با گذشت ۹ ماه از سال، واکسیناتورها همچنان با تعرفه سال ۱۴۰۰ کار می‌کنند/ برای واکسیناتورها صرفه اقتصادی ندارد مناطقی را پوشش دهند که با کیلومترها فاصله، تنها ۳۰ راس دام دارد

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «امروز که ۹ ماه از سال گذشته، واکسیناتورها همچنان با تعرفه سال ۱۴۰۰ کار می‌کنند.» این را رئیس انجمن صنفی مراکز مایه‌کوبی دام و طیور استان تهران و نماینده مراکز واکسیناسیون کل کشور به حکیم مهر می‌گوید: «نه تنها افزایش تعرفه نداشتیم، بلکه از حجم خرید خدمت‌هایی که دولت انجام می‌دهد، فقط نصف آن را برای ما در نظر می‌گیرند. برای واکسیناتورها صرفه اقتصادی ندارد جاهایی را پوشش دهند که با کیلومترها فاصله، تنها ۳۰ راس دام دارد.»

«دکتر سیروس نامی» تصریح می‌کند: «امروز اشتغال‌زایی در راس امور است، اما متاسفانه با طرح جدید سازمان دامپزشکی، کاردان‌های دامپزشکی که شاغل هستند یا آنها که می‌خواهند شروع به فعالیت کنند، منصرف می‌شوند. چون در یک روستا که الان همه سیکل دارند، ممکن است شش نفر متقاضی شوند که این مساله باعث ریزش شدید پرسنل واکسیناتور تحصیل کرده در مناطق مایه‌کوبی می‌شود.»

حکیم مهر: آقای دکتر، آیا کانون کشوری مراکز واکسیناسیون کشور تشکیل شده است؟

تا پیش از این تعداد انجمن‌های واکسیناسیون فعال در سطح کشور کم بود و در حال حاضر این تعداد به هفت انجمن رسیده است و لذا برای کانون کشوری مراکز واکسیناسیون اقدام کردیم.

حکیم مهر: مهمترین مشکلات مراکز واکسیناسیون کشور، چه چیزهایی هستند؟

یکی از مهمترین مشکلات ما در حوزه مالی است. امروز که ۹ ماه از سال گذشته، ما همچنان با تعرفه سال 1400 کار می‌کنیم. به این معنا که نه تنها افزایش تعرفه نداشتیم، بلکه از حجم خرید خدمت‌هایی که دولت انجام می‌دهد، فقط نصف آن را برای ما در نظر می‌گیرند. طی جلسه‌ای که با سازمان نظام داشتیم، ما پیشنهاد 35 درصدی افزایش نرخ تعرفه را دادیم که متاسفانه با وجود تورم امسال، هنوز اعلام نشده و این مساله باعث شده که واکسیناتورهای شاغل در این مراکز، رغبتی به انجام کار نداشته باشند. یعنی برای آنها صرفه اقتصادی ندارد جاهایی را پوشش دهند که با کیلومترها فاصله، تنها 30 راس دام دارد.

حکیم مهر: مهمترین درخواست شما چیست؟

درخواست ما از متولیان این است که موانع کار را بردارند و تشویق کنند. مثلا تعرفه‌ها را مطابق آنچه در نظام پزشکی اتفاق می‌افتد و هر سال به آن اضافه می‌شود، بر اساس تورم موجود افزایش دهند. در ادامه در طرح‌های خرید خدمت به مراکز واکسیناسیون کمک کنند تا واکسیناتورها بتوانند امرار معاش داشته باشند، نه اینکه همان تعرفه‌ای را که خودشان تصویب کردند، نصفه و نیمه پرداخت کنند. مثلا در طرح خرید خدمت حدود 30 هزار راس است که می‌بایست برای هر کدام 10 هزار تومان بدهند، اما 6 هزار تومان می‌دهند. این باعث شده که در کارهای واکسیناسیون مقداری ریزش داشته باشیم و واکسیناتورها رغبتی به فعالیت نداشته باشند و نیرو کمتر گرفته شود. اما با این حال می‌بینیم که کارهای خود را به نحو احسن انجام می‌دهند و از بروز بیماری‌های مشترک یا بیماری‌هایی که اپیدمی می‌شود، جلوگیری می‌کنند. کمااینکه کانون‌های بیماری ما نسبت به سال‌های گذشته خیلی کمتر شده است.

حکیم مهر: چند روز پیش سازمان دامپزشکی طرحی را تصویب کرد که متعاقب آن، به روستاییان آموزش‌های لازم در خصوص واکسیناسیون دام داده می‌شود. ارزیابی شما از این طرح چیست؟

بله حدود 10 روز پیش، دکتر آقامیری ریاست سازمان دامپزشکی کشور و دکتر زارعی ریاست سازمان نظام دامپزشکی کشور در جلسه‌ای که با اعضای نظام دامپزشکی داشتند، طرحی را به تصویب رساندند که در آن روستاییانی که مدرک سیکل و بالاتر دارند، بعد از گذراندن یک دوره آموزشی مختصر بتوانند به کار واکسیناسیون اقدام کنند، اما مساله این است که این طرح به لحاظ قانونی مشکل دارد.

