جدا کردن دانشکده‌های دامپزشکی از بدنه وزارت بهداشت یک خطای استراتژیک بود/ جایی نمانده که دانشگاه آزاد دانشکده دامپزشکی راه‌اندازی نکند!

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «جدا کردن دانشکده‌های دامپزشکی از بدنه وزارت بهداشت از ابتدا یک خطای بزرگ استراتژیک بود. همان موقع هم خیلی از پیشکسوت‌های دامپزشکی مخالف این قضیه بودند اما کسانی که به دنبال اجرای این طرح بودند، قدرت و نفوذ بیشتری داشتند و توانستند این کار را انجام دهند»؛ این را استاد بخش جراحی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان به حکیم مهر می‌گوید.

از نظر «دکتر محمدمهدی علومی» بدون تعارف ما قرار نیست که در مجموعه وزارت بهداشت رشته دست اولی باشیم و به دانشکده‌های دامپزشکی هم‌تراز دانشکده‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و بهداشت نگاه شود.

وی معتقد است که جایی نمانده که دانشگاه آزاد در آن دانشکده دامپزشکی راه‌اندازی نکند و این مساله به هیچ عنوان با معیارهای آموزش دامپزشکی حتی در کشور خودمان هم منطبق نیست.

دکتر علومی می‌گوید: «یکی از چالش‌ها، گسستی است که بین آموزش دامپزشکی و اجرای دامپزشکی ایجاد شده است؛ یعنی تولیدات دانشکده‌های دامپزشکی متناسب با نیازهای دامپزشکی کشور که سازمان دامپزشکی متولی آن است، نیست.»

از نظر وی فارغ‌التحصیلان ما بدون اینکه هیچ بوردی را به‌عنوان دامپزشک بگذرانند، امروز فارغ‌التحصیل می‌شوند و فردا می‌توانند به عنوان دامپزشک در جایی نه مرکز استان اما در شهرستان مشغول به کار شوند. این یک خطای بزرگ است که بهای سنگینی هم بابت آن داده می‌شود.

این استاد جراحی دامپزشکی تصریح می‌کند: «کسی که وارد فیلد اسب می‌شود، نباید صرفا جراحی اسب کند، بلکه باید داخلی بداند، اندام حرکتی بداند، در حدی مامایی و سونوگرافی بتواند انجام دهد و تشخیص آبستنی دهد. کمااینکه اسب‌دار انتظار دارد وقتی دامپزشک اسب وارد اصطبل می‌شود، بتواند این کارها را انجام دهد.»

حکیم مهر: آقای دکتر، چه شد که رشته دامپزشکی را انتخاب کردید؟

در سال ۶۳ که بنده کنکور دادم، دامپزشکی مثل امروز جایگاه شناخته شده‌ای نداشت و این رشته انتخاب ششم من بود. آن زمان می‌توانستیم ۱۴ رشته را انتخاب کنیم. روزهای اولی هم که در رشته دامپزشکی قبول شدم، خیلی خوشحال نبودم اما به مرور علاقه‌مند شدم و پیگیری کردم و به خصوص بعد از ورود به دوره بالینی، علاقه من دوچندان شد و رسیدم به جایی که الان هستم.

حکیم مهر: ورودی چه سالی و کدام دانشگاه هستید؟

ورودی بهمن سال ۶۳ دانشکده دامپزشکی شیراز. آذرماه سال ۶۹ فارغ‌التحصیل شدم و از ابتدای سال ۷۰ دوره تخصصی جراحی را باز در همان دانشگاه شیراز شروع کردم و سال ۷۵ فارغ‌التحصیل شدم. از مهر ۷۵ هم در دانشگاه کرمان به‌عنوان عضو هیات علمی مشغول به کار هستم.

