«خرس سیاه بلوچی» گونه نادر جانوری در بلوچستان/ مهترین ویژگی این خرس نداشتن خواب زمستانی است

حکیم مهر: خرس سیاه بلوچی از گونه‌های نادر جانوری که شهرستان‌های کوهستانی نیکشهر، قصرقند، لاشار، فنوج، راسک و سرباز در جنوب سیستان و بلوچستان از زیستگاه‌های اصلی آن محسوب می‌شود و بر خلاف دیگر همنوعان خود خواب زمستانی ندارد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، خرس سیاه که در گویش مردم بلوچ با نام های «مَم» و «هرس» شناخته می شود با جثه ای کوچک‌تر از خرس قهوه‌ای دارای گوش‌هایی به نسبت بزرگتر، موهای بلند و سیاه داشته و در وسط سینه لکه سفیدی به شکل هفت دارد.

طول سر و تنه خرس بلوچی ۱۲۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر، دم ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر، ارتفاع ۹۰ سانتی‌متر و وزن آن متناسب با جنس و سن ۵۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم است.

طبیعت بکر و کوهستانی شهرستان نیکشهر محیط امنی برای زیست انواع گونه‌های جانوری نظیر خرس سیاه بلوچی، پلنگ، قوچ و میش، کل و بز و پرندگان مهاجر فلامینگو، اگرت و تیهو و باقرقره است.

وجود گونه‌های شاخص مانند خرس سیاه بلوچی و پلنگ در طبیعت نیکشهر نشان از سلامت محیط زیست، بکر بودن این منطقه و امنیت بالا برای زیست و زاد ولد این گونه‌ها است.

خوشبختانه مردم شهرستان نیکشهر بطور خودجوش و بدون هیچ‌گونه چشم‌داشتی محیط زیست و طبیعت را محافظت می کنند و همکاری خوبی با محیط بانان دارند.

خرس سیاه بلوچی یک نوار سفید رنگ به شکل هفت بر روی سینه دارد که آنرا از سایر گونه ها متمایز می کند، عاشق کندوهای عسل و خرما است و ۸۵ درصد رژیم غذایی آنرا این میوه تشکیل می دهد، البته گیاه داز، زیتون، انواع میوه ها، حشرات، زباله و لاشه هم مورد پسند این حیوان است و گاهی حتی به شکار جانوران هم می رود تا زورآزمایی خود با طبیعت را نشان دهد، در برخی مناطق در فصل زمستان در غارها و شکاف صخره‌ها می‌خوابد، اواخر بهار جفت‌گیری می کند و توله ها در زمستان به دنیا می آیند که معمولا بین یک تا سه توله است، توله‌ها حدود ۲ سال همراه مادرند و ماده‌ها در سن سه سالگی قادر به زادآوری هستند.

این نوع خرس از جمله حیوانات منزوی و شبگرد است و به همین خاطر می‌توان علت رنگ سیاه آنرا فهمید، با آنکه خرس سیاه آسیایی از آرام‌ترین گونه‌های خرس در میان پستانداران است، اما این گونه نسبت به انسان بسیار پرخاشگر است، در نتیجه بهتر است که هیچ گاه نزدیک این حیوان نشوید. برخلاف تصورات عمومی که همه فکر می‌کنند تمام خرس ها، خواب زمستانی دارند، این نوع خرس در زمستان نمی‌خوابد و ۲۵ سال نیز عمر می‌کند.

رویشگاه‌های پراکنده درختچه داز و زیتون واقع در بلوچستان شامل مناطق کوهستانی راسک، سرباز، مهرستان، نیک‌شهر، قصرقند، لاشار، آهوران و رشته‌کوه شوشیم نیکشهر و بیرک از مهمترین مناطق زندگی خرس سیاه بلوچی است.

خرس سیاه آسیایی یکی از هشت گونه خرس دنیا است که فقط در قاره آسیا از ژاپن تا ایران پراکندگی دارد و تخریب زیستگاه آن یکی از عمده دلایل در معرض خطر انقراض قرار گرفتن این گونه است.

نداشتن خواب زمستانی مهترین ویژگی خرس سیاه بلوچی

رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نیکشهر گفت: خرس سیاه به صورت انفرادی و معمولا در غارها یا حفره‌هایی که در اثر ریختن صخره‌ها به وجود آمده لانه ساخته و زندگی می‌کند.

«خدامراد جهانتیغ» افزود: حالت تهاجمی خرس سیاه بلوچی از گونه قهوه‌ای بیشتر بوده و نداشتن خواب زمستانی از ویژگی‌های آن است، مم معمولاً در اواخر تابستان جفت گیری می‌کند و پس از حدود هفت ماه ۲ توله می‌زاید، چشم‌های بچه خرس بعد از یک هفته باز می‌شود، دوره شیرخواری آن سه ماه و نیم طول کشیده و تا ۲ یا سه سالگی با مادر می‌ماند.

وی با بیان اینکه گاهی اوقات مادر با ۲ سری بچه خرس مشاهده می‌شود، اظهارکرد: طول عمر مم حدود ۲۵ تا ۳۵ سال است و علاوه بر مواد گیاهی، از حیوانات و حشرات، مهره‌داران کوچک، نوزاد پستانداران و گاهی اوقات دام اهلی تغذیه می‌کند.

رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نیکشهر گفت: خرس سیاه بلوچی یکی از شاخص ترین گونه های زیبا و نادر حیات وحش در شهرستان نیکشهر است که از قرنها پیش تاکنون در این منطقه از ایران زندگی می‌کند و جثه متوسط در بین گونه‌ های دیگر خرس‌ها دارد و طول بدن این جانور با توجه به شرایط محیطی و نوع تغذیه متغیر بوده و از ۱۲۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر است.

وی ادامه داد: خرس سیاه بلوچی بر خلاف دیگر همنوعان خود خواب زمستانی ندارد و با جثه ای کوچک‌تر از خرس قهوه‌ای دارای گوش‌هایی به نسبت بزرگتر، موهای بلند و سیاه داشته و در وسط سینه لکه سفیدی به شکل هفت دارد.

جهانتیغ با اشاره به اینکه خرس یا مم به نحو بسیار ماهرانه‌ای از درختان بویژه نخل هایی به ارتفاع بیش از ۲۰ متر بالا می‌رود و از خرما نیز تغذیه می کند، افزود: خرس سیاه به صورت انفرادی و معمولا در غارها یا حفره‌هایی که در اثر ریختن صخره‌ها به وجود آمده لانه ساخته و زندگی می‌کند.

وی افزود: دم خرس هفت تا ۱۰ سانتی‌متر، ارتفاع ۹۰ سانتی‌متر و وزن آن متناسب با جنس و سن ۵۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم است.