کشف ژن نهفته‌ای که می‌تواند انسان را مانند حیوانات پشمالو کند!

حکیم مهر: داشتن مو و خز یک ویژگی تعیین کننده در پستانداران است که حشرات، ماهی ها و خزندگان از ان بی بهره هستند. در این میان اما بی مو بودن چندین پستاندار عجیب و غریب از جمله دلفین ها، موش های صحرایی، فیل ها و البته انسان ها منحصر به فرد است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از سیناپرس، محققان موفق به شناسایی ژنی در بدن انسان شده اند که در صورت فعال شدن می تواند منجر به پوشیده شدن بدن انسان با حجم زیادی از مو شود.

این موضوع در حالی است که  همه اجداد ما دارای خز فراوانی روی پوست خود بودند. بر اساس یک مطالعه جدید بر روی پستانداران نسبتاً بدون مو، ما هنوز هم ابزاری برای رشد حجم زیادی مو روی بدنمان داریم و به نظر می رسد که این ژن ها در طول تکامل انسان خاموش شده اند.

آماندا کوالچیک، متخصص ژنتیک در دانشگاه پیتزبورگ به همراه گروهی از همکارانش در جستجوی نزدیک به ۲۰ هزار ژن کد کننده و ۳۵۰ هزار ژن تنظیم کننده انسانی، در مقایسه با ۶۲ گونه پستاندار مختلف، مکانیزمی را در پشت این تغییرات موازی شگفت انگیز پیدا کردند.

به بیان ساده، این ظهور مجدد یک صفت در دودمان های نامرتبط به عنوان تکامل همگرا شناخته می شود. به این ترتیب مشخص شد روند از دست رفتن موی بدن انسان حداقل در نه زمان مختلف به طور مستقل در طول شاخه های متفاوت درخت خانوادگی پستانداران تکامل یافته است.

فشارهای انتخابی برای این کمبود مو به اندازه گونه هایی که تیرگی خود را از دست داده اند متفاوت است. برای فیل ها، این راهی برای از دست دادن سریعتر گرما است. برای پستانداران دریایی مانند دلفین، براق بودن به معنای مقاومت کمتر در هنگام حرکت در آب است و برای ما، خوب، احتمالاً دلایل متعددی از جمله تنظیم حرارت و کاهش انگل‌ها برای از بین رفتن موهای بدنمان وجود دارد.

به گزارش سیناپرس، علی‌ رغم این تفاوت‌ها، کوالچیک و همکارانش دریافتند: تغییرات ژنتیکی در گونه ‌های بدون خز عمدتاً از جهش در مجموعه‌ های مشابه ژن ‌ها ناشی می ‌شود. بسیاری از این ژن ‌های جمع ‌آوری کننده جهش به ساختار خود مو مرتبط بودند که توالی ‌های رشد مو را تنظیم می‌ کنند.

کلارک ناتان، ژنتیکدان دانشگاه پیتزبورگ، در این رابطه توضیح می ‌دهد: از آنجایی که حیوانات تحت فشار تکاملی برای ریزش مو هستند، ژن‌های کد کننده مو از اهمیت کمتری برخوردار می ‌شوند. به همین دلیل است که آنها سرعت تغییرات ژنتیکی را که توسط انتخاب طبیعی مجاز است افزایش می دهند. برخی از تغییرات ژنتیکی ممکن است مسئول ریزش مو باشند. برخی دیگر نیز می توانند ناشی از آسیب های جانبی پس از توقف رشد مو باشند.

به گزارش سیناپرس، این تیم همچنین صدها ژن تنظیم ‌کننده جدید مرتبط با مو و برخی ژن‌ های بالقوه جدید کد کننده مو را شناسایی کردند. این ژن ها ممکن است برای افرادی که سعی در بازیابی موهای از دست رفته به دلیل اختلالات ساختاری یا شیمی درمانی دارند، مهم باشد.

شرح کامل این مطالعات در آخرین شماره مجله تخصصی  eLife منتشر شده است.

مترجم: احسان محمدحسینی