همه چیز درباره بیماری «هاری» و پیشگیری از آن/ بیماری کشنده‌ای که باید بلافاصله درمان شود

حکیم مهر: بیماری هاری نوعی عفونت ویروسی دستگاه اعصاب مرکزی است که به طور معمول به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل می‌شود که از نظر بهداشت عمومی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و اگر به موقع درمان نشود منجر به فوت فرد می شود.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، به گفته کارشناسان حیوانات خانگی شامل سگ‌ها، گربه‌ها و خرگوش‌ها، حیوانات اهلی همچون گاو، گوسفند و شتر و حیوانات وحشی مانند راسو، راکون و خفاش‌ها می‌توانند ویروس هاری را از طریق گزش و خراش به انسان منتقل کنند.

هاری توسط ویروسی ایجاد می شود که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر گذاشته و در صورت بروز علائم بیماری در انسان،  ۱۰۰ درصد کشنده است اما در صورت انجام تمامی مراحل پیشگیری و درمان می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد.

درمان هاری در دوره نهفتگی بیماری باید انجام شود

یک دامپزشک عمومی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه هاری یکی از ترسناک ترین بیماری هایی است که جامعه ما به خود دیده، گفت: هاری بیماری مخصوص پستانداران است و ویروس عامل ایجاد کننده هاری در بافت عصبی پستاندارانی که درگیر این بیماری شدند پیدا می شود.

«دکتر امیررضا توسلی» افزود: بعد ازاینکه ویروس خود را به مغز رسانده و مغز را آلوده می کند وارد بزاق شده و از طریق گزش حیوان آلوده به حیوان یا انسان سالم منتقل می شود.

وی ادامه داد: این بیماری در حیوانات اهلی مانند گاو، گوسفند، شتر و اسب ، حیوانات وحشی همچون سگ، گرگ، شغال و روباه و حیوانات خانگی مثل سگ و گربه ممکن است مشاهده شود.

توسلی گفت: در انسان طول دوره نهفتگی یا اینکوباسیون بیماری از وقتی که ویروس وارد بدن می شود تا وقتی که علایم بیماری ظاهر می شود از چند روز تا چند ماه متغیر است و حتی گزارشاتی بوده که بعد از چند سال علایم ظاهر شده است.

وی با بیان اینکه علایم بیماری هاری در انسان و حیوانات تا حدی مشابه هست، اضافه کرد: علایم ابتدایی بیماری در انسان شبیه بیماری آنفلونزا بوده و علایم خستگی، بی حالی، بی اشتهایی، تب، کمردرد را شامل می شود و با پیشرفت ویروس علایم جدی تر عصبی در فرد دیده می شود که هیدرو فوبیا یا ترس از آب است که نمی تواند آب بخورد، علایم تشنج و سپس ایست قلبی و تنفسی رخ می دهد.

این دامپزشک عمومی افزود: دوره نهفتگی بسیار پر اهمیت است و تمام اقدامات درمانی در این دوره انجام می شود در صروت بروز علایم بیماری، هاری درمان پذیر نخواهد بود و ۱۰۰ درصد کشنده است.

وی گفت: حیوانات وقتی دچار بیماری هاری می شوند حداکثر تا ۱۰ روز علایم بیماری دیده می شود و بی قراری و رفتارهای تهاجمی در حیوانات اهلی رخ می دهد و حیوانات وحشی به انسان ها نزدیک می شوند.

توسلی افزود: خوشبختانه ویروس بیماری هاری بسیار شکننده است برای مثال وقتی بزاق حیوان بیمار در زمین بریزد، پس از خشک شدن ویروس هاری غیر فعال می شود همچنین با انواع ضد عفونی کننده ها همچون آب و صابون، الکل و بتادین آنرا غیرفعال کرد.

وی ادامه داد: اگر انسان توسط یک حیوان فارغ از اینکه علایم هاری را دارد یا نه مورد گزش یا گازگرفتگی قرار بگیرد باید به مراکز پزشکی مراجعه کند و در صورتی که حیوان اهلی و خانگی بوده باید آن حیوان نیز به دامپزشکی برده و ۱۰ روز قرنطینه شود.

این دامپزشک عمومی بر انجام واکسیناسیون هاری دوره ای برای حیوانات خانگی توسط دامپزشک تاکید کرد.

بیماری هاری در صورت عدم درمان به موقع کشنده است

مدیر گروه پیشگیری از بیماری‌های واگیر دانشگاه علوم پزشکی تبریز با بیان اینکه اگر فردی توسط هر حیوان پستانداری مورد گزش قرار گرفته یا با بزاق دهان حیوان تماس پیدا کند، احتمال مبتلا شدن به بیماری هاری را دارد، گفت: درمان و پیشگیری این بیماری با انجام واکسیناسیون امکان پذیر است.

«دکتر سیمین خیاط‌ زاده» در خصوص  نظارت به رفتار و مراودات کودکان با پستانداران اهلی و وحشی به والدین هشدار داد و اظهار کرد: هاری بیماری وحشتناکی است که اگر به موقع درمان نشود کشنده است.

وی با بیان اینکه خانواده‌ها باید در مورد گزش‌هایی که توسط هر حیوان اهلی و وحشی پستاندار اتفاق می‌افتد حساس باشند، گفت: سگ، گربه، گرگ و روباه و حتی در برخی مواقع این بیماری از طریق گاو، بز، اسب و گوسفند انتقال می‌یابد که مورد فوتی نیز گزارش شده است.

خیاط زاده ادامه داد: متاسفانه آلودگی به هاری در حیوانات اهلی و وحشی به ویژه در حیوانات اهلی که اطراف ما زیاد است، وجود دارد.

