هیچ موضوعی را به خاطر ندارم که از سوی رییس سازمان به صورت رسانه‌‌ای و با طول و تفصیل به آن پرداخته شده باشد، به شکلی که آقای دکتر ماکنعلی در فواید تولید قراردادی گوشت مرغ نگاشته‌‌اند ...
نقدی بر مقاله «تولید قراردادی گوشت مرغ» نوشته دکتر ماکنعلی
توسعه شیوه اینتگریشن امنیت غذایی را تضمین می‌کند یا تهدید؟!
دکتر رضا شیبانی تذرجی
مقاله ای در تاریخ 12 ژانویه 2022 (22 دی ماه 1400) در سایت معتبر poultry world با این تیتر منتشر شده است: «بایدن برای ایجاد زنجیره تولید عادلانه تر در صنعت مرغداری اقدام می کند»؛ این در حالی است که قبلا گزارش خبری دیدار بایدن با تولیدکنندگان بخش کشاورزی پیرامون اصلاح فضای رقابتی تولید در سایت رسمی کاخ سفید انتشار یافت. نویسنده مقاله «Tony McDougal » به عنوان روزنامه نگار مستقل موضوع بسیار مهمی را به چالش کشیده است؛ به این دلیل که زیر سؤال بردن مراکز قدرت در اقتصاد سرمایه داری آمریکا از طریق روزنامه ها و رسانه های رسمی (به دلیل روابط پیچیده سیاسی- اقتصادی حاکم بر دنیای رسانه که تقریبا در همه کشورها کم و بیش وجود دارد) تقریبا غیرممکن است و افراد صاحب نظر همچون نویسنده مقاله مذکور با استفاده از فرصت پیش آمده اقدام به نقد و بررسی موضوعات مورد نظر به صورت مستقل می نمایند.
در اسفندماه 1399 و فروردین 1400 مقاله دو قسمتی به قلم ریاست محترم وقت سازمان دامپزشکی با عنوان «تولید قراردادی گوشت مرغ» در سایت حکیم مهر منتشر گردید (اینجا و اینجا) و پانوشتی هم از سوی اینجانب (با ذکر نام و نه به صورت ناشناس)در تاریخ 14 فروردین 1400 در نقد آن مقاله، با 11 نمره مثبت و بدون نمره منفی از سوی مخاطبین محترم که همه از همکاران فرهیخته و اندیشمند مجموعه دولتی و خصوصی دامپزشکی کشور هستند، درج شد.
بدون تردید طی چند دهه گذشته، مالکیت خرد در حوزه کشاورزی به ویژه کوچکتر شدن پیوسته زمین های کشاورزی متاثر از قوانین مدنی در تقسیم ارث رفته رفته در حال تبدیل شدن به بحران و مانع جدی در راه توسعه یافتگی تولید بوده است اما خطر ظهور شرکت های بزرگ بدون فراهم نمودن زیرساخت های اجتماعی را نباید نادیده گرفت. شرکت هایی که با داشتن سرمایه هنگفت، پتانسیل ارتباط با مراکز قدرت را دارند و تجربه نشان داده است تمرکز قدرت و ثروت به دنبال خود رانت، انحصار و فساد می آفریند که همچون بهمنی ویرانگر اقتصاد ملی را نابود می کند. تولیدکنندگان در قبضه قدرت انحصارطلب چنان شرکت هایی در می آیند و چه بسا دولت ها نیز از پس توقعات خودخواهانه معدود افراد قدرتمند بر نیایند و البته تکلیف مصرف کنندگان گرفتار در این آسیاب خردکننده روشن است (ارجاع می دهم به بلاتکلیفی دولت و مجلس در حذف ارز 4200 تومانی؛ ارزی که صرفا به نام تولیدکننده و مصرف کننده تخصیص یافت اما در عمل به کام شرکت ها و افراد انگشت شمار و دارای قدرت و ثروت تمام شد).
