«دکتر محمدرضا ناظم» افزود: در این شیوه‌نامه جدید، در حق مسئولین فنی بهداشتی، درمانگران، مراکز مایه‌کوبی، داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌های دامپزشکی اجحاف شده است ...
حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: در حالی که طی سال‌های اخیر امنیت شغلی دامپزشکان به یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های صنفی در کشور تبدیل شده است، «دکتر محمدرضا ناظم» رئیس نظام دامپزشکی استان اصفهان در گفت‌وگویی مفصل با حکیم مهر، از پیامدهای گسترده شیوه‌نامه جدید «ضوابط و مقررات بهداشتی قرنطینه‌ای زنجیره‌های تولید یکپارچه» پرده برمی‌دارد؛ شیوه‌نامه‌ای که به گفته او نه‌تنها ریشه امنیت شغلی دامپزشکان را هدف گرفته، بلکه با رویکردی کاملاً کمیت‌محور، کیفیت نظارت بهداشتی و سلامت عمومی کشور را در معرض تهدید قرار داده است.
او تأکید می‌کند که ظرفیت‌گذاری‌های غیرواقعی، تجمیع خدمات دامپزشکی، حذف نقش حلقه‌های تخصصی و اجازه تهیه مستقیم دارو و واکسن توسط زنجیره‌ها، عملاً جایگاه مسئولین فنی، درمانگران، داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها را تضعیف کرده و حیات بسیاری از مراکز خصوصی را به مخاطره انداخته است.
دکتر ناظم با طرح پرسش‌هایی جدی از دستگاه‌های اجرایی، هشدار می‌دهد که تداوم این روند می‌تواند به تعطیلی گسترده مراکز دامپزشکی، بیکاری فارغ‌التحصیلان، کاهش سرمایه‌گذاری علمی و نهایتاً تهدید سلامت دام و انسان منجر شود. او راه‌حل را «بازنگری فوری و کارشناسی» در تعریف مدیریت یکپارچه و حذف بندهایی می‌داند که عملاً به انحصار خدمات دامپزشکی در زنجیره‌ها می‌انجامد.
حکیم مهر: به عنوان نخستین سؤال، ارزیابی کلی شما از وضعیت امنیت شغلی در جامعه دامپزشکی چیست؟
امنیت شغلی در جامعه دامپزشکی یکی از ارکان اساسی حفظ سلامت دام، اقتصاد تولید و بهداشت عمومی کشور است، اما متأسفانه طی سال‌های اخیر و به‌ویژه پس از صدور برخی شیوه‌نامه‌های جدید، این امنیت به شکل جدی تهدید شده است. واقعیت آن است که امنیت شغلی در صنوف دامپزشکی به‌طور ملموس وجود ندارد و سیاست‌های کمیت‌محور در حوزه تولید، عملاً موجب تضعیف جایگاه فنی دامپزشکان شده است. وزارت جهاد کشاورزی به‌طور طبیعی رویکردی کمیت‌محور در افزایش تولیدات دامی و طیور دارد، اما سازمان دامپزشکی کشور و جامعه دامپزشکی، رسالت خود را بر پایه کیفیت، سلامت، پیشگیری و بهداشت استوار می‌دانند. این دو نگاه باید یکدیگر را تکمیل کنند، اما در عمل مشاهده می‌شود که کیفیت فدای کمیت می‌شود؛ موضوعی که نه از نظر علمی پذیرفتنی است و نه از نظر سلامت جامعه قابل توجیه. جامعه دامپزشکی همیشه حامی تولید بوده، اما حمایت بی‌جا و غیرمنطقی از برخی بخش‌ها نهایتاً به زوال بهداشت و تهدید سلامت عمومی منجر می‌شود.
حکیم مهر: یکی از انتقاداتی که شما مطرح کرده‌اید، مربوط به شیوه‌نامه اخیر درباره «ضوابط و مقررات بهداشتی قرنطینه‌ای زنجیره‌های تولید یکپارچه» است. این شیوه‌نامه چه چالش‌هایی ایجاد کرده است؟
در این شیوه‌نامه جدید، در حق مسئولین فنی بهداشتی، درمانگران، مراکز مایه‌کوبی، داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌های دامپزشکی اجحاف شده است. تمرکز این دستورالعمل بر تجمیع خدمات، برخلاف اصول مسلم حرفه دامپزشکی بوده و آشکارا با مبانی علمی، فنی و قانونی این حوزه همخوانی ندارد. یکی از موارد غیرقابل پذیرش، ظرفیت‌گذاری غیرواقعی برای مسئولین فنی است؛ به‌طوری‌که ظرفیت به‌کارگیری مسئول فنی بهداشتی در این دستورالعمل ۵۰۰ هزار قطعه در نظر گرفته شده است؛ عددی که دو و نیم برابر ظرفیت متعارف در بخش خصوصی است. چنین ظرفیتی از نظر علمی و عملی فاقد توجیه بوده و موجب کاهش محسوس کیفیت نظارت بهداشتی و تهدید سلامت عمومی خواهد شد.
