حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «سازمان دامپزشکی برای رسیدن به اهداف و اجرای برنامه‌های خود باید از پتانسیل و توانمندی بخش خصوصی بیشتر استفاده نماید، چرا که این بخش جزء لاینفک دامپزشکی است»؛ این را معاون امور درمان معاونت تشخیص و درمان سازمان دامپزشکی کشور در گفت‌وگو با حکیم مهر می‌گوید.
«دکتر سیدسعید حسینی» به برخی کم‌توجهی‌ها به امورات درمانگاه‌ها، کلینیک‌ها و داروخانه‌های دامپزشکی اشاره کرده و می‌گوید: «این باعث شده ضمن بروز مشکلاتی در استان‌ها، بعضا به‌طور سلیقه‌ای عمل نمایند و از شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های ابلاغی، تفاسیر متفاوتی داشته باشند.»
دکتر حسینی گریزی به بحث درمان غیرمجاز می‌زند و توضیح می‌دهد: «متاسفانه گزارش‌هایی می‌رسد که در بعضی استان‌ها افراد غیرحرفه‌ای هستند که درمان غیرمجاز میکنند؛ مثلا مامور تلقیح مصنوعی دام که در بحث مامایی دخالت می‌کند. این دخالت یکی از معضلات و مشکلاتی است که باید بطور اساسی چاره‌اندیشی گردد.»
وی فعالیت در حوزه درمانگاه‌ها را یکی از مهمترین و حساس‌ترین بخش‌های دامپزشکی می‌داند و می‌گوید: «کلینیک‌ها یا مسئولین این مراکز درمانی که اصطلاحا به آنها کلینیسین می‌گوییم، در نوک پیکان فعالیت‌های بهداشتی، پیشگیری و درمانی دامپزشکی هستند. وقتی شما از عموم مردم در مورد دامپزشکی و دامپزشک سؤال می‌کنید، اولین چیزی که به ذهن آنها می‌آید، دامپزشک درمانگر است. در واقع دامپزشکی را با کلینیسین‌ها می‌شناسند.»
دکتر حسینی به بحث تجمیع مراکز درمانی اشاره و تصریح می‌کند: «در صورت اجرای این طرح، درمانگاه، داروخانه و آزمایشگاه در قالب یک مجموعه قرار می گیرند که این رویکرد در کیفیت، تسریع و تسهیل خدمات‌رسانی به بهره‌برداران تآثیرگذار است.»
حکیم مهر: آقای دکتر، کمی به گذشته برگردیم. چه شد که رشته دامپزشکی را انتخاب کردید؟
من تحصیلات خود را تا دوران متوسطه در استان مرکزی گذراندم. در سال ۶۹ کنکور سراسری دادم و در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شدم.
حکیم مهر: دامپزشکی چندمین انتخاب شما بود؟
تنها رشته‌ای که انتخاب کردم، دامپزشکی بود.
حکیم مهر: یعنی تا این حد به دامپزشکی علاقه‌مند بودید؟
این که بگویم صد درصد، خیر. خب به هر حال زمانی که دوران تحصیلات قبل دانشگاه را می‌گذراندم، کشاورزی و دامداری داشتیم و این مساله تا حدود زیادی شناخت و علاقه من نسبت به بحث دام و دامداری و دامپزشکی را افزایش داد. آن زمان در سطح کشور ۴ دانشکده تهران، ارومیه، شیراز و اهواز در رشته دامپزشکی پذیرش داشتند و من در دانشگاه تهران پذیرفته و سال ۷۵ فارغ‌التحصیل شدم. همان سال شرایط فراهم بود که در دانشگاه بمانم و یا به طور مستقیم در سازمان دامپزشکی مشغول به کار شوم، کمااینکه تعدادی از دوستانم همین کار را کردند. اما ترجیح دادم به استان محل زندگی‌ام برگردم که این تصمیم در نهایت به نفع من تمام شد، چراکه تجربیات زیادی کسب کردم که در حال حاضر از آنها استفاده می‌کنم.
