خیز بی حمایت یوزپلنگ ایرانی برای تبدیل شدن به نمادی جهانی

یوزپلنگ آسیایی به عنوان نماد ایران ، برای شناخته شدن بیشتر در جهان نیاز به اقدامات همه جانبه ای در بخش های مختلف کشور از جمله بخش های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... و هم آوایی افکار عمومی دارد. اقدامی که به نظر می رسد بسیاری از کشورها گام های محکمی در این زمینه برداشته اند اما درایران جای خالی این اقدامات مشهود است و یا اینکه برنامه های مختلف دراین زمینه رسانه ای نشده است.

انتخاب یوزپلنگ به عنوان یک گونه در خطر انقراض به عنوان نماد بازی های جام جهانی 2014 ایران در برزیل خوشحالی دوستداران محیط زیست و حیات وحش را برانگیخت زیرا این کار برای اولین بار در کشور ما انجام شده است.

بیستمین دوره مسابقات فوتبال جام جهانی در 13 ژوئن 2014میلادی همزمان در 12 شهر برزیل برگزار می شود.

چنین اقداماتی نشاندهنده اهمیت یافتن موضوعات زیست محیطی در کشور است که باید با اجرای کارهای گسترده فرهنگی و تبلیغاتی سعی در پررنگ تر شدن این ذهنیت به وجود آمده در کشور شود.

*** نماد سایر کشورها

------------------------------------

حیوانات مدت های زیادی است که به عنوان نماد مسابقات ورزشی در کشورها به کار گرفته می شوند تا آنجا که در رویدادهای عمدتا ورزشی، حیوانی که منحصر به آن کشور یا منطقه است به عنوان نماد معرفی می شود. مثلا ˈ پاندا ˈ به عنوان خرسی که تنها زیستگاه آن چین است، در اکثر رویدادهای ورزشی این کشور به عنوان نماد به کار گرفته می شود و قطری ها در مسابقات اخیرجام ملت های آسیا از اوریکس (نوعی بز) به عنوان نماد خود استفاده کردند.

برخی کشورها هستند که نماد دایمی آنها حیوانات است مثلا نماد فرانسه، انگلستان، نیجریه و ساحل عاج به ترتیب خروس، شیر، عقاب و فیل است و در تمام برنامه های رسمی آنها جای دارد، تمام این نمادها ریشه در فرهنگ و جغرافیای کشورها دارد و با این نماد در تمام دنیا شناخته می شوند.

برزیل هم به عنوان کشور میزبان بازی های جام جهانی 2014 یک گونه در خطر انقراص با نام ˈ آرمادیلوی ˈ را به عنوان سنبل خوش شانسی تیم فوتبال خود انتخاب کرده است.

برزیل میزبان این بازی ها از مدت ها قبل نماد خود را اقدام به نصب نماد خود بر روی بلیت ها ، پیراهن ها ، هتل ها ، اتوبوس ها و تاکسی ها کرده است.

آرمادیلو به اسپانیایی: armadillos که معنی لغوی آن به اسپانیایی ˈ زره دار کوچکˈ است، پستاندار بچه زای کوچک و نادری است که به خاطر پوسته سخت بدنش آن را به این نام می خوانند. این جانور به خاطر پوشش زرهی خود معروف است و یک گونه در خظر انقراض است.

به گفته اصغر محمدی فاضل رییس دانشگاه محیط زیست، تاکنون این کشور تبلیغات زیادی برای شناساندن این موجود به جهان انجام داده است این اقدامات نشاندهنده این است که می خواهد دنیا به یک موجود نه چندان شناخته شده اما در حال انقراض توجه کند.

وی گفت: از اکنون این نماد بر روی پرچم ها ، پیراهن ها ، ورودی استادیوم ها ، بلیت های مسابقات ، توپ های مسابقه ، هتل ها ، اتوبوس ها و تاکسی ها و هر چیزی که به جام جهانی مرتبط است دیده می شود.

فاضل اظهارداشت: حدود یک ماه پیش که با معاون وزیر محیط زیست در یک نشست جهانی ملاقات کردم نماد این حیوان را به صورت طلایی روی کتش نصب کرده بود.

** نماد ایرانی

---------------------

هومن جوکار مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی- آسیایی دراین باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: اجرای برنامه های فرهنگی برای شناساندن هر چه بیشتر یوزپلنگ ایرانی جزو برنامه های سازمان محیط زیست است.

وی اظهار داشت: طرح تعیین شده یوزپلنگ ایرانی برای فیفا ارسال شد و منتظر جواب آنها هستیم که اگر پذیرفته شود اقدامات فرهنگی با وسعت بیشتری انجام خواهد شد.

