جلسه هم اندیشی، تبادل نظر و ساماندهی مراکز بسته بندی تخم مرغ با حضور دکتر طلاکش، دبیر انجمن تخم مرغ شناسنامه دار ایران، دکتر فضلی خانی، کارشناس سازمان دامپزشکی کشور و مسئول بخش فرآورده های خام دامی کشور، دکتر رفیعی پور، رئیس سازمان دامپزشکی خراسان جنوبی، دکتر ایزدیان، مدیر اداره طیور سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی و کارشناسان اداره کل دامپزشکی ،مسئولین فنی بهداشتی و مدیران مراکز بسته بندی تخم مرغ استان در مشهد برگزار گردید.
ضرورت سیاست های پایدار
به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی، رئیس اداره نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی دامپزشکی استان خراسان رضوی گفت: جهت مصرف بهینه تخم مرغ باید تمهیداتی اندیشیده شود تا تولید کننده به یکسری سیاست های پایدار پایبند گردد و مصرف کننده با اطمینان خاطر این محصول را تهیه و مصرف کند زیرا عرضه تخم مرغ با هر شرایطی و با اشکال مختلف تولید، توزیع و گاهی به صورت غیر بهداشتی منجر به رکود این صنعت می شود.
دکتر جعفر عطارباشی در بیان اشکال مختلف تخم مرغی مصرفی در ایران تصریح کرد: امروزه تخم مرغ مصرفی در صنایع غذایی علاوه بر کامل بودن، به صورت مایع و یا پودر خشک نیز استفاده می شود و تخم مرغ های پاستوریزه، پس از فرآیند پاستوریزه شدن مایع فرآوری شده بصورت بسته بندی عرضه می گردد و یا تخم مرغ هایی که به صورت پودر خشک ارائه می شود؛ در واقع همان تخم مرغ های پاستوریزه هستند که پس از فرآیندی خشک شده و به پودر تخم مرغ تبدیل شده اند البته فرآیند پاستوریزه کردن تخم مرغ ها در سایر استان های انجام می پذیرد که امید داریم در آینده نزدیک این فرآیند در استان نیز امکان پذیر گردد.
صادرات پایدار در سایه کد IR
وی ضمن اشاره به اینکه صادرات بدون دریافت کد IR ممنوع است؛خاطرنشان کرد:با توجه به فساد پذیری تخم مرغ، با مشکلات عدیده ای جهت صادرات آن روبه رو هستیم لذا اگر به صورت جسته و گریخته صادرات انجام گیرد ممانعت می شود. تولید کننده ها باید با استانداردهای کشور مقصد و مبدا محصول را تولید کنند تا صادرات تابع شرایط و استانداردها انجام پذیرد.
دکتر عطار باشی با بیان اینکه کد IR برای صادارات پایدار است نه مقطعی، اظهار داشت: مراکزی که کد IR دریافت می کنند باید مستندات خود را همیشه بروز داشته باشند و برای رعایت این استانداردها نیاز به آموزش دارند تا نظام نامه ها به درستی اجرایی گردد. وقتی کار براساس نظام نامه انجام شود دیگر نظارت های داخلی و خارجی ایجاد نگرانی نمی کند.
زیر ساخت های صنعت تخم مرغ ایران
دکتر طلاکش، دبیر انجمن تخم مرغ شناسنامه دار ایران در این جلسه هم اندیشی افزود: در چند ساله اخیر اتفاقات خوبی در جهت فراهم سازی زیر ساخت های صنعت تخم مرغ رخ داده است برای مثال انسجام بخش دولتی و انجمن خصوصی میهن، تشکیل کانون انجمن های صنفی تخم مرغ های ایران، تشکیل انجمن صنفی تخم مرغ شناسنامه دار ایران، انجمن صنفی بنک داران تخم مرغ ایران، تشکیل ستاد ترویجی تخم مرغ و شرکت تعاونی پشتیبانی وطن ایرانیان و افزایش تنوع محصولات تخم مرغ موجب شده این صنعت از نظر زیر ساختی مشکلی نداشته باشد و طبیعتا بایستی مشکلات بخش های اجرایی نیز به حداقل برسد.
بی هویتی بزرگترین مشکل صنعت تخم مرغ
دکتر طلاکش بی هویتی تخم مرغ را یکی از بزرگترین مشکلات این صنعت عنوان کرد و خاطرنشان کرد: این بی هویتی باعث شده این محصول بی ثبات باشد و کیفیت تخم مرغ و قیمت آن در بازار و سفره خانوار قابل کنترل نباشد.
