تعرفه‌های واکسیناسیون دامپزشکی باید به صورت سالانه افزایش یابد/ دامداران ۵ برابر شدن یکباره تعرفه‌ها را برنمی‌تابند

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: پایگاه خبری حکیم مهر پیش از این به بیان بخشی از مشکلات مراکز مایه‌کوبی پرداخته بود و حالا در این گزارش، پای درد دل تعداد دیگری از فعالان این عرصه نشسته‌ایم. به گفته یکی از آنان در جاهایی که مراکز مایه‌کوبی وابسته درحال فعالیت هستند، کار را به شکل رقابتی از دست مراکز مایه‌کوبی مستقل خارج می‌کنند، چون درآمد اصلی آنها از یک منبع دیگر مثل ویزیت، دارو و سایر خدمات است و مایه‌کوبی صرفا برای خالی نبودن سبد کالایی است.

درآمدها متناسب با هزینه نیست

«اولین مشکل عمده مراکز مایه‌کوبی این است که کارمزدها، جریان مالی و درآمدی که هزینه‌های پرسنل این مراکز از آن طریق تامین می‌شود و زندگی آنها می‌گذرد، متناسب با هزینه‌ها نیست.» این را مالک یک مرکز مایه‌کوبی به حکیم مهر می‌گوید: «در یک قیاس ساده با وضعیت پزشکان و عملکرد نظام پزشکی می‌بینیم که دی یا بهمن هر سال تعرفه‌های ویزیت سال بعد پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص اعلام می‌شود و به شکل مرتب براساس نرخ تورم، 20 یا 30 یا 50 درصد بالا می‌رود و سال بعد دوباره همین فرایند تکرار می‌شود. اما متاسفانه در حوزه تعرفه‌های دامپزشکی و مراکز مایه‌کوبی، مشخص نیست که کدام یک از سه ضلع نظام دامپزشکی، وزارتخانه یا سازمان دامپزشکی مقصر است که این کار را انجام نداده‌اند.»

وی می‌افزاید: «تعرفه‌های مراکز مایه‌کوبی که باید متناسب با تورم بالا می‌رفت، به جای افزایش سالیانه، هر پنج یا شش سال یک بار بالا رفت و یک جهش مثلا 30 درصدی می‌کرد. درواقع هزینه‌ها دو و سه برابر شده بود اما کارمزدهای ما 50 درصد هم نسبت به 6 سال پیش بالاتر نرفته بود و این فشار زیادی را روی دوش مراکز مایه‌کوبی می‌گذاشت. از طرف دیگر دامدار هم عادت کرده و در طول مثلا سه یا چهار سال اگرچه سایر هزینه‌ها را با قیمت روز پرداخت می‌کرد، اما برای واکسیناسیون یک تعرفه ثابت را پرداخت کرده بود. حالا الان و بعد از این همه مدت، با برخی رایزنی‌ها و پیگیری‌ها سعی کردند که به یکباره آن تعرفه را به روزرسانی کنند و مثلا رقم دو هزار تومان را تبدیل به ۱۰ هزار و 750 تومان به ازای هر راس دام صنعتی سنگین کردند.»

دامدار پنج برابر شدن یکباره تعرفه‌ها را برنمی‌تابد

این مالک مرکز مایه‌کوبی با تاکیدبر اینکه پنج برابر کردن یکباره تعرفه‌ها بعد از این همه سال اصلا منطقی نیست، تصریح می‌کند: «از سوی دیگر پذیرش این موضوع برای دامدار هم سخت است و او قبول نمی‌کند و بازتاب آن برای ما هم خوب نیست. درواقع هم نتوانستیم تورم و هزینه‌ها را پوشش دهیم و با آن جلو برویم و هم از آن طرف دامداران ما ریزش می‌کنند. کمااینکه دامدار وقتی می‌بیند که قرار است به یکباره چنین هزینه ای بپردازد، از زیر آن در می‌رود. اگر تعرفه سال به سال و به شکل مصوب دولتی اضافه می‌شد، الان ما مشکلی نداشتیم و دامدار می‌دانست که سالی 30 درصد افزایش داشته و در کنار سایر هزینه‌ها، آن تعرفه را قبول می‌کرد. اما الان این تغییر یکباره خیلی به چشم او می‌آید.»

