جمعیت گراز‌ها در ایران افزایش یافته است/ درصد وجود انگل «تریشینلا اسپیرالیس» در گوشت گراز‌ها بیشتر است

حکیم مهر: گرازها موجودات مفیدی برای طبیعت هستند که کم شدن جمعیت آنها میتواند ضررهای زیادی را برای طبیعت به همراه داشته باشد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، گراز‌ها نوعی خوک وحشی محسوب می شوند که بدن تنومند‌تر و پرموتری نسبت به خوک‌ها و همچنین ۲ شاخ بیلچه مانند در کنار دهان خود دارند.

گراز‌ها به علت نداشتن گردن توانایی چرخواندن سر خود را ندارند و برای دیدن پشت سر خود ناچار به دور زدن هستند، آن‌ها حس بویایی و شنوایی فوق العاده قوی دارند به طوری که حس بویاییشان ۲۰۰۰ برابر انسان‌ها است. گراز‌ها بنیه قوی دارند و می‌توانند روزانه حدود ۲۰ کیلومتر را با سرعت متوسط ۴۰ کیلومتر بر ساعت بدوند، همچنین این حیوانات شناگران ماهری هستند که به راحتی از رودخانه‌ها عبور می‌کنند.

نقش گراز در طبیعت هم مثبت و هم منفی است، با کم شدن شکارچیان طبیعی در راس هرم مانند پلنگ‌ها و ببر‌ها جمعیت گراز‌ها در حال افزایش است و این امر در بازسازی و بازیابی جنگل‌ها تاثیر منفی گذاشته است، تعداد گراز‌ها تنوع زیستی مناطق را تحت تاثیر قرار داده و یا بر تعداد آن‌ها تاثیر گذاشته است.

گراز‌ها برای یافتن غذا شروع به کندن و حفر خاک با بیلچه‌های خود می‌کنند و ممکن است  در این حفاری‌ها به ریشه درختان آسیب بزنند، برای مثال گراز‌ها علاقه زیادی به قارچ‌های دنبلان یا زیر خاکی دارند که برای رسیدن به این قارچ‌ها باید خاک‌های پای ریشه‌های درختان قدیمی را حفر کنند تا به این قارچ گران قیمت و پرخاصیت برسند، طبق تحقیقات، قارچ دنبلان در سال ۲۰۰۱ در کشور‌های اروپایی قیمتی حدود ۴۵۰۰ دلار آمریکا داشته است.

اما از سوی دیگر گراز‌ها در فصل زمستان با حفر زمین برای پیدا کردن غذا ابتدا باید برف‌ها و یخ‌های روی زمین را از بین ببرند تا به سطح خاک برسند و در این روند فضایی برای حیوانات دیگر مانند قرقاول‌ها و گوزن‌ها ایجاد می‌شود تا غذای مورد نیاز خود را پیدا کنند.

در کوه‌های البرز گاهی قرقاول‌ها را می‌توانید در کنار گراز‌ها ببینید و به نوعی در طول سالیان زیاد این همزیستی برای این گونه‌ها عادی شده است، هرچند گراز‌ها مقدار زیادی از بذر درختان بلوط و مازو‌ها را میخورند، اما گاهی اوقات با پیدا کردن انبار‌های مخفی زیر زمینی سنجاب‌ها موجب کاشت مجدد آن‌ها در خاک می‌شوند.

یکی از مزایای حفر خاک توسط گراز‌ها زیر و رو کردن خاک است که در این اقدام لارو و حشرات مضر برای درختان از خاک خارج شده و توسط سایر پرندگان خورده می‌شود.

در کشور‌های خارجی خوردن استیک و گوشت گراز یا خوک یک امر عادی است، برای نمونه در سال ۲۰۰۶ حدود ۱۰۰ میلیون تن گوشت خوک در جهان مصرف شده که بیشترین میزان مصرف آن در کشور چین بوده‌ است. بعد از چین هم آمریکا در لیست مصرف‌کنندگان گوشت خوک در رتبه دوم قرار دارد.

شکار و خوردن گوشت گراز یا خوک به دلیل همه چیز خوار بودن  این حیوان  ضرر‌های زیادی مانند انگل  برای بدن انسان دارد که به همین دلیل در دین اسلام مصرف گوشت گراز یا خوک حرام اعلام شده  است. علاوه بر دین مبین اسلام، مصرف گوشت گراز یا خوک در دین یهود هم حرام است.

اما متاسفانه طی سال‌های اخیر در جنگل‌های ایران برخی شکارچیان اقدام به شکار این گونه‌های با ارزش می‌کنند، که علاوه بر حرام بودن گوشت آن‌ها زیست بوم‌های طبیعی را هم بهم میریزند.

همچنین خرافات و دعانویسی بلای جان گرازها شده و عده ای سودجو با تبلیغات دروغین از فرقه‌های مختلف اقدام به کشتار گرازها و دعانویسی بر پوست، سُم و خون آنها می کنند که این امر موجب بهم ریختن وضعیت جمعیتی آنها شده است.

