بعضی افراد مسئول در جوامع دامپزشکی می‌گویند افزایش تعداد دامپزشکان یک تهدید نیست، بلکه یک فرصت است!

 

حکیم مهر - نشریه آنلاین «نسخه دامپزشکی» ویژه نامه روز دامپزشک، ۱۴ مهر ۹۵ به گفتگو با «دکتر سید مصطفی پیغمبری» استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و رئیس گروه تخصصی دامپزشکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پرداخت.

متن این گفتگو به شرح زیر است:

آموزش دامپزشکی در ایران در مقایسه با گذشته چه تغییراتی داشته است؟ کدام این تغییرات مثبت، و کدام آنها منفی بودند؟ آموزش دامپزشکی امروز را دارای چه مزایا و معایب و چه نقاط ضعف و قوتی می بینید؟

اگر از نظر کمی نگاه کنیم، تعداد مراکز آموزش عالی دامپزشکی بسیار زیاد شده است؛ بسیار بیش از حد مورد نیاز که خطر بزرگی است. تعداد دانشکده های دامپزشکی که هم اکنون دکتری عمومی دامپزشکی را ارائه می کنند به ۲۳ رسیده است، ۱۲ دانشکده دولتی و ۱۱ دانشکده وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی. متاسفانه چه در بین دولتی ها و چه دانشگاه آزاد اسلامی تقاضا برای تاسیس دانشکده دامپزشکی جدید بسیار زیاد است که گروه تخصصی دامپزشکی وزرات علوم تا کنون به شدت جلوی آن ها ایستاده است و می ایستد.

راه اندازی دوره دکتری عمومی دامپزشکی با دو هیئت علمی ثابت!

گروه تخصصی دامپزشکی دو سال پیش مصوبه ای داشت که تاسیس مراکز آموزش عالی دامپزشکی را ممنوع می کند. حتی اگر احیاناً در گذشته بدون موافقت گروه دامپزشکی مجوزهایی برای تاسیس صادر شده باشد، در صورت عدم وجود هیئت علمی به تعداد کافی و عدم تطابق با استاندارد های یک مرکز عالی آموزش دامپزشکی، با پیگیری و نظارت گروه دامپزشکی این مجوز ها قابل ابطال می باشند. داشتن مجوز احتمالی حاشیه امنیتی برای هیچ مرکزی فراهم نمی کند که بدون داشتن هیئت علمی و امکانات لازم بخواهند دانشجو پذیرش کنند. آخر مگر می شود با دو هیئت علمی ثابت، دوره دکتری عمومی دامپزشکی راه اندازی کنیم؟

تعداد پذیرش دانشجوی دکتری عمومی دامپزشکی در همین مراکز فعلی نیز چند برابر مورد نیاز است و باید کنترل شود. دانشکده های دولتی را تا حدی کنترل داریم اما دانشگاه آزاد بی رویه دانشجو می پذیرد. امیدوارم با هماهنگ سازی کامل آزمون سراسری دانشگاهای دولتی و آزاد اسلامی بتوانیم پذیرش بی رویه دکتری عمومی دامپزشکی توسط دانشگاه آزاد را نیز مهار کنیم.

بعضی افراد مسئول در جوامع دامپزشکی می گویند افزایش تعداد دامپزشکان یک تهدید نیست بلکه یک فرصت است!

البته ضروری است همه تشکل های دامپزشکی مانند سازمان دامپزشکی، سازمان نظام دامپزشکی، دانشکده های دامپزشکی، گروه علوم دامپزشکی فرهنگستان علوم، انجمن ها و جوامع دامپزشکی و همچنین گروههای دانشجوئی در این زمینه فعال باشند و از طریق نامه نگاری و تماس با افراد مسئول هشدار های لازم را بدهند تا با کثرت بی رویه دانش آموختگان دامپزشکی، تامین شغل و درامد مناسب برای آنان به خطر نیافتد. البته عمده این تشکل ها در دو سال گذشته پیگیری ها و مکاتبات خوبی داشته اند که جای تشکر دارد. ولی باید یادآوری کنم که بعضی افراد مسئول در جوامع دامپزشکی مواضع درستی در خصوص گسترش رشته دامپزشکی ندارند و می گویند افزایش تعداد دامپزشکان یک تهدید نیست بلکه یک فرصت است!

