حکیم مهر - در پی روند صعودی قیمت نهاده‌های دامی از اواخر سال گذشته و رکوردشکنی بهای هر کیلو از این نهاده‌ها تا 2000 تومان باعث شد دامداران برای پر کردن شکم دام‌هایشان از گندم خوراک انسانی که قیمت آن از کاه هم ارزان‌تر است، استفاده کنند. از سوی دیگر کشاورزان هم به دلیل پایین بودن قیمت خرید تضمینی گندم به فروش آزاد این محصول روی آوردند.
در شرایطی که ایران از سال 83 جشن خودکفایی گندم را هر ساله برپا می‌کند و امسال هم فائو میزان برداشت این محصول را 13.5 میلیون تن و معاون وزیر جهاد کشاورزی تولید 14 میلیون تنی را پیش‌بینی کرده است طی پنج ماهه ابتدای سال دو میلیون و 586 هزار تن گندم به ارزش 872 میلیون دلار وارد کشور شده است که مسئولان علت آن را پایین بودن قیمت خرید تضمینی گندم و افزایش نرخ نهاده‌های دامی عنوان کرده و معتقدند گندم‌های ایرانی که برای تامین سفره مردم تولید شده راهی دامدارای‌ها شده و در سبد غذایی دام‌ها جا گرفته است.
در شرایطی که هر کیلو جو و ذرت 700 تومان، سبوس گندم 480 تومان، کاه 500 تومان، کنجاله سویا 1050 تومان در بازار فروخته می‌شود توانایی مالی دامداران برای تامین خوراک دام‌ها کاهش یافته لذا گندم که کیلویی 420 تومان به صورت تضمنی خریداری می‌شود و نسبت به نهاده‌های دامی کمترین بها را دارد دامداران این غله را در سبد غذایی دام‌هایشان قرار داده‌اند.
این در حالی است که در تولید گندم به خودکفایی رسیده‌ایم و نیازی به واردات نداریم که به گفته رییس کمیسیون کشاورزی مجلس اگر درست برنامه‌ریزی می‌شد، واردات نداشتیم یا وارداتمان در حد یک میلیون تن بود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده بود امسال حداقل 14 میلیون تن گندم از مزارع کشور برداشت می‌شود که کفاف مصرف و نیاز داخل را می‌دهد و نیازی به واردات نداریم اما در فصل بهار دو میلیون تن گندم به ارزش 802 میلیارد تومان وارد کشور شد و با ادامه این روند میزان واردات تا پایان مرداد ماه به دو میلیون و 586 هزار تن گندم به ارزش 872 میلیون دلار افزایش یافت در صورتی که سال گذشته هیچ گندمی وارد نشد اما امسال پیش‌بینی‌ها حاکی از واردات شش تا هفت میلیون تنی گندم است.
عباس رجایی تعیین قیمت پایین و غیرمنطقی خرید تضمینی را عامل واردات این میزان گندم به کشور می‌داند و معتقد است: "اگر درست برنامه‌ریزی می‌شد در بدترین شرایط نیاز به یک میلیون تن واردات بود."
امسال قیمت خرید تضمینی گندم کیلویی 395 تومان تعیین شده بود که پس از اعتراض کشاورزان این مبلغ به 420 تومان افزایش یافت این درحالی است که قیمت خرید گندم وارداتی بین 550 تا 600 تومان است. از سوی دیگر طبق برآوردهای انجام شده از سوی کشاورزان از جمله سجاد سنجابی، کشاورز نمونه کرمانشاهی "قیمت تمام شده هر کیلو گندم برای کشاورزان حدود 600 تومان است که پایین‌تر بودن قیمت خرید از هزینه تمام شده سبب بی‌انگیزگی کشاورزان می‌شود که می‌تواند خطرات زیادی برای کشور به همراه داشته باشد."
با توجه به اهمیت امنیت غذایی و به‌ویژه نقش تعیین‌کننده گندم در بسیاری از مبادلات و مجادلات جهانی، خودکفایی در تولید این محصول به‌عنوان یکی از اولویت‌های اساسی بخش کشاورزی بسیاری از کشور‌های جهان و ایران مطرح است.
کشور ما که تا 50 سال پیش با تولید چهار میلیون تنی گندم پاسخگوی نیاز مصرف جامعه بود، از سال 38 به بعد به دلیل کمبود تولید و افزایش مصرف سرانه، نیازمند واردات شد و این وابستگی هر سال افزایش یافت و در برخی سال‌ها مجبور بودیم بیش از یک میلیارد دلار برای واردات گندم هزینه کنیم تا اینکه با سیاست افزایش قیمت خرید تضمینی، کشاورزان به افزایش کشت این محصول و تداوم آن ترغیب شدند و از سال 83 پس از حدود 45 سال وابستگی به واردات گندم خارجی، به خودکفایی رسیدیم و 26 آبان‌ماه هر سال به عنوان روز ملی خودکفایی گندم در تقویم ایران ثبت شده است.
شش میلیون و 600 هزار هکتار سطح گندمزار‌های کشور است که چهار میلیون هکتار آن اراضی دیمی بوده و دو میلیون و 600 هزار هکتار از اراضی آن آبی است.