حکیم مهر: نظر شما درخصوص الحاق آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت چیست؟

به نظر من از ابتدا نباید جدا می‌شدند. اگر بخواهیم این مساله را ریشه‌یابی کنیم، جدا کردن دانشکده‌های دامپزشکی از بدنه وزارت بهداشت از ابتدا یک خطای بزرگ استراتژیک بود. آن زمان و تا سال ۶۴ و ۶۵ ما یک وزارتخانه داشتیم که آموزش پزشکی هم در آن قرار داشت. آموزش سایر رشته‌هایی که تحت پوشش وزارت علوم هستند، نیز آنجا بودند. وقتی که وزارت بهداشت جدا شد، رشته‌های گروه پزشکی تحت پوشش این وزارتخانه قرار گرفتند و تنها رشته‌ای که جایگاه آن همان جا بود و متاسفانه جدا شد و به وزارت علومی آمد که آن زمان نام آن وزارت آموزش عالی بود، رشته دامپزشکی بود. این خطای بسیار بزرگی بود و همان موقع هم خیلی از پیشکسوت‌های دامپزشکی مخالف این قضیه بودند اما کسانی که به دنبال اجرای این طرح بودند، قدرت و نفوذ بیشتری داشتند و توانستند این کار را انجام دهند. از ابتدا نباید این اتفاق می‌افتاد، اما امروز بیش از ۳ دهه از آن اتفاق می‌گذرد.

حکیم مهر: آیا امروز بازگرداندن آموزش دامپزشکی به بستر وزارت بهداشت کار درستی است؟

به نظر من باید مقداری با احتیاط و بررسی همه‌ی جوانب آن به این جمع‌بندی رسید. کمااینکه برخی بسترها آن طرف هست که به نظر می‌رسد هم در زمینه پژوهش و هم آموزش، کار ما دامپزشکان را آسان‌تر می‌کند اما آیا برآیند این نقل و انتقال به نفع ماست؟

بدون تعارف ما قرار نیست که در مجموعه وزارت بهداشت رشته دست اولی باشیم. قرار نیست به دانشکده‌های دامپزشکی هم‌تراز دانشکده‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و بهداشت نگاه شود. اگر این‌چنین باشد که به نظر من هست، اصلا مطمئن نیستم که با انتقال، وضعیت بهتر از الان شود. لذا اگر بخواهم به صراحت عرض کنم، واقعا نمی‌دانم. این کار باید به دور از برخوردهای احساسی که متاسفانه زیاد هم دیده شده، صورت گیرد. زمانی که صحبت در مورد انتقال کمی داغ شد، برخوردهای احساسی عده‌ای که به شدت مخالف و به شدت موافق بودند، آغاز شد. اما این کار نیاز به یک کار کارشناسی جدی دارد و بزرگان دامپزشکی، به خصوص کسانی که در زمینه دامپزشکی کار پژوهشی کردند، باید کنار هم بنشینند و ببینند آیا جایگاه دامپزشکی با انتقال آن به وزارت بهداشت ارتقا پیدا می‌کند یا خیر؟

حکیم مهر: از نظر شما مهمترین چالش‌های آموزش دامپزشکی چه چیزهایی هستند؟

در وهله اول تعدد دانشکده‌های دامپزشکی و بی‌رویه بودن تعداد دانشجویان دامپزشکی که متاسفانه ادامه دارد و به همین صورت دانشکده دامپزشکی افتتاح می‌شود. در واقع جایی نمانده که دانشگاه آزاد دانشکده دامپزشکی راه‌اندازی نکند. این به هیج عنوان با معیارهای آموزش دامپزشکی حتی در کشور خودمان منطبق نیست. بنده با معیارهای جهانی که اصلا مقایسه نمی‌کنم چون فرسنگ‌ها با آن فاصله دارد، اما با معیارهای آموزش دامپزشکی در کشور خودمان هم سازگار نیست. به نظر من این یکی از مهمترین چالش‌هاست. ظاهرا هم هیچ ارگانی هیچ نظارتی روی آن ندارد و هیچ ترمزی برای جلوگیری از آن در نظر گرفته نشده است. آمریکا با آن طول و عرض و سابقه دامپزشکی، کشاورزی و دامپروری، ۲۴ دانشکده دامپزشکی دارد و تعداد دانشکده‌های دامپزشکی در کشور ما اگر نگذشته باشد، به مرز ۳۰ رسیده است.

چالش دیگر گسستی است که بین آموزش دامپزشکی و اجرای دامپزشکی ایجاد شده است. یعنی تولیدات دانشکده‌های دامپزشکی متناسب با نیازهای دامپزشکی کشور که سازمان دامپزشکی متولی آن است، نیست و این یک مشکل است.