استقلال در تامین اعضای هیئت علمی دانشکده های دامپزشکی کشور

از نظر برنامه های آموزشی، زحماتی که اساتید بزرگوار ما مانند جناب آقایان دکتر قاضی، دکتر تقی تقی پور بازرگانی، مرحوم دکتر بابا مخیر، دکتر محمد علی راد و سایر اساتید ارجمند دانشکده های دامپزشکی کشور در سی سال گذشته در راه اندازی دوره های دکتری تخصصی دامپزشکی کشیده اند، بی نظیر است و برگ زرینی در تاریخ دامپزشکی کشور است. با راه اندازی دوره های دکتری تخصصی دامپزشکی در کشور نیاز به اعزام دانشجو بطور گسترده برای تامین اعضای هیئت علمی دانشکده دامپزشکی کشور به شدت کاهش یافت. بطوریکه هم اکنون عمده اساتید دانشکده های دامپزشکی کشور دانش آموختگان دوره های تخصصی داخلی هستند.

دانشجویان دوره های تخصصی داخلی حتماً باید یک دوره ۶ الی ۹ ماهه را در یک دانشگاه معتبر خارجی بگذرانند

البته دانشجویان دوره های تخصصی داخلی حتماً باید یک دوره ۶ الی ۹ ماهه را در یک دانشگاه معتبر خارجی بگذرانند و علاوه بر آن ضروری است که دانشکده های دامپزشکی کشور هر چند سال یکبار در تمام رشته های تحصیلی خود دانشجوی بورسیه برای اعزام به دانشگاههای معتبر دنیا پذیرش نمایند. برگزاری دوره های مشترک با دانشگاههای معتبر خارجی بویژه در زمینه های که زیاد قوی نیستیم نیز بسیار ضروری است که باید حتما پیگیری شود.

ساختار برنامه آموزشی دکتری عمومی دامپزشکی کشور در سی سال گذشته تفاوت چندانی نکرده است

در خصوص برنامه آموزشی دکتری عمومی دامپزشکی کشور متاسفانه باید اذعان نمود که ساختار برنامه در سی سال گذشته تفاوت چندانی نکرده است. البته محتوای دروس که توسط اساتید ما تدریس می شود، کاملاً به روز است، ولی ساختار برنامه آموزشی باید تغییر کند. ساختار فعلی آموزش دامپزشکی، مطابق با ساختارهای مدرن دنیا نیست. الان تمرکز آموزش ما بر تربیت کلینیسین عمومی است در حالیکه در بعضی از دانشگاه های امریکا از اوائل دهه ۹۰ میلادی همان برنامه تربیت کلینسین را با ساماندهی دروس جهت دار کرده اند که به آن track یا pathway یا stream می گویند. این شیوه در دانشگاه های آمریکای شمالی بتدریج رایج شد و الان عمده آن دانشگاه ها در خصوص طب اسب (Equine Medicine )، طب دام های کوچک (Small Animal Medicine )، بهداشت حیوانات مزرعه (Farm Animal Health) آن استریم ها را ایجاد کرده اند. برای آن دسته از دانشجویان که نمی خواهند استریم خاصی را دنبال کنند استریم مخلوط (Mixed Stream ) نیز موجود است. هدفشان از اینگونه برنامه ریزی آن است که تجربیات حرفه ای دانشجویان خود را در بعد خاصی افزایش دهند تا هم به علائق شغلی دانشجو (Carrier interest)  پاسخ داده باشند و هم دانش آموختگانی را به صنعت تحویل دهند که وقتی پایشان به صنعت باز شد، تازه نخواهند کسب تجربه کنند، چون محل سرمایه گذاری مردم محل کسب تجربه نیست.

در حال حاضر در ایران، دانشجوی دکتری عمومی دامپزشکی طی یک دوره شش ساله، مجموعه ای از واحدها در مورد گونه های مختلف حیوانی یا حوزه های متنوع شغلی که دامپزشکان می توانند در آنها مشغول به فعالیت شوند را می گذرانند و مطالعه می کنند ولی در بسیاری از این حوزه ها تجربیات حرفه ای لازم در هنگام دانش آموختگی را ندارند و تازه باید به کسب تجربه بپردازند. درحالیکه سازمان ها، صاحبان صنعت و همه حوزه های شغلی موجود برای دامپزشکان انتظار دارند که دانشکده های دامپزشکی بعد از شش سال دوره آموزشی که زمان بسیار زیادی است، دامپزشکانی را به بازار کار معرفی کنند که تخصص و کفایت لازم را داشته باشند، ولی در حال حاضر به این انتظار پاسخ درستی داده نمی شود. لذا برنامه آموزش دکتری عمومی دامپزشکی باید طوری تغییر کند که دانشجویان را برای حوزه های شغلی متنوعی که برای آنان پس از دانش آموختگی موجود است آماده کند.

30 درصد برنامه آموزشی رشته دامپزشکی باید انتخابی باشد