گفتوگوی حکیم مهر با «دکتر علی روستایی» متخصص رادیولوژی دامپزشکی و فعال حوزه طب اسب:
وی افزود: در کارگاه حیاتوحش با آقای دکتر ملازم آشنا شدم و این آشنایی نقطه ورود من به رادیولوژی بود. واقعاً ایشان بزرگترین مشوق من در این مسیر بودند. هم تدریسشان برایم جذاب بود، هم نحوه برخوردشان با کیسها و مدیریتشان ...
حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: در سالهای اخیر نام «رادیولوژی اسب» بیش از هر زمان دیگری در فضای حرفهای دامپزشکی شنیده میشود؛ حوزهای که تا همین چند سال پیش چندان شناختهشده نبود، اما امروز به یکی از ارکان تشخیص در طب اسب تبدیل شده است.
گفتوگوی پیش رو با «دکتر علی روستایی»، متولد ۱۳۷۱، دانشآموخته دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه و از متخصصان رادیولوژی دامپزشکی کشور، روایت مسیری است که از علاقه دوران دبیرستان به حیوانات آغاز شد، با پشتکار و آیندهنگری در سالهای دانشجویی ادامه پیدا کرد و نهایتاً به نقشآفرینی او در توسعه رادیولوژی اسب و انجام نخستین سونوگرافیهای تخصصی کولیک در ایران انجامید.
دکتر روستایی در گفتوگو با حکیم مهر، با مرور تجربههایش در مسیر قبولی در یکی از سختترین رشتههای تخصصی دامپزشکی، از چالشهای جدی فیلد اسب سخن میگوید؛ از نبود ساختار آموزشی منسجم و فقدان انجمن صنفی گرفته تا ورود بیبرنامه افراد کمتجربه به این حوزه حساس.
وی در کنار تشریح ظرفیتهای گسترده رادیولوژی در تشخیص، خرید و فروش و مدیریت بیماریهای اسب، آینده دامپزشکی را روشن میداند و تأکید میکند که علاقهمندان برای ورود به این حوزه باید مسیر یادگیری را مرحلهبهمرحله و زیر نظر اساتید باتجربه طی کنند. او معتقد است «اولین قدم درمان اسب، شناخت رفتار اسب است» و بسیاری از نکات کلیدی این حرفه در دل اصطبلها و در کنار اساتید حرفهای طب اسب و مربیان باتجربه آموخته میشود.
این گفتوگو روایتی صریح از دغدغهها، امیدها و فراز و فرودهای فیلد اسب است؛ از نگاه یکی از جوانترین چهرههای اثرگذار این حوزه که تلاش کرده با یک تشخیص درست، یک بیماری واقعی را حل کند و مسیری نو در دامپزشکی ایران بگشاید.
حکیم مهر: آقای دکتر، ضمن عرض سلام، لطفاً بفرمایید متولد چه سالی و کجا هستید؟
من متولد سال ۱۳۷۱ در شهر همدان هستم و در شهر ملایر بزرگ شدم.
حکیم مهر: ورودی چه سالی و کدام دانشکده هستید؟
من ورودی سال ۱۳۹۰ هستم و در همان سال در رشته دامپزشکی دانشگاه ارومیه پذیرفته شدم. همان سال در رشته پزشکی دانشگاه آزاد قم هم قبول شدم، اما به دلیل علاقهای که از دوران دبیرستان به دامپزشکی داشتم، دامپزشکی ارومیه را به پزشکی آزاد قم ترجیح دادم.
حکیم مهر: چرا دامپزشکی را انتخاب کردید؟
دلیل اصلی این انتخاب علاقه شدید من از دوران دبیرستان به طبابت حیوانات بود. من زیاد به مطبهای دامپزشکی میرفتم و از این لذت میبردم که بتوان حیوان را معاینه، تشخیص و درمان کرد. این مسیر برایم جذاب بود.
نکته دیگر این بود که در آن زمان مسائل مالی برایم اهمیتی نداشت. همانطور که گفتم پزشکی آزاد قم هم قبول شده بودم، اما علاقه به ویزیت و درمان حیوانات باعث شد دامپزشکی را انتخاب کنم. الان هم از نظر مالی خدا را شکر از رشته خودم راضی هستم، اما ریشه انتخابم علاقه بود، نه موضوعات اقتصادی.
حکیم مهر: مسیر حرفهایتان چگونه شکل گرفت و چطور به رادیولوژی رسیدید؟
بعد از ورود به دانشگاه ارومیه، چون فردی آیندهنگر هستم و همیشه برای آینده برنامهریزی میکنم، سعی کردم از همان سالهای اول کارهای عملی و مرتبط با بالین انجام بدهم. با اساتید زیادی همکاری داشتم. مدتی خدمت آقای دکتر بدیعی بودم و از ایشان خیلی یاد گرفتم.
