ترسالی در تاسیس دانشکده دامپزشکی در دوران خشکسالی: اقدامی دیگر برای تربیت ژنرالهای بیستاره بی‌آینده
دکتر کامران شریفی
دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد
وزارت علوم قرار است از تسریع در روند ساخت و نیز تجهیز امکانات استاندارد برای دانشکده و کلینیک دامپزشکی آمل حمایت ویژه کند؛ با این استدلال که بیخ گوش بابل، دانشکده دامپزشکی آمل تنها دانشکده دامپزشکی شمال کشور است. اگر منظور از کلمه شمال، اشاره به مقصدی توریستی است که کلیه ایرانیان به آن اشاره می‌کنند، یعنی استانهای گیلان و مازندران و با کمی تسامح گلستان، با صرفنظر از بابل میتوان این موضوع را پذیرفت. اما اگر مشخصات علم جغرافیا را در نظر بگیریم، دانشکده‌های دامپزشکی فردوسی مشهد، تهران، ارومیه (دو دانشکده)، تبریز (دو دانشکده) هم در شمال کشور هستند. بار معنایی مفاهیم مهم است و باید دقیق تعریف شود.
ادامه‌ی تاسیس دانشکده‌های دامپزشکی در کشور، بخشی از روند گسترش بیرویه و حبابی آموزش عالی است چون دولت دوازدهم تصویر روشنی از علم و فناوری بیان نکرده است. دست‌کم باید دید روی کاغذ چه چیزی تاسیس یک دانشکده دامپزشکی دیگر را توجیه می‌کند؟ در کدام کشور جهان با هر معیاری، به نسبت جمعیت، به نسبت جمعیت دامی، به نسبت رشد اقتصادی و وسعت کشور، وجودِ این تعداد دانشکده دامپزشکی (نزدیک به سی دانشکده) و تاسیس دانشکده‌های بیشتر کاری منطقی است؟
آینده‌پژوهی هم علم خوبی است. «پیتر دراکر» آینده‌پژوه معروف در ۱۹۹۷ گفته بود که با روند فعلی سی سال بعد مجموعههای دانشگاهی به موزههای آثار باستانی تبدیل خواهند شد. وی این دگرگونی را در حد تاثیر ابداع صنعت چاپ بر جامعه بشری می‌دانست. دست‌کم از بابت این موزه‌ها در حوزه دانشکده‌های دامپزشکی خواهیم توانست به رتبه اول دست یابیم.
در آینده ما خشکسالی متغیر تعیینکنندهای است و خواهد بود. نظام سنتی معیشتی دامداری با توجه به وضعیت آب و مفهوم آب مجازی آینده‌ای نخواهد داشت و مجتمعهای عظیم پرورش دام، مثل المراعی عربستان (با حدود ده هزار راس گاو شیری دوشا) یا شهر تخم مرغ (Egg city) کالیفرنیا آینده ایران خواهد بود. ایران چارهای جز صنعتی شدن ندارد.
تعداد دامپزشک و متخصص علوم دامی مورد نیاز برای چنین مجتمع‌هایی از تعداد انگشتان یک دست به زحمت تجاوز خواهد کرد.
از متغیرهای مهم برای آینده‌پژوهی، مسئله هراس اقتصادی است که جوانان در هر رده تحصیلی، از دبیرستان گرفته تا دوره دکترا و حتی پس از دانش‌آموختگی، با آن دست و پنجه نرم می‌کنند؛ مسئله‌ای که حتی گریبان‌گیرِ رزیدنتهای پزشکی است. اگر به فکر تاسیس یک دانشکده دامپزشکی استاندارد هستید، هیچ‌یک از دانشکده‌های دامپزشکی موجود استاندارد نیست؛ بچههای قبلی را هنوز از شیر نگرفتهایم.
یکی از معیارهای آینده‌پژوهشی، افزایش بهره‌وری است. برای افزایش بهره‌وری اصل بر تجمیع است و نه تکثیر، و باید دید در زمانی که تنها دانشکده دامپزشکی کشور در دانشگاه تهران بود، چگونه با برقراری پیوندی انداموار با سازمان دامپزشکی و موسسه رازی، در زمانی که بیش از ۵۰ درصد مردم کشورمان زندگی معیشتی دامداری و کشاورزی داشتند، میتوانستیم به خوبی به نیازهای کشور پاسخ دهیم. تعامل این سه نهاد دانشگاهی، اجرایی و پژوهشی کشور بازده موثری داشت و خدمات دامپزشکی و محصولات پژوهشی به صورت مقاله در مجله نامه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و آرشیو انستیتو رازی به چاپ میرسید و واکسنهای متعددی حتی برای مصرف انسانی تولید میشد.
