نتیجه بررسی وضعیت کشاورزی ارگانیک در ایران توسط مرکز پژوهش‎های مجلس

حکیم مهر - مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، وضعیت کشاورزی ارگانیک در ایران را بررسی کرد.

به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات زیربنایی این مرکز با بیان این مطلب که کشاورزی ارگانیک یک سامانه مدیریت تولیدی جامع نگر است که موجب بهبود سلامت کشت بوم از طریق حفظ و تقویت تنوع زیستی، چرخه های زیستی و فعالیت زیستی خاک می شود، افزود: در این سامانه بر استفاده از عملیات مدیریتی به جای نهاده های خارجی و در نظر گرفتن شرایط اقلیمی منطقه ای و کاربرد روش های سازگار با محیط تاکید می شود و کاربرد مواد شیمیایی در آن جایی ندارد، بنابراین با توجه به ظرفیت ها (اقلیم های مختلف آب و هوایی و تنوع بالای محصولات زراعی و دامی) و توانمندی های فراوان موجود امکان کشت محصولات ارگانیک به صورت گسترده در کشور وجود دارد.

این گزارش افزود: بر اساس اعلام رسمی موسسه تحقیقات کشاورزی ارگانیک در سال 2007 حدود 15 هزار هکتار از اراضی ایران تحت پوشش کشاورزی ارگانیک بوده است و از مجموع 66 محصول کشاورزی کشور نیز تعدادی به صورت ارگانیک تولید می شوند که از مهمترین آنها می توان به انجیر، خرما، پسته، بادام، گیاهان دارویی، انار و فرآورده های حاصله از جمله (روغن دانه انار، کنسانتره انار)، گلاب ، روغن گل، گل خشک، شیرین بیان، زعفران اشاره کرد. همچنین برخی از تولیدات عشایری و تعدادی از گیاهان دارویی و گیاهان غیرزراعی در عرصه های طبیعی با مصرف خوراکی مانند زرشک، زغال اخته و پسته وحشتی را نیز باید جزء این گروه محصولات به حساب آورد.

هر چند در سال های اخیر اقداماتی در جهت حمایت و تولید محصولات ارگانیک صورت گرفته ولی سرعت پیشرفت آن ها چشمگیر نبوده و علی رغم پتانسیل های بالقوه موجود در کشور، رشد چندانی در سطح زیرکشت، عملکرد ، تولید و حتی مصرف این محصولات به چشم نمی خورد.

این گزارش می افزاید: از دلایل مهم بی توجهی به کشاورزی ارگانیک در ایران، افزایش جمعیت و تصمیم سیاستگذاران بر تولید هر چه بیشتر برای دستیابی به امنیت غذایی و فدا کردن کیفیت برای رسیدن به کمیت است، از سوی دیگر عدم استقبال کشاورزان از تولید محصولات ارگانیک به دلیل نگرانی از کاهش احتمالی عملکرد محصول در واحد سطح و در نتیجه کاهش درآمد بوده است.

بررسی ها نشان می دهند برای رسیدن به وضعیت مطلوب در زمینه تامین مواد غذایی لازم در کشور باید 300 تا 400 هزار هکتار زمین کشاورزی را زیر کشت محصولات ارگانیک برد و در برنامه پنجم توسعه نیز پیش بینی شده که 25 درصد یعنی معادل چهار میلیون هکتار از اراضی زراعی و باغی تحت پوشش تولید محصولات ارگانیک قرار گیرند.

در هر صورت باید امیدوار بود که با برنامه ریزی و مدیریت صحیح توسعه کشت ارگانیک، سهم قابل توجهی از محصولات کشاورزی کشور به صورت ارگانیک تولید و به بازارهای ایران و جهان عرضه شود.

در ادامه گزارش مذکور چنین آمده است: در کشاورزی غیرارگانیک باقیمانده سموم و کودهای شیمیایی، آثار و تبعات ناگواری برای سلامت جامعه به همراه دارد، بروز نقص های مادرزادی، تولد نوزادان با وزن کم، اختلال در سیکل ماهیانه زنان، سقط جنین، بلوغ زودرس یا دیررس، یائسگی پیش رس ، کاهش باروری یا ناباروری ، تغییر در سرعت متابولسم، اختلال در سیستم غدد داخلی، ضعف عضلانی، کاهش حافظه، آسیب به سیستم عصبی و مغز، کاهش کارآیی سیستم ایمنی بدن و سرطان زایی را می توان از جمله آثار منفی استفاده از این گونه مواد شیمایی دانست.

کشاورزی ارگانیک شیوه نوینی است که مصرف نهاده های شیمایی را حذف کرده و کیفیت محصولات تولیدی را افزایش می دهد و علی رغم قیمت دو تا ده برابری محصولات ارگانیک نسبت به محصولات غیرارگانیک ، به دلیل افزایش کیفیت محصولات تولیدی، ارزش غذایی بالا و سلامت این محصولات از یک سو و فرصت های اقتصادی مناسب در بازارهای محصولات ارگانیک از سوی دیگر بسیاری از کشورها از جمله کشورهای در حال توسعه در این عرصه فعال شده اند.

بر اساس آمارهای موجود در سال 2009 کل سطح تحت پوشش ارگانیک در جهان 9/62 میلیون هکتار بوده که 2/32 میلیون هکتار آن مختص محصولات کشاورزی و مراتع برای تولید دام ارگانیک بوده است که این سطح معادل یک درصد از کل کشاورزی جهان به شمار می رود. با این روند پیش بینی می شود تا سال 2030 میلادی حدود 25 درصد از کشاورزی جهان تحت پوشش نظام کشاورزی ارگانیک قرار گیرد.

کشور ایران نیز به عنوان یکی از ظرفیت های موجود تولید محصولات ارگانیک در چند ساله اخیر پا به این عرصه گذاشته و تولید محصولات سالم و در وهله بعد ارگانیک را پیگیری می کند. وجود اقلیم های مختلف از یک سو و تنوع ذخایر ژنتیکی از سوی دیگر فرصتی مناسب برای گسترش سطح زیرکشت و افزایش تولید محصولات ارگانیک در کشور است. بر اساس اعلام رسمی موسسه FiBLدر سال 2007 حدود 15 هزار هکتار و بر اساس آخرین اطلاعات حدود 12 هزار هکتار اراضی تحت پوشش ارگانیک در ایران ثبت شده است.

خبر مرتبط :