جوکار تاکید کرد: البته انجام کارهای تبلیغاتی در قالب کارهای فرهنگی ربطی به جواب فیفا ندارد زیرا شناساندن هر چه بیشتر یوزپلنگ به افراد جامعه یکی از اهداف پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و نصب آن بر روی پیراهن بازیکنان در جام جهانی 2014 است.

وی ادامه داد: خوشخبتانه جامعه، یوزپلنگ را به عنوان سمبل بازی ها پذیرفته است به گونه ای که در بازی دو تیم فوتبال نفت مسجد سلیمان و تراکتور سازی تبریز در اهواز ، مردم به صورت خود جوش پلاکاردهایی از تصویر یوزپلنگ را دور تا دور زمین بازی نصب و حمایت خودشان را از این گونه در خطر انقراض اعلام کردند.

جوکار گفت: تکرار این مطالب در رسانه ها موجب جلب توجه مردم به این گونه در خطر انقراض شده است اما اینکه در این زمینه کاری در قالب تفاهم نامه با نهاد یا سازمانی صورت گرفته باشد، هنور انجام نشده است اما به محض اعلام نظر فیفا اقدامات فرهنگی با گستردگی بیشتری آغاز می شود.

قرار است تیم ملی فوتبال ایران برای نخستین بار در مسابقات جام جهانی 2014با پیراهنی مزین به طرحی از یوزپلنگ آسیایی با هدف حمایت از این حیوان در معرض خطر انقراض شرکت کند.

برای این کار، کار گروهی متشکل از سازمان حفاظت محیط زیست، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، فدراسیون فوتبال ایران و نمایندگانی از برخی سازمان های مردم نهاد تشکیل و تاکنون جلسات متعددی با موضوع آماده شدن این طرح برگزار شده است.

طرح نهایی یوزپلنگ آسیایی تهیه شده و مورد تایید این کارگروه قرار گرفته است و اکنون برای بررسی و تایید نهایی به بخش حقوقی فیفا ارسال شده است.

اجرای این کار ( نصب طرح یوزپلنگ آسیایی بر روی لباس بازیکنان تیم ملی کشور در بازی های جهانی 2014 ) چندی پیش از سوی سازمان حفاظت محیط زیست مطرح شد که مورد موافقت فدراسیون فوتبال نیز قرار گرفت.

15 آبان ماه که سپ بلاتر رییس فیفا به ایران سفر کرده بود با معصومه ابتکار معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست دیدار کرد و آنها در گفت وگوهای مشترکی در مورد استفاده از نقش یوزپلنگ بر روی لباس بازیکنان به تفاهم رسیدند و رییس فیفا حضور یوزپلنگ روی لباس تیم ملی را تایید کرد.

*** یوزپلنگ آسیایی یا ایرانی

یوزپلنگ یا یوز با نام علمی Acinonyx jubatus، جانوری مهره دار و پستاندار از راسته گوشتخواران، خانواده گربه سانان است. این جانور در گذشته در بیشتر مناطق آفریقا و گستره وسیعی از آسیای مرکزی و شبه قاره هند وجود داشت، اما امروزه با کاهش شدید جمعیت روبرو شده است و تنها در ایران زیست دارد . از این رو به یوز پلنگ آسیایی، یوزپلنگ ایرانی نیز گفته می شود.

از میان دو زیرگونه اصلی یوزپلنگ، یکی از زیرگونه ها که با نام یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی شناخته می شود در خطر جدی انقراض است و تعداد کمی از آن در دشت های مرکزی ایران یافت می شود.

طعمه معمول یوزها آهوها (به ویژه آهوی تامسون)، ایمپالا ( ایمپالا گاوسانی با جثه متوسط است که در آفریقا زندگی می کند) و دیگر پستانداران سم دار حداکثر تا 40 کیلوگرم وزن هستند.

یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی به شدت در معرض خطر انقراض است که اکنون تنها چند ده قلاده از آن در ایران یافت می شود. بر اساس آخرین اطلاعات حدود 50 قلاده یوزپلنگ در ایران وجود دارد.

شکار بی رویه، از بین رفتن زیستگاه یوزها توسط انسان ، کاهش منایع غذایی این حیوان مانند آهو و غزال و جاده سازی های غیر اصولی عوامل اصلی تهدید کننده حیات این گربه سان است.

از این رو با هدف حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل و سازمان حفاظت محیط زیست در سال 2001 در کشور شروع به کار کرد امری که سبب شد این حیوان از خطر انقراض نجات یابد اما به دلیل کاهش شدید جمعیت همچنان در معرض تهدید قرار دارد.