نگارنده در سال ۷۷ زنگ‌ها را برای تاسیس بیرویه دانشکده‌های دامپزشکی به صدا درآورده بود. اگر صدای آن زنگ به گوش کسی نرسید یا نخواستند بشنوند، دست‌کم به هشدارِ معاون اسبق و فقیدِ رئیس جمهور، توجه کنیم، زیرا تربیت ژنرالهای بیستاره بی‌لشکر در مفهوم بی‌آیندگی، مثل ساخت تفنگ بی‌گلنگدن خواهد بود:
«ما راهی جز تعیین اولویت، توجه به امکانات مادی موجود در کشور و مزیتهای نسبی نداریم. آیا بودجه محدود پژوهشی را مانند مقداری آب در یک دشت وسیع پراکنده کنیم، که البته سطح وسیع را نمناک می‌کند و با یک جریان باد و تابش یک نیمروز آفتاب تبخیر میشود و یا به گونه‌ای دیگر عمل کنیم و چند باغ و بوستان سرسبز به وجود آوریم؟» (حسن حبیبی، رهیافت، شماره ۱۹، پاییز ۱۳۷۷، صص ۲-۹).
بیش از هر چیزی باید به فکر تدوین سیاست استراتژیک علمی برای بهبودِ تولید ناخالص داخلی باشیم. افزایش حبابوار و پاتولوژیکِ مراکز آموزش عالی به ویژه دانشکده‌های دامپزشکی چیزی عایدمان نخواهد کرد. خشکسالی و مفهوم آب مجازی خیلی چیزها را به ما خواهند فهماند و اولویتی مهمتر از مشارکت در تولید ناخالص داخلی نداریم.
کامران شریفی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد
۱۴۰۰/۰۳/۰۲
منبع: کانال تلگرام لوح (یادداشت های شخصی دکتر کامران شریفی)
فروش مدرک دامپزشکی در این کشور تبدیل به یک بیزینس جذاب برای بعضی ها شده ، ۶ سال شهریه درست و حسابی غذای لذیذی است برای مافیای قدرت و ثروت . با تاسف فراوان بارها نوشتم یکی از دلایل افزایش بی رویه دانشکده دامپزشکی در کشور عده ای از همکاران خودمان هستند که بعلت کمی حقوق و درآمد و با روابطی که در شهرها و دانشگاه آزاد دارند تاسیس دانشکده دامپزشکی بخشی از نیاز مادی شان را تامین می‌کند.علاوه برآن جاه طلبی و رسیدن به مقام دانشیاری و استادی نیز بسیار اثر داشته و دارد.بخاطر دارم در دهه ۷۰ شمسی که در آموزشکده دامپزشکی چالوس و نوشهر چند ساعت تدریس داشتم نمی‌دانم برچه اساسی حکمی برایم از منطقه ۳ دانشگاه آزاد صادر شد تا ضمن بازدید از سه آموزشکده بابل یا بابلسر،چالوس و نوشهر و رشت ارتقا آنها را مناسب میدانم یا نه و با اینکه واحد چالوس و نوشهر با همت زنده یاد تیمساردکتر کمال بسیار مجهز بود و خود نیز در آنجا شاغل بودم هیچ کدام از ۳ آموزشکده را تایید صلاحیت نکردم که سخت باعث دلخوری چندتن از همکاران گیلانی گردید.واحد بابل بعدها با نفوذ افرادی خاص ارتقا یافت اما واحد چالوس و نوشهر با تمام امکانات بعلت نداشتن متقاضی کافی تعطیل شده و اخیر با تاسف شنیدم در رشت اقدام به تاسیس دانشکده کرده اند.از ما که گذشته و لب گور هستم،اما وقتی رفتار حرفه ای همکاران در رقابت با یکدیگر را می‌بینم و مسابقه در ارائه خدمات ارزان شان را جز گریستن به حال دامپزشکی کشور کاری نمیتوانم بکنم. 
عالی و پرمغز. کاش از ایشان به عنوان یک تئورسین و متفکر مسایل آموزش عالی خصوصا دامپزشکی بهره بیشتری میبردند. 
آیا میشود باور کرد مقامات محترم وزارت علوم و بالاتر ، از جمله مقامات (نماینده گان) منتخب مجلس محترم شورای اسلامی ، به هیچکدام از نکات این نوشتار واقف نیستند !!؟؟
حتما که همه مقامات به خوبی آگاه و مطلع هستند و نیازی به تذکر به ایشان نیست . فقط آنها لزومی نمیبینند تا همه جزئیات تصمیماتشان را در دسترس عموم بگذارند ، فقط همین !!!