند و درگیر انواع بیماری­های جسمی می­شوند.

«دکتر بیور» مدیر اجرایی کالج رفتارشناسی دامپزشکی آمریکا و دامپزشک، معتقد است که تغییرات اصلی در زندگی سگ می­تواند منجر به دوره­هایی از افسردگی شوند، مثل رفتن به خانه جدید یا اضافه شدن حیوان خانگی دیگر. اما دو عامل اصلی که می­تواند افسردگی شدیدی در سگها ایجاد کنند، از دست دادن حیوان همراه خودشان یا صاحبشان است. سگها احساسات افراد را دریافت می­کنند و می­فهمند، بنابراین اگر صاحبشان فوت کند، سگ خود را مسئول اندوه دیگران می­داند. هم­چنین اگر میزان توجهی که به سگ می­شده است و سگ به آن عادت کرده است، دریافت نکنند، استرس را در سگ ایجاد می­کند.

دلایلی که برای افسردگی سگ­ها وجود دارد، عبارتند از:

- بیماری جسمی: بسیاری از مشکلات سلامتی جسمی منجر به افسردگی سگ­ها می­شوند. در این حالت، با بهبود بیماری، افسردگی هم برطرف می­شود و علایم به مرور قطع می­شود.

 - غم و اندوه: سگ­ها برای از دست دادن یا جابه­جا شدن و فقدان حضور همراهشان (چه انسان چه حیوان دیگر) سوگواری و عزاداری می­کنند.­

 - تغییرات محیطی: جابه­جایی به خانه جدید، تغییر کلی دکوراسیون داخلی منزل و یا حتی تغییر هوا می­تواند تاثیر منفی به روی سگ بگذارد. به­طور معمول کمی زمان می­برد تا سگ با موقعیت جدید پیش­آمده، خود را وفق دهد.

 - ترس: سگ­ها ممکن است از چیزی بترسند که باعث افسردگی آنها شود. گاهی ترس را در روش­هایی متفاوت از آن­چیزی که انسان انتظار دارد، نشان می­دهد بنابراین متوجه ترس آنها نمی­شوند، که این امر می­تواند سگ را به شدت آسیب­پذیر کند.

 - صاحب سگ: سگ­ها قادر هستند که انرژی صاحبش را دریافت کند و احساساتی مشابه صاحبش را نشان دهد. هم­چنین اگر صاحبش به مدت طولانی حضور نداشته باشد، منجر به افسردگی می­شود که ممکن شبیه اضطراب جدایی در انسان باشد.

 - ناشناخته: گاهی هم دلیلش نامعلوم است و دلیل منطقی برای افسردگی سگ وجود ندارد.

اعمالی که در زمان افسردگی سگ باید انجام شود:

- اگر سگ مشکل سلامتی ندارد، افزایش فعالیت سگ به عنوان اولین قدم، می­تواند کمک­کننده باشد. ورزش کردن به­همراه سگ می­تواند راه فوق­العاده­ای برای آغاز مسیر بهبود باشد. طبیعی هست که در این زمان به سگ توجه بیشتری شود، ولی نباید بیش از حد توجه کرد زیرا این عملکرد می­تواند رفتار غمگین و اندوهناک سگ را تقویت کند.

 - برنامه­ریزی و ثبات در برنامه منظم روزانه بسیار مهم است. زیرا به سگ احساس امنیت می­دهد و اعتماد به نفس سگ را تقویت می­کند.

 - اگر دلیل افسردگی سگ، از دست دادن حیوان همدم وی بوده است، آوردن حیوان خانگی جدید می­تواند به حال سگ کمک کند.

 - دارودرمانی به عنوان آخرین قدم انتخاب می­شود که فقط باید تحت نظر دامپزشک باشد.