وی افزود: احتمال بیمار بودن سگ‌های بلا صاحبی که در شهر در حال چرخش هستند اگرچنانچه توسط شهرداری جمع آوری نشده و دامپزشکی نیز آنها را عقیم سازی و واکسیناسیون نکرده، وجود دارد و در صورت گزش انسان‌ها می‌تواند آنها را آلوده کنند.

مدیر گروه پیشگیری از بیماری‌های واگیر دانشگاه علوم پزشکی تبریز اظهار کرد: اگر فردی که مورد گزش قرار گرفته در مراکز بهداشت واکسن و سرم دریافت نکند و مراقبت‌های لازم صورت نگیرد مرگش حتمی است.

شستشوی اولیه محل گزش و مراجعه به مراکز درمان هاری ضروری است

کارشناس مرکز خدمات پیشگیری و مبارزه با بیماری هاری تبریز به خبرنگار ایسنا گفت: ویروس هاری هنگام گزش و از طریق بزاق حیوان هار به انسان انتقال می‌یابد که اگر قبل از بروز علایم بیماری درمان نشود منجر به فوت می شود.

«معین نجفی» ادامه داد: در زمان گاز گرفتگی توسط حیوان، شستشوی صحیح محل گزش به مدت ۱۵ الی بیست دقیقه با آب و صابون یا سایرمواد  شوینده مناسب پوست از اقدامات اولیه ای است که باید انجام گیرد.

وی افزود: بعد از شستشو محل زخم را باید با مواد ضدعفونی کننده همچون الکل و یا بتادین ضدعفونی کرد.

نجفی با تاکید بر اینکه تزریق به موقع واکسن بسیار ضروری است، گفت: تا زمانی که علایم این بیماری بروز نکرده فرصت برای تزریق واکسن وجود دارد اما بهتر است در ۲۴ ساعت اولیه به مراکز بهداشتی درمان هاری مراجعه کنند تا از سایر عفونت هایی که ممکن است از طریق زخم باز یا بزاق حیوان مهاجم ایجاد شود جلوگیری کرد.

وی با اشاره به اینکه تمامی اقداماتی که در مراکز بهداشت درمان هاری انجام می شود رایگان است، افزود: در این مراکز در مرحله اول شستشوی محل زخم انجام و در صورت نیاز تزریق واکسن هاری و تزریق سرم هاری در محل زخم انجام می شود و همچنین تزریق واکسن دیفتیری و کزاز در صورتی که نوبت ۱۰ ساله آن گذشته باشد.

این کارشناس مرکز خدمات پیشگیری و مبارزه با بیماری هاری تبریز اظهار کرد: در صورت نیاز به معاینه پزشک فرد گزیده شده به بیمارستان ارجاع داده می شود تا اقدامات درمانی مورد نیاز را دریافت کند.

آذربایجان شرقی تنها مرکز ملی انجام آزمایش‌های تشخیص بیماری هاری در کشور

مدیرکل دامپزشکی آذربایجان شرقی با بیان اینکه آزمایشگاه ملی و منطقه ای دامپزشکی استان تنها آزمایشگاه تشخیص بیماری هاری در کشور است، گفت: در ۶ ماهه امسال ۴۷۱ مورد عملیات آزمایشگاهی تشخیص بیماری هاری در این مرکز انجام شده است.

«دکتر یحیی شیری پور» در گفت و گو با ایسنا گفت: بیماری هاری یک بیماری حاد ویروسی سیستم اعصاب مرکزی است و جزو بیماری های مشترک بسیار مهم بین انسان و دام محسوب می شود که در مبتلایان باعث ایجاد آنسفالومیلیت در مغز می شود و در صورتی که فرد گزیده شده، واکسن این بیماری را سریعا دریافت نکند، موجب مرگ وی خواهد شد.

وی ادامه داد: این بیماری از قدیمی ترین بیماری های مشترک بین انسان و حیوان است که پس از حیوان گزیدگی از راه بزاق حیوان هار به حیوان دیگر یا انسان منتقل می شود.

شیری پور با بیان اینکه تمامی استان های کشورنمونه های هاری خود را به این مرکز آزمایشگاهی در تبریز ارسال می کنند، افزود: در سال گذشته نیز ۷۷۵ مورد عملیات آزمایشگاهی هاری در آزمایشگاه ملی و منطقه ای دامپزشکی استان آذربایجان شرقی انجام شده بود.

وی در خصوص مهمترین راه های پیشگیری و کنترل بیماری هاری اظهار داشت: یکی از مهمترین راه های پیشگیری و کنترل این بیماری، واکسیناسیون منظم سگ‌های صاحب‌دار می باشد که در سال ۱۴۰۱ تعداد ۴۶۱۳۲  قلاده و از ابتدای سال ۱۴۰۲ تاکنون بیش از ۲۱ هزار قلاده سگ صاحب دار بر علیه این بیماری خطرناک و مشترک بین انسان و دام واکسینه شده اند.

مدیر کل دامپزشکی آذربایجان شرقی با اعلام این مطلب که ساماندهی سگهای بلاصاحب توسط شهرداری‌ها و کنترل و پیشگیری بیماری در حیات وحش توسط سازمان محیط زیست از دیگر راه های دیگر کنترل این بیماری است، افزود: در صورت جمع آوری و نگهداری سگ های بلاصاحب در یک محل توسط مسئولین ذی ربط، این اداره کل آمادگی دارد تا خدمات واکسیناسیون هاری را به صورت رایگان به سگهای بلاصاحب موجود در آن مرکز نیز ارائه کند.