اصلاح ساختار کلان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های وابسته (بخش دوازدهم)
دکتر محسن مشکوة
درجدیدترین اظهارنظرها آمده است:
- دکتر مهدی پیرصالحی رئیس سازمان غذا و دارو با تأکید بر نقش حیاتی سازمان دامپزشکی در تأمین امنیت غذایی گفت: سازمان دامپزشکی کشور یکی از ارکان اساسی این حوزه است. در حالی که سازمان غذا و دارو مسئولیت نظارت بر غذاهای فرآوری‌شده و بسته بندی‌شده را برعهده دارد، سازمان دامپزشکی وظیفه نظارت برموادغذایی خام، به ویژه گوشت و فرآورده‌های دامی را پیش از مرحله فرآوری برعهده دارد. وی افزود در بخش تولیدات کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی مسئول اصلی است و درحوزه دامی، مستقیماً سازمان دامپزشکی کشور نقش‌آفرینی می‌کند. به همین دلیل، ارتباط مؤثر بین سازمان دامپزشکی، سازمان غذا و دارو، سازمان استاندارد و سایر دستگاه‌های مرتبط، نقشی تعیین کننده درارتقای ایمنی غذایی دارد.
- دکترسیدرضا رئیس کرمی رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اهمیت همکاری‌های بین‌بخشی میان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت جهاد کشاورزی اظهارکرد: تأمین غذای سالم نیازمند همکاری دستگاه‌های گوناگون از جمله وزارت صمت، وزارت جهادکشاورزی، سازمان دامپزشکی، نیروی انتظامی، سازمان غذا و دارو و دانشگاه‌های علوم پزشکی است. همه این نهادها باید در کنار هم کار کنند تا زنجیره غذا از مبدأ تا مصرف، ایمن و قابل اعتماد باشد.
- دکترمسعود رسولی دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور با اشاره به یکی از موضوعات مهم روز درحوزه سیاست‌گذاری گفت: در حال حاضر ماده (71) برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران برای صنف ما اهمیت زیادی دارد. براساس این ماده، همه کالاهای دامی وکشاورزی باید به‌صورت ردیابی‌شده، نشانه گذاری‌شده و بسته‌بندی‌شده تولید و توزیع شوند. این موضوع گامی بزرگ در جهت ارتقای سلامت عمومی و شفافیت در زنجیره تأمین است. وی خاطر نشان کرد: دامپزشکان در تمام مراحل این زنجیره نقش کلیدی دارند. از زمانی که دام زنده است تا زمانی که محصول درفروشگاه عرضه می‌شود، نظارت مستمر دامپزشکان تضمین می‌کند که فرآورده‌ای سالم، مطمئن و قابل اعتماد به دست مردم برسد.
- با عنایت به اظهارنظرهای اخیر برخی مسئولان درحوزه پزشکی درخصوص یادآوری تکالیف حوزه دامپزشکی دراین بخش (امنیت و سلامت غذایی به عنوان بنیادی ترین نیاز انسان و محورپایداری جوامع بشری) تنها به اهمیت و نقش تأمین بهداشت فرآورده های دامی به عنوان یکی دیگر از مأموریت های حوزه دامپزشکی برپایه الزامات قانونی، تأکید می شود:
الف: قانون سازمان دامپزشکی کشور، مصوب 1350، مجلسین وقت:
ماده (1): به منظورتأمین بهداشت دام کشور و فرآورده های مربوط به آن و پیشگیری و مبارزه با بیماری های دامی به موجب این قانون سازمان دامپزشکی کشور وابسته به وزارت کشاورزی تأسیس و جایگزین اداره کل دامپزشکی می گردد. سازمان دامپزشکی کشورکه دراین قانون سازمان نامیده می شود دارای شخصیت حقوقی است و وسیله یک نفر رئیس از بین دامپزشکانی که دارای درجه دکتری باشند با انتخاب وزیرکشاورزی اداره خواهد شد.
تبصره- سازمان دارای ذیحسابی است که طبق مقررات قانون محاسبات عمومی تعیین خواهد شد.
بند ب (ماده3) قانون: تأمین بهداشت دام کشور از طریق پیشگیری و مبارزه با بیماری های همه گیر و قرنطینه ای دام.
بند ج ماده (3) قانون: همکاری با وزارت بهداری در امر مبارزه با بیماری های مشترک انسان و دام.
