حکیم مهر: حرکت لاکپشتی اجرای خرید تضمینی دام عشایر و توقف یک ماهه آن در کنار ضعف زیرساخت‌ها و پایین بودن ظرفیت کشتارگاه دام سبب نگرانی دامداران خراسان شمالی شده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، هر چند مسوولان خراسان شمالی معتقدند که این استان از استان های برتر کشور در زمینه خرید دام عشایر است اما دامداران می گویند طرح کند پیش می رود و اکنون دام های زیادی آماده عرضه به دولت است و با این روند کاری پیش نخواهد رفت.
عشایر خراسان شمالی ۷۰۰ هزار راس دام در اختیار دارند که گفته می‌شود ۲۰۰ هزار راس از این تعداد مازاد است و باید از گله‌ها خارج و به بازار عرضه شود اما امسال افت قیمت دام، آفت اقتصاد و سبب نگرانی عشایر شده است.
خراسان شمالی جزو هشت استانی است که طرح خرید تضمینی دام عشایر در آن اجرایی شد. این طرح از این رو در دستور کار قرار گرفت که کاهش بارندگی ها، کاهش علوفه در مراتع و گرانی نهاده های دامی سبب شد تا عرضه دام در بازار افزایش یافته و قیمت دام زنده به شدت کاهش یابد. دولت در این طرح تلاش دارد تا قیمت دام زنده در بازار متعادل شده و عشایر متضرر نشوند.
در مرحله نخست اجرای این طرح ۱۰ هزار راس دام عشایر خریداری شد اما این طرح از حدود یک ماه گذشته متوقف شده است و دامداران در انتظار عرضه دام خود به دولت مانده اند.
دامداری عشایر در سراشیبی سقوط
یکی از عشایر خراسان شمالی در این باره با گلایه از توقف خرید دام زنده گفت: تاخیر در خرید دام مازاد سبب شده تا عشایر دام خود را با قیمت بسیار پایین به بازار عرضه کنند بطوریکه اکنون بره‌ها که هنوز به سن و وزن اقتصادی نرسیده به بازار عرضه می‌شود.
«غلام قهرمانلو» اظهار داشت: طرح خرید تضمینی دام زنده، اقدام خوبی است که در حال انجام است اما به کندی پیش می‌رود و اکنون بسیاری از عشایر در نوبت عرضه دام هستند.
وی گفت: اکنون قیمت میش در بازار به کمتر از قیمت مرغ رسیده است، میش را به ازای هر کیلوگرم ۲۰۰ هزار تا ۲۲۰ هزار ریال می خرند در این شرایط دامداری در سراشیبی سقوط قرار گرفته است، اکنون بسیاری از دامداران دام خود را با قیمت ارزان می فروشند تا بیش از این متضرر نشوند.
قهرمانلو افزود: دامدار توان تامین علوفه را ندارد، تغذیه دستی دام بویژه میش ها اصلا به صرفه نیست، هر روز نگهداری هر راس میش با ضرر ۱۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار ریالی همراه است، دامداری که ۱۰ راس میش دارد روزانه بیش از ۲ میلیون ریال متضرر می شود.
این دامدار عشایر خراسان شمالی اظهار داشت: میش های حذفی هرچه زودتر باید از گله خارج شود اما امسال دام ها به علت نامناسب بودن تغذیه، لاغر و ضعیف شده و خریدار ندارد.
تحمیل هزینه سونوگرافی میش
یکی دیگر از عشایر خراسان شمالی هم از تحمیل هزینه های مربوط به سونوگرافی میش ها در طرح خرید تضمینی دام گلایه کرد و گفت: اعلام شده که در مرحله دوم خرید تضمینی، ۱۰ هزار راس دام زنده خریداری می شود که در این مرحله برای جلوگیری از کشتار دام آبستن، سونوگرافی از میش ها اجباری است.
مسعود شعبانی اظهار داشت: هزینه سونوگرافی بر عهده دامدار و البته بسیار بالا است، عشایر توان تامین این هزینه را ندارند، بدون گواهی سونوگرافی هم دولت میش ها را خریداری نمی کند و همین امر سبب نگرانی دامداران شده است.
وی افزود: هزینه پلاک کوبی و هویت گذاری دام از یک طرف، هزینه سونوگرافی از طرفی دیگر سبب شده است تا دامدار رغبتی به عرضه دام به دولت نداشته باشد، البته دام در بازار بسیار ارزان تر است و دامدار نه راه پیش دارد نه راه پس.