وی کل سهم بازار بسته بندی را پیش از تشکیل انجمن تخم مرغ شناسنامه دار ایران، 2 درصد عنوان کرد و افزود: در حالیکه امروزه بیش از 110 واحد بسته بندی مستقل از سازمان دامپزشکی کشور مجوز دریافت کرده اند و 100 واحد آنها در سطح میادین، فروشگاه های بزرگ و سطح بازارها فعال هستند و هم اکنون در سطح کلان، 23 درصد عرضه تخم مرغ را مراکز بسته بندی به خود اختصاص داده اند.
تفاهم نامه مشترک
دبیر انجمن تخم مرغ شناسنامه دار ایران از امضاء تفاهمنامه ای با سازمان دامپزشکی خبر داد و اظهار داشت: در حال حاضر 830 هزار تن تخم مرغ در کشور تولید می شود و از سال 95 تا ده روز پیش آنفلوانزا موجب شد 12 میلیون مرغ تخم گذار از چرخه تولید خارج شود اما در میزان تولید تخم مرغ کاهشی مشاهده نشد.
دکتر طلاکش افزود: در قالب تفاهم نامه ای با سازمان دامپزشکی کشور به استان ها ابلاغ شده بود که تخم مرغ ها باید با ماشین سردخانه دار به مغازه ها منتقل شوند اما از آنجایی که همه مغازه ها به یخچال مجهز نبودند این کار عبث و بیهوده محسوب می شد لذا طی این تفاهمنامه قرار شد تمامی مراکز عرضه تخم به یخچال مجهز گردند و سپس این زنجیره سرد اضافه گردد.
وی با اشاره به تغییر زیر ساخت های فکری در دستگاه های مرتبط و متولی گفت: مردم از تخم مرغ های بسته بندی استقبال می کنند زیرا پذیرفته اند این محصول آلاینده را می تواند جذب کند و با افزایش عمر آن فساد پذیری نیز افزایش می یابد. بنابراین حق مردم است که تخم مرغ شناسنامه دار خریداری نمایند.
طلاکش با بیان اینکه تخم مرغ های شناسنامه دار قابل ردیابی هستند؛تصریح کرد: از دیگر موارد این تفاهمنامه این است که تا پایان سال 96 در 12 استان تولید برتر تخم مرغ نیز از عرضه تخم مرغ به صورت فله ای ممانعت شود و تخم مرغ به صورت بسته بندی عرضه گردد.
وی با بیان اینکه با توجه به پتانسیل های استان خراسان رضوی زمینه اجرای کار فقط در مشهد فراهم است؛ خاطرنشان کرد: در این طرح تخم مرغ های شانه 30 تایی نیز وارد بسته بندی می شود و چون هزینه های متعارف با توجه به قیمت های تهران شانه ای 1000 تومان افزایش می یابد.
طلاکش همچنین خواستار همکاری بیشتر مراکز بسته بندی و تشکیل شعبه انجمن تخم مرغ شناسنامه دار در مشهد شد و بیان کرد: در حال حاضر فقط یک شرکت با انجمن همراه است.
مزایای عرضه تخم مرغ بسته بندی
این مسئول در بیان مزایای تخم مرغ بسته بندی شده بیان کرد: بسته بندی تخم مرغ مانع آسیب دیدگی و ترک خوردگی آن می شود. طعم و کیفیت آن در طول مدت نگهداری در حالت مطلوب باقی می ماند. حمل و نقل آن آسان می شود و خانواده ها برای خرید و مصرف تخم مرغ ترغیب می شوند و در تصحیح فرهنگ مصرف تخم مرغ کشور موثر است و موجبات صادرات و درآمدزایی را از طریق صادرات غیر نفتی مهیا می سازد.
وی سرانه مصرف تخم مرغ را بر اساس آمار در ایران 150 عدد عنوان کرد؛ و افزود: مردم در سال 4500 تومان بیشتر هزینه می کنند ولی به ازای آن محصول با کیفیت تهیه می کنند. از آنجاییکه براساس این طرح مسئولیت قیمت گذاری از دستگاه های نظارتی گرفته می شود و قیمت تخم مرغ توسط انجمن تخم مرغ شناسنامه دار مشخص می شود نوسانات قیمتی به حداقل می رسد.
طلاکش رقابت در خدمات را از تولید کنندگان خواستار شد و گفت: تولید کنندگان باید در خدمات رقابت کنند نه درقیمت برای مصرف کننده زیرا تخم مرغ که فرمولاسیون ندارد پس نباید قیمت تمام شده آن زیاد متفاوت باشد و تنظیم بازار دنبال این ثبات قیمت است و از این طرح استقبال کرده است.