حکیم مهر: چه مشکلی؟

طبق ماده 13 قانون سازمان دامپزشکی، تنها افرادی می‌توانند در این امر فعالیت کنند که حتما کاردان دامپزشک یا کارشناس علوم آزمایشگاهی باشند، عضو نظام دامپزشکی بوده و کارت معتبر نظام دامپزشکی داشته باشند. یعنی قانون به صراحت اعلام کرده که سازمان مکلف است که از این افراد استفاده کند، لذا اینکه این مسئولیت را به روستاییان فاقد سواد محول کنند، خلاف قانون است. طی صحبت‌هایی که ما کردیم، برداشتمان این بود که متولیان تصور می‌کنند که مراکز واکسیناسیون تحت امر آنها نیستند و به مناطق صعب‌العبور و مشکل‌ساز که از لحاظ مالی به صرفه نیست، نمی‌روند. به طور کلی این طرح، یک طرح عجیب است و مشخص نیست که چرا قرار است رشته‌ای را که احتیاج به تحصیلات دانشگاهی دارد، در سطح سیکل پایین بیاورند.

حکیم مهر: از نظر شما اجرای این طرح چه خطرات و عواقبی می‌تواند داشته باشد؟

یکی از خطرات آن بقایای خود واکسن‌هاست. وقتی واکسن مورد مصرف قرار می‌گیرد، ممکن است باقی‌مانده داشته باشد. مثلا واکسیناتور از یک ویال 100 جزئی، فقط 50 یا 60 دز بزند و 40 دز آن باقی بماند. واکسیناتور طبق قانون موظف است که این باقی‌مانده‌ها را به مرکز برگرداند تا تحت شرایط خاصی امحا شوند. چون برخی از واکسن‌ها زنده هستند و در آنها میکروب فعال وجود دارد و اگر در محیط زیست رها شوند، باعث بیماری و کانون آلودگی می‌شوند. دامداری که 9 کلاس سواد دارد، به این مسائل توجه نمی‌کند. خیلی از دامداران به واکسیناتور ما می‌گویند «باقی‌مانده واکسن را بده تا در خورجین نگهداری کنم»، در حالی که باید زنجیره سرد آن رعایت شود.

مساله دوم این است که ما یک سیستم تحت عنوان GIS داریم که در واقع سیستم یکپارچه ثبت اطلاعات دامداری‌های کل کشور است که در آن تمام فعالیت‌های مراکز به شکل روزانه ثبت می‌شود. یعنی هر مرکزی که دارای پروانه باشد، یک کد کاربری و یک پسورد دارد که با آن وارد سیستم سازمان دامپزشکی می‌شود و فعالیتی را که داشته، اعلام می‌کند. این اطلاعات کمک زیادی به سازمان می‌کند که بتواند جاهای مختلفی را که کانون بیماری باشد، جاهایی که واکسیناسیون داشته یا کم و زیاد شدن واکسیناتور نسبت به سال گذشته را بررسی کنند و بتوانند یک پیش‌آگاهی نسبت به برنامه‌های آینده داشته باشند. اما وقتی که واکسن در اختیار دامدار قرار می‌گیرد، این سیستم مختل می شود و متوجه نمی‌شویم که چه کسی واکسن زده، چه تعداد واکسن، در کجا و به چه علت تزریق کرده است.

یکی از مشکلات دیگر این طرح در خصوص اشتغال‌زایی است. امروز اشتغال‌زایی در راس امور است، اما متاسفانه با این طرح، کاردان‌های دامپزشکی که شاغل هستند یا آنها که می‌خواهند شروع به فعالیت کنند، منصرف می‌شوند، چون در یک روستا که الان همه سیکل دارند، ممکن است شش نفر متقاضی شوند که این مساله باعث ریزش شدید پرسنل واکسیناتور تحصیل‌کرده در مناطق مایه‌کوبی می‌شود. وقتی خود دامدار بتواند واکسن بزند، واکسیناتوری که تحصیل کرده و زیر نظر دامپزشکی و عضو نظام دامپزشکی است و حق عضویت می‌دهد، خانه‌نشین می‌شود.

حکیم مهر: آیا این دوره آموزشی، نمی تواند دامداران را برای واکسیناسیون آماده کند؟

آن مطالبی که یک واکسیناتور درعرض دو سال در دانشگاه یاد می‌گیرد، ما به هیچ عنوان نمی‌توانیم در یک ماه به این افراد آموزش دهیم. در این فرایند مسائل مربوط به سیستم بدن، آناتومی بدن، ایمونولوژی بدن و اپیدمیولوژی بدن دخیل هستند و کسی نمی‌تواند با یک کلاس یک‌ماهه، همه اینها را آموزش ببیند و واکسن بزند. شاید این فرد بتواند واکسن را تزریق کند، اما شرایط دیگری وجود دارد که ما در آن شرایط باید آگاهانه عمل کنیم و بفهمیم که چه واکسنی را باید زد. کمااینکه خیلی از بیماری‌ها یک‌سری علائم مشترک دارند. مثلا بیماری‌های آنتروتوکسمی، قانقاریا، بوتولسیم و آفلاتوکسین علائم مشابه هم دارند، در نتیجه یک دامدار نمی‌تواند تشخیص دهد که این بیماری چیست تا بخواهد به آن واکسن بزند و ایمنی حاصل کند. حتی کاردان‌های دامپزشک هم در این مواقع به مسئول فنی که یک دکتر دامپزشک است، مراجعه می‌کنند و اطلاعات را به او می‌دهند و راهنمایی می‌گیرند.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.