مشکل دیگری که می‌توان به آن فکر کرد این است که اساساً سیستم آموزش دامپزشکی در کشور ما چقدر با تعداد واحدهایی که بچه‌ها می‌گذرانند، متناسب است؟ یعنی همه دانشجویان دامپزشکی باید تعداد مشخصی واحد را بگذرانند که تقریبا همه واحدها یکسان هستند. آیا همه این افراد قرار است که در یک فیلد کار کنند؟ این هم به نظر من یکی از اشکالات است. اینکه همه دانشجویان دامپزشکی باید واحدهایی را بگذرانند که خیلی‌وقت‌ها در فیلد کار، به بعضی از آنها نیازی پیدا نخواهند کرد.

حکیم مهر:‌ به بحث تعدد دانشکده‌های دامپزشکی اشاره کردید. اتفاقا در کرمان و در کنار دانشگاه شهید باهنر، دانشگاه آزاد بافت را هم داریم که دامپزشک تربیت می‌کند. این مساله چقدر آسیب‌زاست؟

من اصلا قصد ندارم که راجع به یک دانشکده دامپزشکی خاص صحبت کنم، چون می‌دانم اگر بخواهم صحبت کنم دوباره حاشیه ایجاد می‌شود. بنده از همان ابتدا هم از مخالفین سرسخت راه‌اندازی این دانشکده بودم و خیلی هم برای جلوگیری از آن تلاش کردم. آن زمان که عضو گروه دامپزشکی وزارت علوم بودم، دوستان شاهد هستند که در جلسات تلاش زیادی کردم، چون معتقد بودم این طرح در شأن دامپزشکی نیست. آن موقع هنوز دانشکده بافت یک دوره بیشتر دانشجو نگرفته بود و من پیشنهاد دادم که آنها را به دانشکده‌های دیگر منتقل کنند؛ اما به هر دلیلی نشد و این داستان ادامه پیدا کرد.

من نمی‌خواهم روی این دانشکده خاص متمرکز باشم و در مورد رویش قارچ‌گونه دانشکده‌های دامپزشکی چه آزاد و چه دولتی در جای جای کشور صحبت می‌کنم. در بعضی دانشکده‌ها شنیدم که فرد با رتبه ۹۰ هزار و ۸۰ هزار در کنکور سراسری، رشته دامپزشکی می‌خواند که این واقعا جفاست در حق دانشجوی دامپزشکی که مثلا با رتبه سه‌هزار این رشته را می‌خواند. اگر آن دانشجو وضع مالی بهتری داشته باشد، احتمالا خیلی سریع‌تر می‌تواند کلینیک خود را راه‌اندازی کند.

جا دارد به یکی دیگر از بزرگترین چالش‌های دامپزشکی اشاره کنم و آن اینکه فارغ‌التحصیلان ما بدون اینکه هیچ بوردی را به‌عنوان دامپزشک بگذرانند، امروز فارغ‌التحصیل می‌شوند و فردا می‌توانند به عنوان دامپزشک در جایی نه مرکز استان اما در شهرستان مشغول به کار شوند. این یک خطای بزرگ است که بهای سنگینی هم بابت آن داده می‌شود. درهیچ جای دنیا یک فارغ‌التحصیل نمی‌تواند بلافاصله وارد کار دامپزشکی شود و حتما باید یک سال یا ۲ سال زیر نظر یک دامپزشک تایید شده و سابقه‌دار کار کند تا بعد  اجازه کار بگیرد.

به طور خلاصه تعدد دانشکده‌های دامپزشکی و فارغ‌التحصیلان آن یکی از جفاهایی است که در حق دامپزشکی کشور و در حق جوانان ما می‌شود. می‌شد این تعداد هم در دانشگاه آزاد و هم دانشگاه دولتی کمتر شود. این پراکندگی امکانات و مجموعه پتانسیل‌های انسانی، مالی، انرژی، ساختمان و... باید تمرکز بیشتری داشته باشد تا ما دانشکده‌های قدرتمندتری داشته باشیم. بهتر است یک ده آباد به جای ده‌ها شهر ویران و نیمه‌ویران داشته باشیم.

ادامه دارد ...