سپس در کارگاه حیاتوحش با آقای دکتر ملازم آشنا شدم و این آشنایی نقطه ورود من به رادیولوژی بود. واقعاً ایشان بزرگترین مشوق من در این مسیر بودند. هم تدریسشان برایم جذاب بود، هم نحوه برخوردشان با کیسها و مدیریتشان. این باعث شد به سمت رادیولوژی متمایل شوم.
از طرف دیگر رادیولوژی را رشتهای دیدم که از نظر ماهیت کاری بسیار به تشخیص نزدیک است. چون رشتهای پاراکلینیک است اما کاملاً در خدمت کلینیک و تشخیص قرار دارد. اینکه بتوانید با تصویر – چه رادیولوژی و چه سونوگرافی – داخل بدن حیوان را ببینید، برای من بسیار جذاب بود. این کمک میکند کلینیسین بتواند تشخیص دقیق و درست بدهد.
در دوران دانشجویی علاوه بر بالین، درسهای علوم پایه را هم بسیار جدی مطالعه میکردم. بهنظر من اگر کسی میخواهد کلینیسین موفقی باشد، باید علوم پایه را بسیار قوی بخواند. این درسها شاید در ظاهر اهمیت کمتری داشته باشند، اما در واقع تأثیر زیادی در آینده حرفهای افراد دارند و ستونهای اصلی یک کلینیسین خوب محسوب میشوند.
در دوران دانشجویی کارهای دانشجویی زیادی انجام میدادم. تابستانها و دورههای کارآموزی اغلب به گاوداری میرفتم چون به کارهای مامایی و دام بزرگ علاقهمند بودم. اما با آشنایی با دکتر ملازم مسیر کاریام تغییر کرد و در نهایت رادیولوژی را انتخاب کردم.
حکیم مهر: قبولی در رادیولوژی دامپزشکی دشوار است. کمی در این مورد توضیح میدهید؟
بله، رادیولوژی واقعاً سختترین رشته تخصصی دامپزشکی است. تنها دانشگاهی که این رشته را ارائه میدهد، دانشگاه تهران است. قبلاً تنها سه نفر پذیرش داشت که اخیراً به چهار نفر افزایش یافته است.
حدود ۲۶۰ تا ۲۷۰ نفر در آزمون این رشته شرکت میکنند و رقابت بسیار سنگین است. من دو سال برای این مسیر تلاش کردم و خوشبختانه پس از دو سال در این رشته پذیرفته شدم.
حکیم مهر: چه شد که به حوزه طب اسب علاقهمند شدید؟
علاقه من به حوزه اسب از آنجا شکل گرفت که در دوران عمومی بسیار به کار دام بزرگ علاقهمند بودم و در پرکتیس گاو فعالیت میکردم. اما وقتی وارد رادیولوژی شدم، به این نتیجه رسیدم که رادیولوژی در حوزه گاو و گوسفند در ایران چندان کاربرد ندارد و روی آن کار نشده است. در مقابل، رادیولوژی در اسب به دلیل مشکلات متعدد اندام حرکتی و همچنین مسائلی مثل کولیک، کاربرد بسیار زیادی دارد.
در دوران رزیدنتی که خدمت آقای دکتر مسعودیفرد بودم، ایشان جملهای گفتند که همیشه در ذهنم مانده است: «اگر وارد رادیولوژی دامپزشکی شدی، سعی کن یک مشکل واقعی را در کشور حل کنی و دردی را دوا کنی.» این حرف برای من بسیار تأثیرگذار بود. اساتید دیگری در دانشگاه تهران نیز مسیرهای تخصصی را طی کردهاند و هرکدام در حوزه خودشان اثرگذار بودهاند. من همیشه سعی کردم آن توصیه را جدی بگیرم.
به همین دلیل فکر کردم و نهایتاً توانستیم برای اولینبار در ایران، سونوگرافی کولیک را بهصورت تخصصی در اسب انجام دهیم. مطالعات زیادی در این زمینه انجام دادیم و چندین مقاله نیز منتشر کردیم؛ فکر میکنم سه تا چهار مقاله چاپ کردیم که جزو اولین مقالات تخصصی ایران در حوزه سونوگرافی کولیک هستند. این کار حاصل همان توصیه و تلاش برای حل یک مشکل واقعی در فیلد اسب بود.
حکیم مهر: از نگاه شما مشکلات حوزه طب اسب چه مواردی هستند؟
یکی از مهمترین مشکلات فیلد اسب، تعداد زیاد فارغالتحصیلانی است که وارد این حوزه میشوند. این مسئله میتواند برای اصل رشته و برای خود این افراد آسیبزا باشد. برخلاف دام کوچک که مسیر مشخصی برای آموزش، کارآموزی و کسب امتیاز وجود دارد، در حوزه اسب چنین ساختاری نداریم.