از نگاه بی طرف یک کارشناس، برآیند عملکرد سازمان دامپزشکی طی 4 سال اخیر به نفع شرکت های بزرگ و دارای قدرت و ثروت بوده است. اعزام کارشناس ناظر بهداشتی برای واردات گوشت به عنوان یک طرح بالقوه مفید، قابل بررسی و نقد است و اکنون مجال پرداختن به آن نیست اما به نقل از همکار بازنشسته و ارجمند جناب آقای دکتر مشکوة، از لحاظ برآورد ریالی هزینه ماموریت ناظرین بهداشتی برای شرکت های واردکننده آن قدر ناچیز است که حذف ناظران به منظور کاهش قیمت تمام شده و به نام حمایت از مصرف کننده، نه طنزآمیز بلکه هجوآمیز است! (سرشکن هزینه اعزام ناظر بهداشتی برای هر کیلوگرم گوشت وارداتی زیر رقم ۵ هزار ریال برآورد شده که در برابر تضمین کیفیت و سلامت گوشت وارداتی و از همه مهمتر تضمین امنیت زیستی، بسیار بسیار اندک است)
هیچ موضوعی را به خاطر ندارم که از سوی رییس سازمان به صورت رسانه ای و با طول و تفصیل به آن پرداخته شده باشد، به شکلی که آقای دکتر ماکنعلی در فواید تولید قراردادی گوشت مرغ نگاشته اند. اگر چنان سخن پردازی پیرامون مبارزه با بیماری های گوناگون (بیماری هایی که به رغم برخی ادعاها و اظهارنظرها همچنان واحدهای پرورشی را در می نوردند از جمله سالمونلا، PPR ، آبله، تب برفکی، بیماری های زنبور عسل و اخیراً بیماری آنگارا) انجام شده بود، جای سپاسگزاری و محلی برای تبادل نظر کارشناسی در رابطه با بهبود وضعیت بهداشتی واحدهای تولیدی (و نه آمارهای خام افزایشی مرتبط با تولید که به قیمت نادیده گرفتن ضوابط بهداشتی به دست آمده است) و البته ارتقای جایگاه سازمان دامپزشکی بود.
شاید این سخن خوشایند برخی نباشد، اما اگر با معیارهای علمی و با بررسی همه جانبه داده های موجود، رسمیت بخشیدن به ورود واکسن آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را واکاوی کنیم، بعید نیست نفع واردکنندگان واکسن بیش از منافع ملی (نفع مرغداران و به طور کلی صنعت طیور کشور) برآورد شود!
در مقاله تولید قراردادی، اهدافی از قبیل برقراری انضباط در تولید و کنترل دلال های صنعت طیور ذکر و در تایید و توجیه طرح به تجارب کشورهای مختلف در زمینه تولید قراردادی اشاره شده است. این مصادیق با چنان رنگ و لعاب دادن در نوشتار و ذکر جزئیات و اعداد و ارقام کافی است تا کارشناسان قوای مقننه و مجریه را به اجرای فوری طرح مجاب کند! اولین کشوری که نویسنده به آن اشاره و استناد کرده اند، ایالات متحده است که همین موضوع به نگارش مقاله فعلی منتهی گردید. تجربه نشان داده است الگوبرداری سطحی از سایر کشورها به ویژه کشورهای پیشرفته غربی (بالاخص آمریکا) در مسائلی که زیرساخت بومی و متناسب با ظرفیت کشورهای در حال توسعه وجود ندارد، محکوم به شکست است. سامانه های سازمان دامپزشکی- از جمله GIS - شبیه سازی ناقصی از مدل های خارجی بود و بیش از آن که در حال حاضر مشکل گشای تشکیلات دامپزشکی در ریشه کنی یا حداقل کنترل بیماری ها باشند، پیش‌قراول آماری و مالی سایر نهادها و تا حدودی هم تامین کننده منافع برخی شرکت های انفورماتیک است (سنجش میزان موفقیت و عملکرد سازمان دامپزشکی در انجام رسالت تاریخی خود که کنترل و ریشه کنی بیماری ها بوده است، قبل و بعد از راه اندازی سامانه های گوناگون، کار چندان دشواری نیست). محدود نمودن و جهت دادن تولید در قالب قراردادی در بهترین حالت و با استانداردهای آمریکایی و با جزئیات مستدل و محکمی که آقای دکتر ماکنعلی ذکر فرموده اند، به معضل بزرگی خواهد انجامید که اکنون دولت آمریکا برای رفع آن مجبور به مداخله شده است.
تصمیم کاخ سفید برای اجرای طرح ضربتی حمایت از تولیدکنندگان خرد در برابر زنجیره های کلان تولید در راستای تضمین امنیت غذایی جامعه آمریکا اعلام گردیده که پس از تورم بی سابقه در بخش مواد غذایی به ویژه گوشت مرغ و تخم مرغ اتخاذ شده است.
