امروزه ماهیان آکواریومی و زینتی از جانوران خانگی بوده و علاوه بر توصیه های مختلف مبتنی بر استفاده و ترویج آنها می توانند از منظر علمی نیز مورد توجه قرار گیرند امروزه برخی از متخصصین بهداشت روان انسان، بهره گیری و استفاده از ماهیان زینتی را یکی از راهکارهای درمان بیماریهای روحی بشر معاصر می دانند ولی باید به این نکته توجه داشت که در کنار آداب و سنن و ترویج مسائل نوین ،اهمیت بهداشت فردی و بویژه انتقال بیماریهای مشترک بایستی مدنظر و مورد توجه قرار گیرد. با وجود مزایای بسیار فراوان آبزیان زینتی از لحاظ روحی و روانی، این مهمانان کوچک می توانند در شرایط خاص و در صورت عدم رعایت بهداشت، خود از ناقلین بیماریهای مشترکی چون سل پوستی و بطور غیرمستقیم عفونت های گوارشی و ... باشند.
با توجه به نزدیک شدن به عید باستانی نوروز ، دکتر پگاه رستمی مسئول واحد بهداشت و مبارزه با بیمارهای آبزیان دامپزشکی استان کرمانشاه گفت : ماهی قرمز که نام علمی آن کاراسیوس اوراتوس و از خانواده کپورماهیان می باشد یکی از اولین ماهیان اکواریومی است که توسط انسان نگهداری شده و در شرایط مناسب ممکن است بیش از 20 سال عمر کند ولی بیشتر آنها به دلیل شرایط نگهداری معمولا بیشتر از 6 تا 8 سال عمر نمی کنند.
دکتر رستمی در مورد شرایط نگهداری ماهی قرمز نیز گفت : بهترین دمای نگهداری ماهی قرمز 20-25 درجه سانتی گراد است و در دمای بالاتر از 25 درجه سانتی گراد آسیب پذیر هستند.
وی ادامه داد : در نگهداری ماهی قرمز سطح آب ، نسبت به حجم آن دارای اهمیت بیشتری است چرا که اکسیژن مورد نیاز ماهی از این طریق تامین می گردد.
وی گفت : حداقل آب مورد نیاز هر قطعه ماهی 1-2 لیتر می باشد که آب مورد استفاده نیز باید بهداشتی بوده و حتما کلرزدایی گردد و یا جهت تعادل گازها و خروج کلر و هم چنین هم دما شدن با محیط قبل از مصرف حداقل به مدت 48 ساعت در ظروفی دهان گشاد نگهداری و ذخیره گردد زیرا تغییرات ناگهانی دما نیز باعث مرگ ماهی می شود.
وی خاطر نشان نمود :دستکاری ماهی باعث آسیب دیدن پوشش سطحی ماهی شده و ماهی را نسبت به باکتری ها و انگل های آب حساس و آسیب پذیر می کند .
دکتر رستمی در مورد تغذیه ماهی قرمز گفت : تغذیه این نوع ماهی باید با غذاهای کم پروتئین و سرشار از کربوهیدرات باشد و بهتر است غذا در سطح آب شناور بماند،غذا دهی باید دو بار در روز انجام شود و میزان غذا به اندازه ای باشد که در مدت 1-2 دقیقه مصرف شود.
ایشان در مورد بهداشت ظروف نگهداری ماهی قرمز گفت : ظرف نگهداری ماهی را میتوان به صورت دوره ای با محلول نمک طعام به میزان 3 گرم در لیتر به مدت ده دقیقه و یا سایر ضدعفونی کننده های مجاز مانند ترکیبات چهارتایی آمونیوم به مقدار 1-1/0 گرم در لیتر به مدت 10-15 دقیقه استفاده نموده و سپس به خوبی آبکشی نمود.
دکتر رستمی در پایان به کسانی که اقدام به نگهداری ماهی قرمز می نمایند توصیه نمود حتما موارد بهداشتی ذیل را رعایت نمایند :
ماهی قرمز را از مراکز تحت نظارت دامپزشکی تهیه نمایند .
در هنگام خرید ، ماهی ای تهیه شود که دارای ظاهری مناسب ، تحرک مناسب و شنای متعادل باشد.
در صورتیکه ماهی ها به طور جداگانه خرید می شوند ماهی جدید خریداری شده را حداقل به مدت 2 هفته جدا نگهداری نموده و سپس به مخزن نگهداری اصلی منتقل شود(زمان دوهفته مناسب تر است )
از دست زدن به ماهی خودداری نموده و در صورت تماس، دستها با آب و صابون شستشو شود( بویژه در کودکان).
استفاده از دستکش خصوصا برای افراد حساس و دارای سوابق آلرژی
جداسازی ماهیان بیمار از ماهی های سالم.
مراجعه به دامپزشک در صورت بروز هر نوع علائم و ناراحتی در ماهی زینتی
مراجعه به پزشک در صورت بروز هر نوع علائم و ناراحتی پوستی
از خرید ماهیانی که دارای علائم ذیل باشند خودداری کنید.
1- باله ها به صورت تا خورده و جمع شده باشند.
2- در اطراف دهان یا سطح بدن لکه های پنبه مانند مشاهده شود.
3- روی سطح بدن زخم یا لکه های سفید متمایل به خاکستری یا قرمز مشاهده گردد.
در صورت عدم تمایل به نگهداری ماهی،پس از ایام نوروز از رهاسازی ماهی در منابع آبی خووداری کرده و از حوضچه های موجود در پارک ها و یا مکان های مشخص شده توسط شهرداری استفاده کنید.
منبع:روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان کرمانشاه
