مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با توجه به اینکه از لحاظ گونه‌های حیات وحش کشور غنی هستیم اما دامپزشک متخصص حیات وحش نداریم.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، انسان همواره با حیوانات مانوس بوده چه در دوران اولیه که از آنها به عنوان غذا و یا ابزار حمل و نقل استفاده می کرده چه امروز و در دنیای مدرن از گونه های مختلف به عنوان همدم و هم خانه یاد می کند، به هر حال همیشه قرابتی بین انسان و حیوان بوده اما به مرور زمان و با توسعه صنعتی و افزایش زیاده خواهی انسان، طبیعت توان اکولوژیک خود را از دست داد و دیگر قادر به خودپالایی خود نیست از این رو با کوچکترین تنگا مشکلات خود را نشان می دهد که یکی از نمونه های آن بروز بیماری های مشترک بین حیات وحش و انسان است.
بر این اساس به مرور علم دامپزشکی در جهان شکل گرفت و به عبارتی می توان گفت که علم دامپزشکی با عبور انسان نخستین از حالت شکارچی به کشاورز متولد شد که همزمان با رواج اهلی کردن حیوانات، دامپزشکی اهمیت بیشتری یافت. در لوح حمورابی (۲۲۰۰ سال قبل از میلاد) ارزش کار فردی که به معالجه گاو و سایر حیوانات می‌پرداخته تعیین شده است، بعد از سقوط امپراطوری روم و تا حدود قرن سیزدهم میلادی، اسناد کلی راجع به دامپزشکی وجود دارد، در قرون وسطی و اعراب اطلاعاتی را در مورد دامپزشکی از هند و ایران کسب کردند.
این علم در ایران نیز رواج یافت به طوری که در سفرنامه فیثاغورث در مورد زرتشت و آئین او نکته جالبی وجود دارد و آن این است که زرتشت از فن دامپزشکی و درمان حیوانات اطلاع داشته که در کتاب اوستا می‌توان نکات متعددی درباره پرورش حیوانات و روش درمان بیماری های دام مشاهده کرد. در این کتاب برای اولین بار به طبقه‌بندی حیوانات برمی خوریم. مسئولیت پرورش و درمان بیماریهای حیواناتی چون اسب، گاو، گوسفند، شتر، سگ، و پرندگان به عهده دامپزشکان بوده‌است و دامپزشکان بدین جهت دارای مقامی ارجمند و با ارزش بوده‌اند.
فن دامپزشکی در حدود ۵۰۰ سال بعد از میلاد مسیح در ایران به صورت علمی و کلاسیک در آمده است، اما امروزه یکی از کمبودهایی که در عرصه بیماری های حیات وحش در کشور با آن مواجه هستیم کمبود دامپزشک متخصص حیات وحش است چون چنین رشته ای در دانشگاه های کشور وجود ندارد و سازمان حفاظت محیط زیست بارها از وزارت علوم تحقیقات و فناوری خواسته تا زیرساخت چنین رشته ای را در مراکز آموزش عالی فراهم کند.
با توجه به اهمیت موضوع در سال ۱۳۶۹ خورشیدی به دنبال تلاش برای اختصاص روزی به نام روز دامپزشکی، «دکتر حسن تاج بخش» روز ۱۴ مهر را به یاد (گوش روز) که در ایران باستان روز مبارکی بوده پیشنهاد کرد که مورد موافقت همه قرار گرفت و تائید شد.
در ایران باستان به روز ۱۴ هر ماه «گوش روز» می‌گفتند که این نام برگرفته از نام فرشته‌ای به نام گائوش (فرشته نگهدار چهارپایان و جانوران سودمند) است.
حدود ۴۹ درصد از بیماری های موجود در جهان بین انسان و دام مشترک است که با برنامه مدون برای واکسیناسیون دام ها، معدوم کردن دام های بیمار و نیز کنترل مرزهای جغرافیایی می‌توان تا حد زیادی از شیوع این نوع بیماری‌ها جلوگیری کرد. از جمله بیماریهای مشترک بین انسان و دام، تب مالت، سل، هاری، مشمشه (بیماری مشترک بین انسان و اسب)، تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو و آنفلوانزای فوق حاد پرندگان است از این رو داشتن دامپزشک متخصص حیات وحش الزامی است.
بر این اساس «دکتر شهاب‌الدین منتظمی» روز دوشنبه به مناسبت روز ملی دامپزشکی در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا اگفت: اکنون سازمان محیط زیست از خدمات حدود ۴۰ دامپزشک چه به صورت استخدام رسمی و چه دامپزشک معتمد بهره می برد اما متاسفانه از آنجا که در فرایند تحصیلات دامپزشکی دروس مربوط به بیماری های حیات وحش وجود ندارد از این رو دامپزشک متخصص حیات وحش در کشور تربیت نمی شود و جای این رشته تخصصی خالی است.
وی اظهار داشت: البته طی یک و دو سال اخیر با رایزنی هایی که انجام شد وزارت علوم در قالب دروس اختیاری بحث بیماری های حیات وحش را مطرح کرد اما عملا دامپزشکان ما برای بحث بیماری های حیات وحش تربیت نمی شوند و در کشور دامپزشک متخصص بیماری های حیات وحش نداریم، اگرچه برخی دامپزشکان بر روی علاقه شخصی در دوره های تخصصی خارج از کشور شرکت می کنند که در قالب ورکشاپ است و در واقع تحصیلات آکادمیک نیست تا بگوییم که رسما فردی دارای تخصص دامپزشکی حیات وحش داریم بنابراین ضرورت دارد که مدیران ارشد کشور در این حوزه تدبیری بیندیشند تا حداقل در یکی از مراکز دانشگاهی این رشته تخصصی ایجاد شود تا بتوانیم دامپزشک متخصص حیات وحش در کشور تربیت کنیم.
منتظمی ادامه داد: متولی بیماری های جانوری چه اهلی و چه وحشی سازمان دامپزشکی است و در طول سال های گذشته به ویژه در دو سال گذشته سازمان دامپزشکی توجه و همکاری بسیاری خوبی با سازمان محیط زیست داشته و بر این اساس سازمان نظام دامپزشکی و دامپزشکان بخش خصوصی بسیار علاقه مند هستند که در بحث درمان بیماری های حیات وحش با سازمان حفاظت محیط زیست همکاری کنند، الان در نقاط مختلف کشور شاهد این هستیم که گونه های آسیب دیده در سطح استان و شهرستان ها با همکاری تیم های دامپزشکی درمان می شوند و عموما در زیستگاه اصلی خود رها سازی می شوند این مسوولیت پذیری اجتماعی همکاران دامپزشک است که هرآن چه که لازم است را به محیط زیست و حیات وحش کشور ارائه می دهند.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: سازمان محیط زیست بارها به وزارت علوم پیشنهاد داد تا رشته تخصصی دامپزشکی حیات وحش در مراکز عالی ایجاد شود و سازمان دامپزشکی هم با ما همراه است اما لازمه آن این است که در سطح کلان وزارت علوم نسبت به بحث آموزش دامپزشکی یک نقطه نظری ایجاد شود تا واحدهای تخصصی بیماری ها توسط داوطلبان گذارنده شود البته قطعا بیماری های تخصصی در حوزه حیات وحش هم فقط یک شاخه نیست بلکه چندین گرایش لازم است تا تخصص آن ایجاد شود و ما هم انتظار داریم که وزارت علوم بتواند در این حورزه زیر ساخت ها را فراهم کند.