کارو فعالیت دامپزشکی را از مراکز دهستان‌ها و بخش‌ها شروع کردم. پس از دو سال به عنوان رئیس شبکه دامپزشکی شهرستان اراک انتخاب شدم. ۲ سال بعد یعنی در سال ۷۹ به دامپزشکی خمین رفتم و به مدت ۶ سال رئیس شبکه آنجا بودم. بعد به اداره کل دامپزشکی برگشتم و به مدت یک سال و نیم معاون فنی شدم. بعد از آن هم به مدت ۸ سال مدیرکل دامپزشکی استان و خدمت‌گذار همکاران و بهره‌برداران بودم.
در سازمان دامپزشکی از همان ابتدا فعالیت خود را به‌عنوان کارشناس گروه مطالعات دارویی در دفتر دارو درمان شروع کردم و مدتی مسئولیت گروه توزیع و پخش دارو و واکسن را داشتم و بعد از آن به مدت یک سال و نیم مسئول امور استان‌های سازمان بودم. در نهایت همین یکی دو هفته پیش دست تقدیر بر آن شد که دوباره به دفتر دارویی برگردم و معاونت درمان را عهده‌دار شوم.
حکیم مهر: ارزیابی و نگاه شما به بخش خصوصی چیست؟
حوزه وظایف در معاونت درمان به گونه‌ای است که ارتباط زیادی با بخش خصوصی دامپزشکی داریم. لذا اگر شناختی از این بخش مهم نداشته باشیم، به مشکل می‌خوریم. من همان سال‌های ابتدای خدمتم و حتی زمانی که مسئولیت شبکه شهرستان‌ها را داشتم، با مجوز نیمه‌وقت در این بخش فعالیت می‌کردم.
همان موقع نسبت به سختی و مشکلات کلینیسین‌ها و کسانی که کار درمان می‌کردند و همچنین کمبودها و نقصان‌هایی که در بحث دستورالعمل‌ها، مقررات و ضوابط وجود داشت، تا حدودی شناخت پیدا کردم. هر چند هنوز هم برخی مشکلات و نقص‌ها در بحث قوانین و مقررات وجود دارد و به طور کلی برطرف نشده که انشاالله با کمک این عزیزان و استفاده از خرد جمعی و کانون‌های صنفی بتوانیم این مشکلات را در بحث سیاست‌گذاری‌ها و دستورالعمل‌ها مرتفع کنیم.
حکیم مهر: راهکار محدودیت در جذب نیروی انسانی چیست؟
راه چاره توسعه و تقویت بخش خصوصی است. بخش خصوصی دامپزشکی، جزء لاینفکی از دامپزشکی کشور است. در این حوزه تقویت این بخش و همکاری و مساعدت‌ها راهگشا بوده و می‌توانیم به اهداف و وظایف و اعتلای حرفه‌ای به بهترین شکل دست یابیم.
حکیم مهر: مهمترین وظایف معاونت امور درمان معاونت بهداشت و درمان سازمان چیست؟
مهمترین وظیفه‌ای که برای این قسمت در نظر گرفته‌ایم و به‌عنوان اولویت است، این است که دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های موجود را به روزرسانی کنیم. اقدامات لازم در حوزه ویرایش دستورالعمل‌های قبلی را انجام یا دستورالعمل‌های جدید لازم را تدوین کنیم.
بحث بعدی در حوزه وظایف دفتر دارو و درمان، موضوع نظارت است. طبق ماده ۲ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی مصوب تیرماه سال 1389، سازمان دامپزشکی به‌عنوان حاکمیت و سیاستگذار وظیفه نظارت بر عملکردها را دارد. در قسمت‌های مختلف باید عملکرد بخش خصوصی را با سیاست‌ها و ضوابط ابلاغی تطبیق دهیم و بررسی کنیم که تا چه حدی از این سیاست‌ها و ضوابط اعلامی تبعیت می‌شود و اگر انحرافی از آن صورت می‌گیرد، از آن جلوگیری نمائیم.
یکی دیگر از وظایف این معاونت، رفع ابهامات ضوابط و مقررات ابلاغی است. بعضاً در استان‌ها ابهاماتی وجود دارد و ممکن است تفسیرهای متفاوتی از دستورالعمل‌ها شود که باید به این سؤالات و ابهامات که گاها از طریق ادارات کل دامپزشکی یا نظام دامپزشکی به ما می‌رسد یا خود افراد بخش خصوصی به طور مستقیم مکاتبه میکنند، پاسخ دهیم. در قانون هم آمده که باید به فرایند تفسیر سیاست‌های ابلاغی کمک کنیم و به سؤالات و ابهامات در رابطه با قوانین و مقررات پاسخ دهیم.
