حکیم مهر - رئیس بخش تب برفکی مؤسسه واکسن و سرمسازی رازی در گفتگو با نشریه حکیم مهر از تعیین هویت سویه جدید شیوع یافته در کشورمان و ساخت واکسن بر علیه این بیماری خبر داد.
دکتر همایون مهروانی در پاسخ به سؤالی مبنی بر آنکه آیا به طور قطع میتوان گفت بیماری شیوع یافته که باعث بروز تلفات بسیاری شده تب برفکی است گفت : از نمونههایی که برای مؤسسه رازی ارسال میشود معمولاً هشتاد درصد ویروس تب برفکی با سویه O جدا میگردد اما باید دانست سویه O که اکنون داخل واکسن داریم PanAsia است که سال 1999 اولین بار از نپال جدا شد و بعد به هند و پاکستان و ایران و ترکیه هم رسید. این سویه در سال 86-1385 در کشورمان همگانی شد و ما هم آنرا جدا و داخل واکسن کردیم و الآن هم داخل واکسن همین O از نوع PanAsia استفاده میشود.
وی افزود : سویه O که اکنون مطرح است به تشخیص مرکز رفرانس جهانی در انگلستان از نوع India 2001 است و آنچه ما در واکسن داریم قرابت بیشتری نسبت به واکسنهای وارداتی (Manisa/O) با این سویه جدید دارد.
رئیس بخش تب برفکی مؤسسه رازی در پاسخ به سؤالی درباره انعکاس رسانهای همهگیری فعلی به عنوان یک بیماری ناشناخته هم گفت : نمیتوانیم بگوییم که این بیماری ناشناخته است اما ممکن است تب برفکی عامل مستعدکنندهای برای ظهور بیماری دیگری باشد ولی عمده نمونههایی که برای ما میآید بخصوص در برهها ایجاد حالت قلب ببری را میشود دید و حتی از چند نمونه قلب هم توانستهایم ویروس را جدا کنیم.
مهروانی با اشاره به اینکه از نمونههای گوسفندی به طور کلی نسبت به نمونههای گاوی کمتر ویروس تب برفکی را جدا میکنند افزود : احتمال این وجود دارد که بیماری دیگری هم در اثر ضعف ایجاد شده توسط تب برفکی باعث ایجاد این شکل از تلفات شده باشد.
وی واردات دام زنده از هند ، پاکستان ، قرقیزستان ، قزاقستان و ارمنستان برای تنظیم بازار گوشت را که مورد اعتراض سازمان دامپزشکی هم بود عامل این همهگیری دانست و در پاسخ به این سؤال که آیا تلفات هزاران رأسی بره و بزغاله در گلپایگان یا کهگیلویه و سایر شهرستانها به چهره بالینی بیماری تب برفکی شبیه است یا خیر گفت: به نظر من این چهره بالینی به بیماری تب برفکی نمیخورد ، چون چهره بالینی تب برفکی در گوسفند عمدتاً لنگش است و در برهها هم حدود 10 درصد تلفات میتواند ایجاد کند و این تلفات زیاد را نمیشود فقط به تب برفکی ارتباط داد و هر چند تب برفکی ممکن است عامل مستعد کننده باشد اما عامل اصلی مرگ شاید این بیماری نباشد و موقعی که همه بافتها را بازرسی و ضایعات را دیده باشیم و آزمایشگاه هم تأیید کرده باشد میشود گفت که تب برفکی عامل ابتلا و مرگ بوده است.
رئیس بخش تب برفکی مؤسسه رازی در پاسخ به اینکه با توجه به وجود کانون طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) در غرب کشورمان آیا میتوان این بیماری را در همهگیری و تلفات اخیر دخیل دانست گفت : طاعون نشخوارکنندگان کوچک به این شکل تلفات نمیدهد ، هر چند که جناب آقای دکتر ورشویی رئیس محترم بخش آبله مؤسسه رازی به این بیماری مشکوک بودند و ایشان در این باره بهتر میتوانند توضیح دهند. ضمناً سازمان دامپزشکی هم مرکز تشخیص دارد و اگر این بیماری نقشی داشت در آنجا تشخیص داده میشد.