حجم بزرگی از مشتریان ما به خاطر حضور مسئول فنی ریزش کرده است

وی یکی از مشکلات اساسی دیگر مراکز مایه‌کوبی را ناشی از طرح جدید سازمان دامپزشکی مبنی‌بر اینکه دامداری‌های بزرگ می‌توانند مسئول فنی داشته باشند و خودشان واکسن دریافت و تزریق کنند، می‌داند: «متاسفانه حجم بزرگی از جمعیت دامی ما به واسطه همین طرح ریزش کرده است. وقتی این مقولات را کنار هم قرار دهیم، دامدار با خود می‌گوید که چه کاری است که برای واکسیناسیون هزینه کنم؟ یک مسئول فنی می‌گیرم و خودم از طریق او واکسن می‌زنم. وقتی سازمان دامپزشکی من را مجبور می‌کند که مسئول فنی داشته باشم، این کار را هم می‌دهم که او انجام دهد. درواقع در این مسیر، علاوه‌بر اینکه هزینه‌ها تامین نشده، دامدارها هم از دسترس ما خارج می‌شوند و باز مشکلات ما بیشتر می‌شود.»

این مالک مرکز مایه‌کوبی در توضیح مشکل بعدی مراکز واکسیناسیون ادامه می‌دهد: «به‌طور کلی هزینه‌ها و مشکلاتی که در صنعت دامپروری وجود دارد، جمعیت دامی کشور را کم کرده است. چون با توجه به قیمت نهاده‌ها، بازار و قدرت خرید مردم، کشش افزایش قیمت محصولات دامی وجود ندارد. دامدار سویا را کیلویی 40 تومان می‌خرد و از آن طرف قیمت گوشت بالا نمی‌رود و اگر گوشت گران شود، مردم نمی‌توانند بخرند و قدرت خرید وجود ندارد. در حالی که قیمت نهاده به شکل مرتب بالا می‌رود و یک عده قیمت آن را تعیین می‌کنند و برای آن تصمیم می‌گیرند، بدون توجه به اینکه نتیجه کار چه خواهد شد. از آن طرف هم فرد می‌بیند که دامداری برای او نمی‌صرفد و جمع می‌کند. باز یک سری از جمعیت‌های دامی مراکز مایه‌کوبی به این طریق ریزش می‌کنند.»

صدور بی‌حساب و کتاب پروانه مایه‌کوبی، تیر خلاص است

وی می‌افزاید:‌ «مساله نهایی که به نوعی می‌تواند تیر خلاصی بر وضعیت مایه‌کوبی کشور باشد، این است که با توجه به بازار کار و متقاضیانی که برای بازار کار وجود دارند، یک رویه اشتباه شروع شده و به زودی هم گسترش پیدا می‌کند و آن اینکه سازمان دامپزشکی به شکل خیلی بی‌حساب و کتاب، مجوزهای مایه‌کوبی صادر می‌کند. این معضل باعث می‌شود که درست مثل داروخانه‌های انسانی که در هر خیابان به شکل دیوار به دیوار و کنار هم تاسیس شده‌اند، مراکز مایه‌کوبی هم به همین سرنوشت دچار شوند. درواقع فضای کار رقابتی می‌شود و هرکس که ارزان‌تر کار کند، دامدار به سراغ او می‌رود. این ارزان‌تر کار کردن باعث نابودی برخی مراکز مایه‌کوبی خواهد شد.»