علت افزایش شکار گرازها را هم می‌توان به حضور آنها در معابر و شهرها، عدم نظارت درست و سازماندهی آنها و ترویج فرهنگ غربی مانند صرف گوشت گراز در مناسبت‌ها مانند هالووین اشاره کرد که این موارد نیازمند ورود هر چه سریعتر سازمان های مربوطه مانند محیط زیست برای جلوگیری و سازماندهی جمعیت گرازهای وحشی ایران است.

«دکتر ایمان معماریان» مشاور دامپزشکی سازمان جهانی نجات حیوانات ندیر در گفتگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در مورد وضعیت گراز‌های کشور گفت: گراز‌ها یا خوک‌های وحشی شامل ۱۶ زیرگونه هستند که از این تعداد فقط ۴ گونه باقی مانده است و در ایران هم گراز وجود دارد که بر اساس شرایط مختلفی جمعیت آن‌ها افزایش پیدا کرده است.

دامپزشک ارشد بنیاد حفاظت از یوزپلنگ در آفریقا در مورد شکار گراز‌ها گفت: در قوانین اولیه شکار و صید ایران، گراز‌ها به عنوان آفت شناخته می‌شدند و بعد‌ها با عنوان "ورمین" (جانور موذی) از آن‌ها یاد می‌شد که اجازه گسترده شکار آن‌ها وجود داشت، اما در آخرین قوانین اعمال شده شکار و صید ایران، شکار گراز ممنوع اعلام شد، ولی به اقلیت‌ها و سایر ادیان اجازه شکار در هر سفر داده شد.

معماریان در مورد علت افزایش جمعیت گراز‌ها در ایران گفت: با منقرض شدن شکارچیان طبیعی گراز‌ها مانند شیر‌ها و ببر‌ها و کم شدن جمعیت پلنگ‌ها و گرگ‌ها جمعیت گراز‌ها یا خوک‌های وحشی در ایران رو به افزایش رفت.

وی در مورد تعداد و شمارش جمعیت گراز‌ها افزود: تاکنون تحقیقاتی به صورت گسترده در مورد تخمین جمعیت گراز‌ها اتفاق نیفتاده است، اما تحقیقات نقطه‌ای و منطقه‌ای که در گلستان و خوزستان توسط دانشمندان ایرانی انجام شده نشانگر این است که جمعیت گراز‌ها افزایش یافته است.

شکار گراز توسط شکارچیان اسپانیایی با مجوز محیط زیست

معماریان در ادامه تصریح کرد: یکی دیگر از دلایل افزایش جمعیت گراز‌ها سازگاری آنها با کشاورزی انسانی است؛ همچنین خوک‌های وحشی به راحتی از پسماند انسانی تغذیه و استفاده می‌کنند.

وقتی افزایش جمعیت یک گونه به صورت چرخه‌های طبیعی زیستی باشد فواید خاصی دارد مانند زمانی که این دستگاه‌های شخم زن طبیعی زمین‌ها را شخم میزنند و باعث حاصلخیزی زمین می‌شوند، اما این در صورتی است که جمعیت آن‌ها در حالت تعادل باشد، در غیر این صورت این کار مفید در طبیعت تبدیل به کاری مضر می‌شود که مشکلاتی را هم ایجاد می‌کند که متاسفانه در حال حاضر این اتفاق در ایران افتاده است.

دامپزشک پروژه معرفی مجدد پلنگ ایرانی در مورد استفاده از گوشت گراز‌ها گفت: مصرف هر گوشتی بدون نظارت دامپزشکی میتواند مشکلات جدی را به همراه داشته باشد، در مورد گراز‌ها انگلی با نام Trichinella spiralis وجود دارد که بسیار کوچک و میکروسکوپی است و با چشم قابل رویت نیست.

وی افزود: در صورت خوردن این کرم توسط انسان‌ها مشکلات زیادی برای انسان ایجاد می‌شود و کرم انگل وارد عضلات و بافت‌های مختلف بدن انسان خواهد شد، البته این انگل فقط در گوشت گراز نیست و می‌تواند در تمامی گوشت‌های نیم پز یا خام دامی وجود داشته باشد، که درصد وجود آن‌ها در گراز‌ها بیشتر است.

تصویری از شکار شاه گراز توسط ناصرالدین شاه

معماریان در مورد علت افزایش پرورش و شکار گراز‌ها در جوامع انسانی گفت: مهم‌ترین علت افزایش پرورش گراز‌ها ضریب بالای تولید گراز‌ها است، گراز‌ها به راحتی می‌توانند با مصرف یک غذای ساده آن را به گوشت تبدیل کنند، و همچنین یکی از دلایل افزایش شکار آن‌ها، افزایش جمعیت انسان‌ها و کمبود گوشت می‌باشد.