حکیم مهر: دخالت افراد غیر حرفه‌ای و درمان‌های غیر مجاز چه تبعاتی داشته و چه باید کرد؟
متاسفانه بحث درمان‌های غیرمجاز توسط افراد غیرحرفه‌ای و غیرمجاز که بعضاً گزارش می‌شود، میتواند هم برای سلامت عمومی جامعه خطرناک باشد و هم سرمایه دامی را به خطر اندازد. یعنی شخص سرمایه دامی را در اختیار یک نفر که غیرمجاز و غیرحرفه‌ای است قرار می‌دهد و ضمن آسیب به بهداشت عمومی جامعه، مصرف بی‌رویه و غیر موثر داروها، ایجاد مقاومت‌های آنتی بیوتیکی و... به سرمایه خود نیز لطمه می‌زند.
تبعات بعدی آن امنیت شغلی همکاران است. یعنی اگر با درمانگران غیرمجاز برخورد جدی کنیم، روی فعالیت همکارانی که مجوز گرفتند و به شکل رسمی فعالیت میکنند، تاثیر مثبت خواهد داشت. این قضیه را باید به‌عنوان یک اولویت بدانیم و از طریق نظارت‌های کاربردی به آن ورود کنیم. باید دامداران را آگاه کرده و شناختی به آنها بدهیم که بدانند اینکه یک دامپزشک دام آنها را درمان کند یا یک نفر غیرمجاز و غیرحرفه‌ای، متفاوت است.
بحث بعدی هم این است که با تکیه بر قوانین سازمان دامپزشکی و افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و با همکاری نظام دامپزشکی با این پدیده برخورد جدی و قانونی صورت گیرد که مطمئنا تا حدود زیادی می‌توانند جلوی این مشکلات را بگیرند.
حکیم مهر: مهمترین چالش‌های کلینیک‌های دامپزشکی و راهکار شما برای حل معضلات آنها چیست؟
کلینیک‌ها یا مسئولین این مراکز درمانی که اصطلاحا به آنها کلینیسین می‌گوییم، در نوک پیکان فعالیت‌های بهداشتی، پیشگیری و درمانی دامپزشکی هستند. وقتی شما از مردم در مورد دامپزشکی و دامپزشک سوال می‌کنید، اولین چیزی که به ذهن آنها می‌آید، دامپزشک درمانگر است. در واقع دامپزشکی را با کلینیسین‌ها می‌شناسند.
در دهه اخیر، هم تعداد فارغ‌التحصیلان زیاد بوده و هم متاسفانه خشکسالی‌ها گریبانگیر کشور بوده که جمعیت دامی را کاهش داده است که در این حوزه مشکلات درآمدی و معیشتی برای همکاران کلینسین ایجاد شده است. البته خوشبختانه در یکی دو سال اخیر بحث جمعیت دامی به حالت قبل برگشته است.
کسانی که در بحث درمان کار میکنند و کلینیسین هستند، اگر فعالیت آنها برای سالیان طولانی ادامه داشته باشد، به دلیل صعوبت شغل زودتر دچار مشکلات جسمی جدی میشوند، چراکه کار درمان و کلینیسین از همه‌ی بخش‌ها طاقت‌فرساتر است. لذا این همکاران باید با مواردی همچون بیمه عمر و بازنشستگی حمایت شوند.
موضوع بعدی که فکر می‌کنم به نفع این عزیزان است و در برنامه‌ها و دستورالعمل‌ها نیز وجود دارد، بحث تجمیع مراکز درمانی است. یعنی درمانگاه، بیمارستان و آزمایشگاه را در قالب یک مجموعه ببینیم که این رویکرد باعث می‌شود فعالیت‌ها خیلی راحت‌تر سمت و سو پیدا کند که در این ارتباط درخواست‌هایی از طرف متقاضیان داشته‌ایم. کسانی که سال‌های سال کار کلینیکی می‌کرده‌اند و از نظر جسمی بعضا دچار مشکل شده‌اند، متقاضی احداث داروخانه هستند. از طرفی داروخانه‌داران دوست دارند در کنار درمانگاه‌ها باشند و این برای مردم هم خیلی خوب است. یعنی کسی که به یک مرکز اعم از بیمارستان، پلی‌کلینیک یا مجتمع درمانی مراجعه می‌کند، میتواند خدمات بهتری بگیرد. من هم فکر می‌کنم این به نفع همکاران هم هست. البته باید بیشتر روی این طرح کار کنیم و به خصوص در بحث دستورالعمل‌ها شرایط آسان‌تری را در نظر بگیریم.