به طور معمولی افسردگی در سگ­ها، زیاد جدی نیست و بعد از مدت کوتاهی سگ به حالت عادی برمی­گردد. اما گاهی هم می­تواند شرایط جدی تهدیدکننده ایجاد کند. افسردگی باید در اسرع وقت درمان شود. جهت درمان افسردگی در سگ‌ها، باید آنها را درگیر کنید، برای مثال، اعمالی که قبلا از آنها لذت می­برده­اند را بیشتر انجام دهید تا زمانی که آنها علایم شادی را نشان دهند و در این زمان تشویقی دهید.

تعامل درمان‌گری انسان - سگ:

افسردگی در انسان، بحث وسیعی است که می­تواند گروه­های مختلف افراد را تحت تاثیر قرار دهد. راه­های زیادی برای اینکه افراد افسرده احساس بهتری داشته باشند، وجود دارد، مانند صحبت کردن با روانشناس، مصرف داروها تحت نظر روانپزشک، ورزش و خوراکی­های سالم و گذراندن زمان بیشتری با اعضای خانواده، دوستان و حیوان خانگی.

پیوند انسان – حیوان، به رابطه­ای که بین انسان و حیوان در طول نسل بشر ایجاد شده است، اشاره دارد. حیوانات از جهات مختلفی از جمله ارائه خدمات به عنوان منبع غذا برای جامعه بشر سودمند بوده­اند. امروزه، مشارکت حیوانات در زندگی انسان­ها فراتر از نیازهای اساسی فیزیولوژیک است و به عنوان همراه یا درمانگر هستند.

سگ‌ها به عنوان اولین حیوان اهلی شده به دست انسان، هزاران سال است که در کنار وی زندگی می­کنند، با انسان مانوس شده و حضورش در کنار انسان به­گونه­ای با تاریخ بشر درآمیخته که تفکیک این دو از یکدیگر دشوار به نظر می­رسد. وجود صفات نیکویی چون وفاداری، زیبایی و فداکاری در این موجود دوست­داشتنی همواره مورد ستایش و قدردانی آدمیان قرار گرفته است و از او به عنوان دوست باوفا و کم­توقع انسان یاد شده است. کمیته انجمن دامپزشکی آمریکا اتصال انسان – حیوان را به عنوان یک ارتباط پویا و سودمند بین انسان و دیگر حیواناتی است که به وسیله رفتارهایی که سلامتی و بهزیستی هر دو گروه مطرح می­شوند و تحت تاثیر قرار می­گیرند که شامل تعامل حسی، روان­شناختی و فیزیکی انسان­ها و دیگر حیوانات و محیط است. انواع مختلف حیوانات مانند سگ، گربه، خرگوش، اسب و دلفین­ها هستند که به عنوان درمانگران انسانها شناخته شده هستند ولی بهترین نوع حیوان براساس اولویت­ها و مناسب بودن برای کودک و خانواده وی، انتخاب می­شوند.

سگ‌ها قادرند بسیاری از اتفاقات اطراف خود را درک کنند، دارای احساس و عاطفه هستند و به همین دلیل به افراد و اشیا دل بسته و آنها را دوست دارند. گاهی دیده شده سگی در غیاب صاحبش یا یکی از افراد منزل به شدت دچار افسردگی شده و تا مدت زیادی دلتنگی کرده و غذا نمی­خورند. اگر انسان به صدای پارس کردن سگها در هنگام ترس، عصبانیت، اعتراض، شادی و گرسنگی دقت کند، متوجه خواهد شد که لحن آنها با هم متفاوت است. هم­چنین سگ­ها، آیینه احساسات انسان­ها هستند و می­توانند به طور کامل آنها را بروز دهند.