در دام کوچک، اگر کسی بخواهد در حوزه سگ و گربه کار کند، باید سابقه کار، دورههای بازآموزی، کارآموزی عملی و کسب امتیاز داشته باشد تا اجازه افتتاح کلینیک به او داده شود. اما در فیلد اسب چنین سیستمی وجود ندارد. یعنی هیچ مسیر مشخصی برای اینکه فارغالتحصیل بتواند نزد یک کلینیسین حرفهای دوره ببیند، سرتیفیکیت بگیرد، کیفیتسنجی شود و سپس وارد کار بالینی شود، تعریف نشده است. به همین دلیل هر روز شاهد ورود افراد زیادی به این حوزه هستیم که متأسفانه نه تنها به رشته آسیب میزنند، بلکه به خودشان هم لطمه وارد میکنند؛ چون بدون گذراندن مسیر صحیح و بدون تجربه کافی، مستقیم وارد بالین میشوند.
مشکل دیگر نبود یک انجمن صنفی مخصوص حوزه اسب است. وجود چنین انجمنی میتواند بسیاری از امور درمان، تشخیص و مسائل حقوقی و حرفهای دامپزشکان فعال در این حوزه را ساماندهی کند، اما متأسفانه چنین نهادی وجود ندارد و این یک نقص جدی است.
همچنین ما کنگره اختصاصی اسب هم نداریم. البته خبرها نشان میدهد که قرار است بهزودی کنگره اسب برگزار شود و امیدواریم این اتفاق بیفتد و شاهد موفقیتهای بیشتر و اخبار خوش در این حوزه باشیم.
حکیم مهر: چه توصیهای برای علاقهمندان ورود به حوزه طب اسب دارید؟
توصیه من به علاقهمندان این حوزه این است که مسیر کارآموزی و روند رشد خود را آهسته، پیوسته و مرحلهبهمرحله طی کنند. نباید انتظار داشته باشند یکباره روی پله آخر بایستند یا خودشان را با اساتید مطرح مقایسه کنند. حوزه اسب، حوزهای بسیار حساس و دقیق است؛ چون اسبها حیواناتی گرانقیمت و از نظر مالکین و مربیان بسیار ارزشمند هستند.
اگر کسی بدون طی کردن مسیر صحیح آموزش و کارآموزی در کنار یک دکتر بالینی وارد کار شود، هم به خودش آسیب میزند، هم به این رشته و حتی به اسب بیزبان. بنابراین توصیه جدی من این است که دانشجویان و علاقهمندان زیر نظر یک کلینیسین باتجربه کار کنند تا بتوانند در آینده به یک دکتر مطرح در این حوزه تبدیل شوند.
حکیم مهر: آینده رشته دامپزشکی، بهویژه حوزه طب اسب را چطور ارزیابی میکنید؟
من آینده دامپزشکی را بسیار روشن میبینم. امروز جایگاه دامپزشکی نسبت به گذشته ارتقای قابلتوجهی داشته و علاقه مردم به حیوانات، چه حیوانات خانگی و چه اسب، در استان تهران و سایر شهرها کاملاً محسوس است.
این اشتیاق هر روز در حال افزایش است و اگر معضل خشکسالی و برخی مسائل زیرساختی برطرف شود، قطعاً شاهد رشد روزافزون نگهداری و پرورش اسب در کشور خواهیم بود.
حکیم مهر: آیا ترکیب تخصص رادیولوژی با حوزه طب اسب همافزایی دارد؟
بله، رادیولوژی و حوزه اسب کاملاً با یکدیگر همخوانی دارند. بزرگترین کمکی که رادیولوژی به این حوزه میکند تشخیص دقیق بیماریها است. تصاویر رادیولوژی مانند یک آینه وضعیت داخلی اسب را نشان میدهد و در خرید و فروش اسب نقش تعیینکننده دارد. خیلی از معاملات ممکن است با یک عکس رادیولوژی کنسل شود یا حتی ارزش اسب چند برابر شود.
به نظر من رادیولوژی خدمت بزرگی به حوزه اسب کرده و با ورود ابزارهای پیشرفتهتر مانند سیتی اسکن و امآرآی مخصوص اسب، بسیاری از چالشهای تشخیصی هم برطرف خواهد شد.
حکیم مهر: و به عنوان سخن پایانی...
پیام من به دانشجویان این است که اگر میخواهند پیشرفت کنند، باید صفر تا صد یک رشته را یاد بگیرند و فقط سراغ مرحله آخر نروند. یک دکتر دامپزشک باید اصول ابتدایی رفتارشناسی اسب را بداند؛ از رفتار و حرکات اسب گرفته تا نحوه نشستن، برخاستن، خوردن و ویژگیهای رفتاری دیگر.
اولین قدم برای درمان اسب، شناخت رفتار و اصول تیمار و نگهداری است. بسیاری از نکات در دل کار کردن و روزمرگی با اسب آموخته میشود و حتما دانشجو باید با تیمار و نگهداری اسب به شکل روزانه درگیر باشد و هیچ نکتهای را—حتی نکات پراکنده و تجربی—نادیده نگیرد.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
ایشان بسیار اخلاق مدار و پر انرژی هستند 