دکتر مهروانی درباره اظهارات دکتر نوروزی رئیس سازمان دامپزشکی کشور که از ساخت واکسن جدید تب برفکی و عرضه آن در طی روزهای آینده خبر داده بود هم گفت : روی نمونههایی که برای ما ارسال شده بود کار کردهایم و ویروس هم مشخص و جدا شده و الآن ویروس را به حدی رساندهایم که بتوانیم واکسن از آن تهیه کنیم و با توجه به درخواست سازمان دامپزشکی و اینکه بذر ویروس O/India آماده است در عرض یک یا دو هفته آینده میتوانیم این واکسن را تولید کنیم.
رئیس بخش تب برفکی مؤسسه رازی همچنین درباره انتشار خبری در رسانهها مبنی بر ایجاد خط تولید واکسن تب برفکی در مهاباد اظهار کرد : اینکار را یکی از همکاران قبلی ما در مؤسسه رازی به نام دکتر شلماشی که فرمانتورهای بخش تب برفکی را ساختهاند راهاندازی کردهاند و البته آنطور که در روزنامه همشهری آمده بود که برای اولین بار انجام میشود و دانش آن بومیسازی و باعث شده که واکسن از خارج کشور وارد نشود انعکاس درستی نیافته ، زیرا مؤسسه رازی سالها است از سال 1338 یا 1340 دانش آنرا بومی کرده و ساخته است.
وی افزود: البته آقای دکتر شلماشی برای اولین بار فرمانتورها را به مؤسسه رازی وارد کردند و حق ایشان نباید ضایع شود ، چرا که وی دانش فنی ساخت فرمانتور را که الآن هم در تحریم شدیدی در این باره به سر میبریم دارد و شاید بومیسازی از این جهت عنوان شده است.
دکتر مهروانی همچنین در پاسخ به این سؤال که چرا دامی که به صورت زنده وارد کشورمان میشود در ایران باعث همهگیری میگردد اما در کشور مبداء مشکل آنچنانی ایجاد نمیکند هم گفت : بیماری تب برفکی یک بیماری قارهای است و نمیشود گفت کشور من پاک است و به کشور همسایه کاری ندارم و مثل اروپا که همه کشورها همکاری کردند تا این بیماری کنترل شود ما هم متأثر از وضعیت بیماری و شرایط نگهداری دامها در کشورهای همسایه خودمان هستیم و حتی در مراسمی نظیر اعیاد مذهبی که دامها از طریق ایران بطور مثال به عربستان ترانزیت میشوند این خطر وجود دارد اما اینکه چرا اینجا همهگیری اتفاق میافتد ولی در کشور مبدأ مشکلی ایجاد نمیشود به دو دلیل است. یکی تفاوت حساسیت دامهای ما با کشورهای دیگر است و مثلاً در مورد بیماری طاعون گاوی کشورهایی نظیر افغانستان و پاکستان با این بیماری کنار آمدهاند و واکسن هم در کار نیست و با یک علائم مختصر این بیماری بروز میکرد اما به محض ورود آن دام به کشورمان در جمعیت دامی ایران به دلیل حساسیت بالا علائم و تلفات سنگین ایجاد میشد. ضمن آنکه در آنجا معمولاً واکسیناسیون به طور جدی انجام نمیشود و دامها در اثر مواجهه با عوامل بیماریزا به خودی خود واکسینه میشوند.
وی افزود : دلیل دوم هم تفاوت در سویهها است که دامهای ما در برابر برخی سویهها که در واکسن ما نیست ایمن نیستند و طبیعتاً با حساسیتی هم که دارند در اثر مواجهه با این سویههای جدید مبتلا میشوند.