بند د ماده (3) قانون: تأسیس پست های قرنطینه در نوارمرزی و داخل کشور به منظور جلوگیری از سرایت بیماری های دامی، همچنین کنترل بهداشتی و ورود و خروج دام و فرآورده های خام دامی و نظارت در نقل و انتقال آن ها و صدور گواهی بهداشتی دام و فرآورده های خام دامی که به خارج صادر می شود.
بند ه ماده (3) قانون: نظارت بهداشتی چراگاهها، مراتع، آبشخورها، محل نگهداری دام و سایر تأسیسات مربوط به پرورش دام همچنین نظارت برکارخانه های تولید خوراک دام از لحاظ بهداشتی.
بند و ماده (3) قانون: نظارت بهداشتی کشتارگاهها وکارخانه های تولید و تهیه فرآورده های خام دامی.
ب: آئین نامه اجرایی نظارت بهداشتی دامپزشکی، تصویب نامه کمیسیون اصل 138 قانون اساسی 1387، وزیران عضو کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست:
بند ب ماده (1): نظارت بهداشتی فرایندی كه از طریق صدور پروانه و سایر مجوزهای بهداشتی و بازرسی بهداشتی توسط سازمان و نیزكنترل بهداشتی واحدهای موضوع این آیین نامه توسط مسئول فنی بهداشتی مربوط اعمال می گردد.
نتیجه اینکه:
1- رویکرد سلامت واحد (One Health) مستلزم ارتباط نزدیک و تنگاتنگ سلامت انسان، حیوان و محیط زیست است. زندگی انسان وحیوانات بهم گره خورده، موجودات زنده به صورت زنجيره اي به هم پيوسته و وابسته اند و رخداد هرپديده اي درهريك ازحلقه های زنجيره حياتی، بردیگر حلقه ها اثرگذارخواهد بود.
2- نگاه راهبردی و جامع به امنیت غذایی، يكپارچه و علاوه برتامین، پایداری، دسترسی فیزیکی و مالی آحاد جامعه به مواد غذایی، براصالت كيفيت و سلامت غذا، استوار است.
3- بیماری های غذا- زاد یا منتقله از غذا به دنبال مصرف غذاهای آلوده به ميکروارگانيسم های ناخواسته ويا سموم آن ها رخ می دهند. بيماری های غذا- زاد به صورت عفونت غذایی و يا مسموميت غذایی بروز می نمايند.
4- برخی از عوامل بيماريزای قابل انتقال بين انسان وحيوان از طريق مصرف موادغذايی آلوده منتقل می شوند.
5- مخاطرات ناشی از باقیمانده های دارویی، سموم شیمیایی، مایکوتوکسین ها، فلزات سنگین، دای اکسین ها، نیتروزامین ها، الکالوئیدها، رادیونوکلئیدها و سایرآلاینده ها در محیط و مواد غذایی، بسیارجدی است.
6- کمیت/ تأمین دغدغه اصلی مردم وکمیت، کیفیت و سلامت به عنوان ارکان امنیت غذایی باید در اولویت برنامه های حاکمیت/ دولت (سازمان های مسئول و متولی) با همکاری سازمان ها غیردولتی و تشکل های ذی ربط باشد و از طریق نظارت وکنترل بهداشتی مخاطرات بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی درسراسر زنجیره از مزرعه تا سفره، صورت
پذیرد.
7- اصول، موازین و ضوابط بهداشتی درعرصه های پزشکی، دامپزشکی و محیط زیست دنیای واقعی است، دنیای شعار نیست. اتخاذ هرتصمیمی، تدوین هردستورالعملی، اجرای هرطرح و پروژه ای دردنیای واقعی نیازمند عقلانیت، مطالعه و پشتوانه علمی است. اتخاذ تصمیمات شعارگونه مقررات زدایی و حذف حریم های بهداشتی به بهانه بهبود محیط کسب وکار توسط اشخاص فاقد صلاحیت علمی درحوزه های تخصصی نتیجه اش می شود: دیروز رخداد پاندمی کرونا (کووید19)، امروز اپیدمی تب برفکی، فردا احتمالاً آنفلوآنزا ... همچنان که آثار برخی رویدادها در محیط زیست یک طرفه (برگشت ناپذیر) است. وقتی زمین می نشیند دیگر بر نمی خیزد !!!