وی گفت: قیمت میش در خرید تضمینی به ازای هر کیلوگرم ۳۲۰ هزار ریال است، مگر چقدر دست دامدار را می گیرد که قرار است هزینه سونوگرافی دام هم تحمیل شود؟
این دامدار اظهار داشت: معطلی ها برای عرضه دام به دولت هم قوز بالای قوز شده و نگهداری دام و تامین خوراک هم روز به روز هزینه های بیشتری را به دامدار تحمیل می کند.
انجام سونوگرافی برای جلوگیری از کشتار دام آبستن
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان شمالی هم در باره انجام سونوگرافی میش ها گفت: یکی از دغدغه های ما در کشتار دام، حذف دام های ماده و آبستن است و با توجه به اینکه در این مرحله از خرید تضمینی دام عشایر، ۸۰ درصد دام زنده مربوط به دام ماده است سونوگرافی از میش انجام می شود تا دام آبستن کشتار نشود.
«دکتر علی اکبر دلیرصحرایی» اظهار داشت: تشخیص بارداری در دام سبک بویژه در ماه های ابتدایی آبستنی با معاینه بالینی میسر نیست و احتمال خطا در آن بالا است از این رو به ناچار سونوگرافی باید انجام شود.
وی افزود: در مرحله اول خرید تضمینی دام زنده عشایر، جمعیت دام ماده که راهی کشتارگاه ها شد بیش از ۲۵ درصد نبود و پیش بینی می شد بیشتر دام ماده، دام حذفی باشد از این رو دغدغه ها کمتر بود اما در این مرحله جمعیت دام ماده بسیار زیاد پیش بینی شده است.
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: امکان سونوگرافی میش ها در بخش خصوصی وجود دارد و هزینه آن بر عهده دامدار است.
۱۶ هزار راس دام عشایر خراسان شمالی در نوبت عرضه به دولت
رییس اداره امور تعاونی‌های اداره کل عشایری خراسان شمالی گفت: عشایر این استان با ثبت نام در سامانه، متقاضی عرضه ۱۶ هزار راس دام خود به دولت در قالب طرح خرید تضمینی شده اند البته ثبت نام همچنان ادامه دارد.
علی اکبر اصغرزاده اظهار داشت: گرانی نهاده ها و کمبود علوفه سبب شده تا تقاضا برای عرضه دام زنده در بازار افزایش یابد اما قیمت ها در بازار پایین است از این رو عشایر رغبت دارند تا دام را با قیمت تضمینی به دولت عرضه کنند اما کار خرید به کندی پیش می رود.
وی افزود: در مرحله اول خرید تضمینی دام عشایر، ۱۰ هزار راس گوسفند و بز خریداری شد اما این طرح از حدود یک ماه پیش متوقف و سبب گلایه این دامداران شده است.
وی اظهار داشت: گفته شده است که در مرحله دوم این طرح، ۱۰ هزار راس دام زنده عشایر خریداری می شود اما تقاضا برای عرضه دام زنده بسیار بیشتر از این رقم است و اکنون ۱۶ هزار راس در نوبت فروش قرار دارد.
اصغرزاده خاطرنشان کرد: عشایر استان ۲۰۰ هزار راس دام مازاد دارند که باید از گله خارج و به بازار عرضه شود و بر این اساس و با روند کند کار خرید دام زنده، رضایت حاصل نمی شود.
وی گفت: در این مرحله طرح خرید تضمینی دام عشایر که قرار است هفته جاری آغاز شود، بره نر به ازای هر کیلوگرم ۵۰۰ هزار ریال و میش حذفی هم به ازای هر کیلوگرم ۳۲۰ هزار ریال خریداری می شود و دامدار به ازای عرضه هر کیلوگرم دام زنده، سه کیلوگرم جو با قیمت یارانه دریافت می کند.
وی گفت: ثبت نام از عشایر برای خرید دام زنده با قیمت تضمینی به صورت پیامکی انجام می شود و دامداران با ارسال نام، نام خانوادگی، کد ملی و تعداد دام قابل عرضه خود به سامانه پیامکی ۵۰۰۰۲۸۰۰۲۸ در نوبت خرید قرار می گیرند.