حکیم مهر: به موضوع دارو و واکسن نیز انتقاداتی جدی دارید. لطفاً توضیح دهید.
بله، از دیگر موارد غیرقابل پذیرش، اجازه تهیه دارو و واکسن از مراکز پخش سراسری و حتی صدور مجوز برای زنجیره‌ها جهت خرید مستقیم این اقلام است. این تصمیم به‌طور قطع دامپزشکی و دامپزشکان را به حاشیه می‌راند و اختیار تصمیم‌گیری درباره نوع واکسن و نحوه استفاده از آن را به دست افراد غیرمرتبط با دامپزشکی می‌سپارد. این موضوع هم از منظر علمی و هم از نظر قانونی بسیار خطرناک است.
حکیم مهر: برخی معتقدند که این شیوه‌نامه با هدف تسهیل صدور مجوزهای تولید یکپارچه تدوین شده است. از نگاه شما، آیا الزامات فنی و بهداشتی لازم رعایت شده است؟
سؤال اصلی همین است؛ آیا الزامات فنی، بهداشتی و تولیدی برای صدور پروانه زنجیره تولید یکپارچه رعایت شده یا اینکه صرفاً خدمات دامپزشکی، درمانی، تشخیصی و دارویی به عنوان آخرین حلقه باقی مانده و قرار است برای تسهیل صدور این مجوزها قربانی شوند؟ ما نگران این هستیم که برخی دستگاه‌ها برای سرعت‌بخشیدن به روند صدور مجوزها، بهداشت و سلامت را در اولویت پایین‌تری قرار دهند که این امر قطعاً آسیب‌زا است.
حکیم مهر: درباره پیامدهای این شیوه‌نامه برای مراکز دامپزشکی چه نظری دارید؟
سال‌هاست مراکز دامپزشکی در حفظ منابع دامی و ملی کشور نقش داشته‌اند. حالا اگر با اجرای چنین دستورالعمل‌هایی این مراکز تعطیل شوند، چه کسی مسئول خسارات مادی و معنوی وارد شده خواهد بود؟ این یک پرسش بی‌پاسخ و نگرانی جدی است. نظام دامپزشکی و بخش خصوصی هیچ‌گاه با افزایش تولید مخالف نبوده‌اند، اما حفظ سرمایه‌های علمی و مالی کشور یک رسالت مشترک میان همه دستگاه‌هاست.
حکیم مهر: شما گفته‌اید که اخذ مجوز خدمات دامپزشکی توسط زنجیره‌ها توجیه ندارد. چرا؟
زنجیره‌های تولید یکپارچه برای اخذ مجوزهای کشتارگاه، مرغ مادر، جوجه‌کشی و سایر فعالیت‌های تولیدی کاملاً مستحق حمایت هستند، اما اخذ مجوز برای خدمات دامپزشکی، تشخیص، دارو و درمان هیچ توجیه منطقی ندارد. یک فارغ‌التحصیل دامپزشکی طبق قانون باید بتواند در قالب مسئول فنی، درمانگر، داروخانه‌دار یا مدیر آزمایشگاه فعالیت کند. وقتی دستورالعمل‌ها همین مسیرهای قانونی اشتغال را مسدود کنند، نتیجه‌ای جز بیکاری، آسیب صنفی و تهدید سلامت دام و انسان در پی نخواهد داشت.
حکیم مهر: در پایان، چه راهکاری برای خروج از این وضعیت پیشنهاد می‌دهید؟
به‌نظر من مهم‌ترین گام، حذف یا اصلاح تعریف «مدیریت یکپارچه» در ماده ۲ دستورالعمل و حذف بندهای وابسته به آن است. بازنگری علمی، فنی و کارشناسی در این شیوه‌نامه، شرط لازم برای حفظ امنیت شغلی دامپزشکان، سلامت جامعه و استمرار تولید پایدار است. آنچه امروز نیاز داریم، نه ادغام و انحصار خدمات، بلکه تصمیم‌گیری متوازن و کارشناسانه است که بتواند هم تولید را حفظ کند و هم بهداشت را قربانی نکند.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