خوشبختانه واکسیناسیون رایگان بخش دولتی متوقف شد

این صاحب مرکز مایه‌کوبی با انتقاد از اینکه در زمان رِئیس پیشین سازمان دامپزشکی، طرح‌های واکسیناسیون رایگان بخش دولتی در حال توسعه بود، می‌گوید: «خوشبختانه این طرح‌ها منتفی شد و ادامه پیدا نکرد، اما همچنان گاهی اوقات به شکل جسته گریخته طرح‌های سراسری اعلام می‌شود و واکسن رایگان توزیع می‌شود که کارمزد آن را دولت می‌دهد تا مراکز مایه‌کوبی یا پیمانکاران تزریق کنند. تزریق واکسن از سوی مراکز مایه‌کوبی بستگی به جمعیت دامی و شرایط دارد. یک زمان منطقه صعب‌العبور یا فصل نامناسب است و برای مرکز توجیه ندارد که بابت هر راس گوسفند دو هزار تومان واکسن بزند، کمااینکه این حق‌الزحمه تعرفه ایاب و ذهاب هم نمی‌شود. به طور کلی طرح‌های سراسری و رایگانی که خود دولت به شکل خودمختار انجام می‌دهد، یک مقدار مشکل را حادتر می‌کند.»

مراکز مایه‌کوبی وابسته یا مستقل؟

یکی دیگر از نقاط چالش‌برانگیز فعالیت مراکز مایه‌کوبی، مستقل یا وابسته بودن آنهاست. این مساله دو دیدگاه کاملا متفاوت را به وجود آورده است.

یکی دیگر از مالکین مرکز مایه‌کوبی در گفت‌وگو با حکیم مهر با تاکیدبر اینکه در استان تهران مرکز مایه‌کوبی وابسته نداریم، تصریح می‌کند: «در جاهایی که مراکز مایه‌کوبی وابسته درحال فعالیت هستند، کار را به شکل رقابتی از دست مراکز مایه‌کوبی مستقل خارج می‌کنند، چون درآمد اصلی آنها از یک منبع دیگر مثل ویزیت، دارو و سایر خدمات است و مایه‌کوبی صرفا برای خالی نبودن سبد کالایی است. از طرفی هر چقدر هم قیمت پایینی بدهند، برای آنها ضرر نیست و درآمد مایه‌کوبی برای آنها به منزله یک آورده اضافه است. در صورتی که مرکز مایه‌کوبی مستقل نه می‌تواند ویزیت کند و نه دارو بفروشد و اینها مشکلاتی است که حتما همکاران من در شهرستان‌ها با آن درگیر هستند و مراکز مایه‌کوبی مستقل را به مخاطره می‌اندازند.»

وی با با بیان اینکه اجرای طرح مراکز مایه‌کوبی وابسته باعث شکست مراکز مایه‌کوبی مستقل می‌شود، خاطرنشان می‌کند: «در ابتدا این طرح را اجرا کردند و در ادامه مسیر از آن حمایت نکرده و به نوعی آن را رها کردند. خود من چندین بار به سازمان دامپزشکی و وزیر نامه نوشتم که این تعرفه‌ها را اصلاح و سالانه براساس نرخ تورم بازنگری کنید اما هیچ کس توجه نکرد. خیلی از نامه‌هایی که به شکل گروهی نوشته بودیم و پیگیری کردیم، گفتند به دفتر وزیر فرستادیم اما هنوز امضا نکرده یا هیات دولت تصویب نکرده است. متاسفانه یا توپ را به زمین شخص دیگر می‌اندازند یا اینکه کوتاهی یک شخص است و او اصلا نمی خواهد که این کار انجام شود.»

وی می‌افزاید: «وقتی شخص نمی‌خواهد این کار انجام شود و نامه را دور می‌اندازد، مشخص است که حمایت دولتی پشت پروژه نیست و به جایی نمی‌رسد. وقتی قرار است دولت دید منفی داشته باشد و هیچ حمایتی نکند، اگر از همان ابتدا نمی‌بود، خیلی بهتر بود. خیلی از مراکز مایه‌کوبی در آستانه تعطیلی هستند و به زودی تعطیل می‌شوند، چون هزینه‌های اجاره دفتر و مکان، پوشش داده نمی‌شود.»