رییس اداره امور تعاونی‌های اداره کل عشایری خراسان شمالی گفت: با اجرای این طرح، قیمت دام زنده، ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش یافت در حالیکه پیش از این قیمت بره نر پرواری کمتر از ۵۰۰ هزار ریال بود.
اصغرزاده با انتقاد از اینکه روند خرید دام عشایر به کندی پیش می‌رود گفت: ظرفیت کشتارگاه صنعتی دام بجنورد، به عنوان تنها کشتارگاه صنعتی استان پایین است، ظرفیت کشتارگاه صنعتی دام بجنورد، ۵۰۰ راس دام سبک است اما در مرحله نخست تنها ۲۵۰ تا ۳۰۰ راس دام سبک زیر پوشش این طرح کشتار شد.
رییس اداره امور تعاونی‌های اداره کل عشایری خراسان شمالی افزود: تقاضا برای عرضه دام به دولت بسیار زیاد است عشایر آمادگی دارند تا چند برابر آنچه در کشتارگاه کشتار شد، عرضه کنند اما ظرفیت پایین کشتارگاه اجازه این کار را نداده است.
گلایه از کندی خرید تضمینی دام
مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی هم ضعف زیرساخت‌ها را عامل کند بودن اجرای طرح خرید تضمینی دام عشایر در استان عنوان کرد و گفت: مرحله دوم خرید تضمینی دام عشایر به زودی آغاز می شود و در این مرحله هم ۱۰ هزار راس خریدای می شود، البته ظرفیت پایین کشتارگاه صنعتی دام در مرکز استان پاسخگو نیست و باید راهکاری باشد تا از ظرفیت سایر کشتارگاه‌ها استفاده کرد.
محمدرضا قلی پور اظهار داشت: هر چند خراسان شمالی استان پیشرو در اجرای طرح خرید تضمینی دام عشایر است اما این طرح به علت پایین بودن ظرفیت تنها کشتارگاه صنعتی استان در بجنورد با کندی پیش می‌رود.
وی گفت: براساس برنامه ریزی حدود ۲۰۰ هزار راس دام عشایر این استان که یک سوم تمام دام‌های موجود دامداران را تشکیل می‌دهد، به علت خشکسالی و کمبود نهاده‌ها در طرح تضمینی خرید قرار گرفت که با روند فعلی برآورد می‌شود بخش کمی از این برنامه محقق شود.
وی اضافه کرد: خراسان شمالی با وجود داشتن هشت شهرستان دارای یک کشتارگاه صنعتی در شهر بجنورد است که ظرفیت این واحد صنعتی نیز روزانه ۵۰۰ راس دام است.
مدیرکل امور عشایری استان خراسان شمالی اظهار داشت: روند کند خرید دام از سوی شرکت پشتیبانی امور دام استان به عنوان متولی خرید تضمینی باعث نگرانی عشایر شده و شرکت پشتیبانی امور دام باید برای سرعت بخشیدن به این کار از ظرفیت برخی از کشتارگاه‌های سنتی استان نیز بهره بگیرد.
قلی پور اظهار داشت: به علت خشکسالی و کاهش شدید تولید علوفه در مراتع، میزان تقاضا برای نهاده‌های دامی در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل تا ۲ برابر افزایش یافته است به طوری که میزان نیاز پیش بینی برای سال جاری حدود ۶۰ هزار تن است که این نیاز در سنوات گذشته حدود ۳۰ هزار تن بود.
مدیرکل امور عشایر خراسان شمالی با بیان اینکه مصوب شد تا ۴۰ هزار تن نهاده دامی از سوی عشایر که ۲۰ هزار تن آن با همکاری سازمان جهاد کشاورزی تامین شود گفت: ما تلاش داریم تا با حمایت‌ها، کاهش چشمگیری در میزان تولید محصولات عشایر اتفاق نیفتد و تولید حفظ شود اما در این زمینه، عشایر نیازمند یاری هستند.
ذخیره سازی ۱۷۰ تن گوشت در طرح خرید تضمینی دام عشایر
درحالی که عشایر و مسوولان امور عشایری استان از کند بودن اجرای طرح خرید تضمینی دام عشایر گلایه دارند و از ضعف زیرساخت‌ها سخن می‌گویند، مسوولان پشتیبانی امور دام استان، روند خرید را قابل قبول می‌دانند.