«جو بایدن» در دیدار با کشاورزان، دامداران و فعالان صنف عمل آوری مواد غذایی که به صورت مستقل کار می کنند، استراتژی دولت خود را در زمینه ارائه برنامه اقدام فوری در 4 محور تشریح نمود:
1- افزایش ظرفیت بخش خصوصی مستقل (تولیدکننده خرد)
2- حمایت فوری از کارگران بخش خصوصی مستقل
3- تقویت قوانین حمایتی از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان
4- اجرای عادلانه قوانین مرتبط با تولید (تعدیل رقابت بین تولیدکنندگان جزء و شرکت های بزرگ زنجیره تولید)
گزارش اخیر نشان می دهد که فقدان رقابت عادلانه در نهایت به تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و اقتصاد آمریکا آسیب وارد کرده است. بر اساس مقاله منتشر شده، 4 شرکت بزرگ بسته بندی گوشت 85 درصد بازار گوشت گوساله، 4 شرکت بزرگ عمل آوری 54 درصد بازار گوشت مرغ و 4 شرکت قدرتمند 70 درصد بازار گوشت خوک را در آمریکا کنترل می کنند. در این حالت سود عمده در بخش تولید به جیب شرکت های قدرتمند و ثروتمند سرازیر و بیشترین درآمد عاید واسطه ها می گردد ولی تولیدکنندگان درآمد کمتری دارند و مصرف کنندگان نیز هزینه بیشتری در ازای دریافت محصول تولیدی می پردازند. دولت آمریکا نگران است که اتکای بیش از حد به زنجیره های قدرتمند تولید سبب آسیب پذیری امنیت غذایی جامعه گردد.
بنابراین با وجود ضرورت ساماندهی واحدهای پرورش طیور صنعتی و روستایی و اجرای پروژه ملی آمایش سرزمینی توسط معاونت محترم امور دام وزارت جهاد کشاورزی، باید به طور جدی مراقب بود در شرایطی که ساز و کار معیوب واردات نهاده ها و حاشیه های پیرامون آن کشور را با دشواری های فراوان مواجه ساخته است، تضعیف تولیدکنندگان خرد در برابر شرکت های صاحب قدرت و ثروت به اسم توسعه شیوه انیتگریشن لطمات جبران ناپذیری به امنیت غذایی کشور وارد خواهد آورد که با وجود چالش های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی موجود بدون تردید به بحران های بسیار جدی امنیت ملی خواهد انجامید. از این رو ضروری است که قبل از ارائه طرح در رسانه ها از سوی کارگزاران دولتی، موضوع در مجامع علمی (دانشگاه ها و پژوهشگاه ها) و مرکز پژوهش های مجلس مورد بررسی جامع و موشکافانه قرار گیرد.
از دکتر ماکنعلی به دلیل حذف نظارت بهداشتی خارج از کشور تشکر می کنیم امیدواریم اینکار به شرکت های بازرسی بین المللی واگذار شود 
خداروشکر که دلنوشته شمارو حداقل چاپ کرد . تشکر می کنم به این نگاه علمی و کارشناسی.
دوست عزیز اتفاقا برعکس ،امثال شما که بدون هویت انتقاد می کنید و چیزی برای گفتن ندارید،بهتر است خاموش باشید و هر زمان که شجاعت پیدا کردید با هویت واقعی خود بنویسید تشریف بیاورید ،در هر مکانی که امکان پذیر بود ،با هم مناظره کنیم.
گرچه می دانم حکیم نا مهربان این جوابیه را سانسور می کند.
نیک می دانم که جواب دادن به شما ارزش چندانی ندارد.
ولی در همین سایت ،نوشته دکتر ماکنعلی در خصوص بازرسی گوشت و نحو قضاوت بیماری سل موجود است و کامنتهای بنده هم ذیل نوشته ایشان موجود است.
یک جستجوی ساده ،نشان خواهد داد که این صحبت شما چقدر درست و چقدر نادرست است.
گرچه می دانم که حتی شجاعت اعتراف به اشتباه خودرا ندارید .
اما دوستان لطف بفرمایید و یک جستجوی ساده در همین سایت انجام دهید.
سپاسگزارم.