سگ­ها می­توانند به شاد شدن افراد کمک کنند. مطالعات نشان داده است که حضور سگ­ها می­تواند باعث کاهش استرس، اضطراب و افسردگی شود، تحمل تنهایی را تسهیل می­کند، تمایل به ورزش را افزایش می­دهند و سلامتی همه­جانبه در افراد را بهبود می­بخشند. بازی کردن با سگ­ها نشان می­دهد که اکسی­توسین و دوپامین افزایش می­یابد، احساس مثبتی به وجود می­آید و اتصالی بین انسان و حیوان خانگی وی ایجاد می­شود. تعدادی از دلایلی که باعث می­شود تا به افراد افسرده، نگهداری از سگ پیشنهاد شود، به شرح زیر است:

ورزش:

حضور حیوانات خانگی در زندگی انسان، باعث می­شود تا استایل زندگی افراد به سمت استایل سالم پیشرفت کند. سگ­ها به ورزش احتیاج دارند بنابراین افراد مجبور می­شوند در کنار سگ­ها ورزش کنند. این عمل باعث می­شود که اندورفین در بدن افراد افزایش یابد که این هورمون به مقابله افراد با افسردگی کمک می­کنند. علاوه­براین سگ­ها به یک برنامه منظم مخصوصا برای غذا و ورزش احتیاج دارند، بنابراین افراد به ثباتی برای برنامه­های روزمره و ورزش می­رسند که به کاهش استرس کمک می­کند که این امر منجر به بهبود الگوی خواب و برنامه­ریزی زندگی و در نهایت سلامتی می­شود.

اجتماعی شدن:

سگ­ها دلیلی برای صحبت کردن افراد با دیگران هستند، به عنوان مثال در حال پیاده­روی در پارک و یا در زمان مراجعه به مطب دامپزشک. این امر می­تواند به کاهش احساس تنهایی کمک کند، به­گونه­ای که برخورد با دیگران، خصوصا چهره به چهره بودن، باعث کاهش علایم افسردگی می­شود. مراقبت از سگ به افراد هدف می­دهد و کمک می­کند تا به مسئله­ای خارج از افسردگی تمرکز کند.

اعتماد به نفس:

سگ­ها موضوعات و زمینه­های زیادی برای مراقبت و رسیدگی دارند، اما تحقیقات نشان می­دهد که مسئولیت­پذیری به سلامت ذهن انسان کمک می­کند. تعدادی از روانشناسان معتقدند که افراد با تحت مالکیت گرفتن چیزی و یا یاد گرفتن مهارت­های جدید می­توانند اعتماد به نفس خود را بالا ببرند. مراقبت کردن از سگ این اطمینان را ایجاد می­کند که افراد می­توانند علاوه­بر خودشان، از موجود دیگری هم مراقبت کنند.

در طی پاندمی COVID-19، میزان افسردگی در بین انسان­ها و متعاقب آن در بین حیوانات خانگی افزایش یافت. هم­چنین، در جهان مدرن امروزه، کودکان به خصوص در برابر اضطراب، آسیب­پذیر هستند. خوشبختانه، فواید حضور سگ در زندگی، برای همه رده­های سنی از کودکان تا سالمندان، اثبات شده است.  هم­چنین، سگ­ها باعث بهبود چارچوب زندگی انسان می­شود و یک لایف استایل سالم را در بین انسان­ها گسترش می­دهند. همه سگ­ها به ورزش احتیاج دارند، حتی اگر نژاد سگ نیازمند پیاده­روی طولانی نباشد، باز هم نیازمند چندین بار بیرون بردن در طول شبانه­روز هستند. بیرون بردن و پیاده­روی با آنها در پارک، نشان­دهنده بهبود برون­دادهای سلامت روانی و فیزیکی است. بیرون رفتن به افزایش ویتامین D، کمک می­کند که خود موجب بهبود افسردگی می­شود. هم­چنین، حضور سگ­ها در زندگی انسان سبب می­شود که در بدن انسان اکسی­توسین و اندورفین بیشتری ترشح شود که استرس و اضطراب را کاهش می­دهد. هم­چنین همراهی و محبت بی قید و شرط سگ­، سبب می­شود که انسان احساس تنهایی نکنند.  این موارد به انواع اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی کمک می­کند.

کسی با سگی نیکوئی گم نکرد

کجا گم شود خیر با نیک­مرد

«بوستان سعدی»