مدیرکل پشتیبانی امور دام خراسان شمالی در این باره با بیان اینکه این استان به لحاظ خرید دام عشایر، رتبه برتر استان‌های کشور را دارد گفت: این طرح تا وقتی عشایر استقبال کنند، اجرا می‌شود البته ممکن است با افزایش قیمت دام زنده در بازار، عشایر رغبتی به عرضه دام به این طرح نداشته باشد، به هر حال اکنون مشکلی در تحویل گرفتن دام وجود ندارد و کار خوب پیش می‌رود.
علیرضا توسلی نیا درباره استفاده از ظرفیت سایر کشتارگاه‌ها اظهار نظر نکرد و رایزنی‌ها برای استفاده از کشتارگاه سنتی شیروان برای سرعت دادن به کشتار دام را تایید و یا رد نکرد.
مدیر کل پشتیبانی امور دام خراسان شمالی با بیان اینکه مرحله دوم خرید تضمینی دام عشایر به زودی آغاز می شود گفت: در مرحله نخست اجرای طرح، ۱۰ هزار راس مازاد عشایر استان به قیمت تضمینی خریداری و ۱۷۰ تن گوشت در این طرح ذخیره سازی شده است.
وی با بیان اینکه ارزش دام خریداری شده از عشایر ۲۱۰ میلیارد ریال است اظهار داشت: خرید تضمینی دام عشایر در قالب طرح خشکسالی در هشت استان اجرایی می شود و در آن دام خریداری و پس از ذبح قطعه بندی، بسته بندی و انجماد در سردخانه استان ذخیره سازی شد، تا در مواقع ضروری به منظور تنظیم بازار به شهروندان عرضه شود.
توسلی نیا گفت: در مرحله اول، دام عشایر به صورت ترکیبی به ازای هر کیلوگرم ۴۵۰ هزار ریال خریداری شد و برای حمایت از عشایر استان به ازای هر کیلوگرم وزن زنده دام خریداری شده سه کیلوگرم جو یارانه ای در اختیار دامداران قرار می گیرد.
مدیر کل پشتیبانی امور دام خراسان شمالی خرید تضمینی دام زنده عشایر با هدف کاهش اثرات خشکسالی و جلوگیری از کاهش قیمت دام زنده در بازار اجرایی شده است.
بر اساس این گزارش، رایزنی‌هایی انجام شده تا در صورت موافقت اداره پشتیبانی امور دام، از ظرفیت کشتارگاه سنتی در شیروان برای کشتار دام عشایر استفاده شود.
در طرح خرید تضمینی، دام زنده عشایر به صورت ترکیبی از دام شامل میش، دام پرواری و یا بره است که به ازای هر کیلوگرم ۴۵۰ هزار ریال از این تولیدکنندگان خریداری می‌شود و علاوه بر آن به هر دامدار نیز در ازای فروش دام سه کیلوگرم جو با نرخ مصوب نیز داده می‌شود.
خراسان شمالی ۳۰ هزار عشایر دارد که با داشتن ۷۰۰ هزار راس دام سبک در اختیار دارند و به طور میانگین ۲۵ درصد از گوشت قرمز این استان نیز از سوی عشایر تامین می‌شود.
دولت خوب بلده از عشایر پول در بیاره، کوسفند را کیلو ۲۰ هزار تومان می‌خره در بازار و قصابی ها کیلو ۲۰۰ هزار تومان می فروشد. در‌حالیکه همین کزارش میگه ۷۰۰ هزار دام مازاد در خراسان شمالی از قرار وزن متوسط ۴۰ کیلوگرم که میشه ۲۸ میلیون کیلو یا ۲۸ هزار تن گوشت که اگر ضربدر مازاد تفاوت قیمت کنیم میشه تقریبأ ۵۱۰۰ هزار میلیون تومان و‌اگر‌هزینه‌های جانبی مثل سونگرافی و حمل نقل هم مثلأ ۱۰۰ هزار میلیون هزینه ببره باز هم ۵۰۰۰ هزار میلیون تومان ( ۵ با ۱۲ صفر در جلوی آن) پول می شود. این مقدار پول مستقیمأ از جیب خریدار خارج می شود ولی به جیب چه کسی می رود؟ دامدار؟ خیر، دلال؟ بله که همان دولت است. 