حکیم مهر: آخرین خبرها از شیوه‌نامه تاسیس مراکز درمانی چیست؟
در حال حاضر طبق بند ج ماده ۲ قانون افزایش بهره‌وری، سازمان دامپزشکی به عنوان سیاستگذار، سیاست‌ها و ضوابط تاسیس مراکز درمانی، مایه‌کوبی و داروخانه‌ها را به نظام دامپزشکی ابلاغ کرده است. دستورالعمل داروخانه‌ها را در مهرماه سال ۹۷ و دستورالعمل مربوط به مراکز درمانی در بهمن ماه سال ۹۸ ابلاغ شده است. بعد از ابلاغ این دستورالعمل‌ها نظرات، پیشنهادات و حتی انتقاداتی به سازمان رسیده که ما طبیعتا از آن استقبال کرده و می‌کنیم. در حال حاضر نیز در حال بازنگری ویرایش دوم دستورالعمل داروخانه‌ها هستیم و بعد از اتمام آن به سراغ دستورالعمل درمانگاه‌ها می‌رویم. هدف ما این است که از نظرات کانون‌های صنفی، چه داروخانه، چه درمانگاه و چه همکاران دامپزشکی استان و نظام دامپزشکی کمک بگیریم تا بتوانیم در نهایت یک دستورالعمل جامع و کامل را ابلاغ کنیم.
ضمنا در چند ماه اخیر شهرداری تهران برای فعالیت تعدادی از کلینیک‌های حیوانات خانگی محدودیت‌هایی ایجاد کرده که در این ارتباط پیگیری‌ها و جلساتی از طرف سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی برای برون‌رفت از این مشکل صورت گرفته است که انشاالله با نهایی شدن و ابلاغ ضوابط استقرار مراکز درمانی حیوانات خانگی در شهرها با لحاظ کردن ضوابط شهرداری‌ها و زیست محیطی، این مشکل هم برطرف خواهد گردید.
حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...
به‌روزرسانی دستورالعمل‌ها اولویت ماست. همچنین در بحث نظارت باید مقداری پررنگ‌تر ورود کنیم. در موضوع مصرف منطقی دارو نیز باید کار کنیم، به‌ویژه از طریق اجرای دستورالعمل نسخه‌پیچی تا کمکی به سلامت عمومی جامعه کرده باشیم. همه باید دست به دست هم دهیم تا شرایط بهتری حاکم شود.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
جناب دکتر تا کی این آزمون و خطا ادامه داشت.اتفاقا کاملا عکس فرمایش شما دامپزشکی رو با داروخانه ها می شناسند.من و دو همکار دیگه بیمارستان داشتیم که مجبور شدیم منحل کنیم.چون همکار داروخانه زیر باد کولر یا کنار شوفاژ دارو می‌فروخت و من هم بعنوان کلینیسین در گرما و سرما در برابر انواع بیماریها و ضربات فیزیکی ی دام بودم.دامپزشکی بنا به ماهیت کاری طوریست که شراکت را تقریبا غیر ممکن ساخته.از طرفی جناب دکتر شما با این همه تجربه که فرمودید فکری به حال کمیت و کیفیت و قیمت انواع داروها و واکسنها بکنید.شرکتهای تولید و وارد کننده ی واکسن و دارو با افزایش چند برابری قیمت در یک شب و ایجاد حاشیه ی سود بسیار بالا برای خودشان عملا و رسماً فاتحه ی دامپزشکی را خوانده اند. 
با سلام و وقت بخیر خدمت آقای دکتر عزیز.فقط سوالی که پیش میاید اینست که مگر ممنوعیتی دارد که داروخانه در کنار درمانگاه باشد ؟؟که حالا برای آن راهکار بیندیشیم.
اتفاقا با این سیستم بی نسخه ای که الان حاکم است داروخانه داران راحت تر هستند که دامدار مستقیم به آنها مراجعه کند بدون هیچ واسطه ای. لطفا برای اجبار به نسخه نویسی چاره ای بیندیشید.