نگرانی های پس از اجرای طرح
مدیر اداره طیور سازمان جهادکشاورزی استان در بیان نگرانی های پس از اجرای این طرح گفت: طرح بسته بندی تخم مرغ در راستای اهداف توسعه کیفی سازمان است و همیشه مشاهده شده است که در اجرای طرح ها، استان خراسان رضوی همیشه پیشرو بوده است.
دکتر ایزدیان در ادامه افزود: در حال حاضر براساس آمار بیش از 20 درصد تخم مرغ تولید کشور به صورت شناسنامه دار عرضه می شود اما در بازه زمانی مطرح شده نگرانی هایی وجود دارد زیرا هر تغییر رویکردی، مقاومت مصرف کننده، تولید کننده و فروشندگان را چه مثبت و چه منفی به همراه دارد. لذا فرهنگ سازی و اطلاع رسانی قبل اجرای طرح نیاز است تا مقاومت نسبت به آن به حداقل برسد.
پاسخ به نگرانی ها
دبیر انجمن تخم مرغ شناسنامه دار ایران در پاسخ به نگرانی های پس از اجرای طرح خاطرنشان کرد: در تغییرات به صورت طبیعی مقاومت های وجود دارد اما در چند سال گذشته بسته بندی مرغ گوشتی نیز تجربه ای مشابه این طرح بود و از استان ها استعلام گرفتیم تا در صورت فراهم بودن زمینه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی طرح اجرایی گردد.
دکتر طلاکش رفتارهای اجرایی را در زمینه سازی اجرای طرح ها موثر دانست و اظهار داشت: ما تصمیم به اجرای این طرح به صورت توافقی تا پایان سال جاری داریم اما زمان آن مشورتی است و نه تحکمی.
وی افزود: مراکز بسته بندی در استان ها به عنوان ذی نفعان این طرح در تبلیغات، اطلاع رسانی و فرهنگسازی برای این امر بسیار می توانند نقش آفرین باشند.
طلاکش با اشاره به اینکه تاثیرات مثبت این طرح نسبت به منفی آن بیشتر است؛ گفت: این طرح علاوه بر ثبات قیمت، تشویقی برای مرغداران است تا کیفیت محصول خود را افزایش دهند و بطبع آن کمترین تخم مرغ از چرخه بسته بندی خارج گردد.
دبیر انجمن تخم مرغ شناسنامه دار ایران در ادامه تصریح کرد: در ابتدا ممکن است مقاومت هایی از سوی بنک دارها شاهد باشیم زیرا بنک داران مجبورند تخم مرغ را از مرغدار خریداری کنند و مستقیم با قیمت مشخص شده از سوی انجمن به مراکز بسته بندی عرضه کنند که البته با وجود مقاومت های مشابه در تهران در حال حاضر 5 تا از مراکز بسته بندی توسط بنک دار ها ایجاد شده است و محصولات را مستقیم از مرغدار خریداری می کنند و بدون واسطه در میادین عرضه می نمایند .
دو خبر از صنعت تخم مرغ
دبیر انجمن تخم مرغ شناسنامه دار ایران به دو خبر مهم در جهت توسعه صنعت تخم مرغ اشاره کرد و اظهار داشت: پس از 7 سال تلاش مستمر محصولات پاستوریزه تخم مرغ از مالیات بر ارزش افزوده معاف شدند و در اردیبهشت سال جاری موفق شدیم مصوب کنیم که شرکت های سس مایونز و فرآورده های گوشتی با فرآینده های غیر حرارتی حق استفاده از تخم مرغ معمولی و مایع تخم مرغ غیر پاستوریزه را ندارند.
کدینگ تخم مرغ
کارشناس سازمان دامپزشکی کشور تنها راه ساماندهی تخم مرغ را اجرای طرح تشویقی و ترویجی بسته بندی تخم مرغ توسط انجمن بیان کرد و گفت: نگهداری تخم مرغ در یخچال از اولویت های سازمان است و این تنها با بسته بندی این محصول امکان پذیر است.
دکتر فضلی خانی تصریح کرد: بحث کدینگ تخم مرغ توسط سازمان دامپزشکی کشور در حال بررسی است. در سه استان یزد، قزوین و سمنان این طرح به صورت پایلوت انجام شده است و کد واحدی بر روی تخم مرغ های هر مرغداری ثبت گردیده که شناسنامه تخم مرغ محسوب می شود و مسیر تخم مرغ از مبدا تا مقصد قابل شناسایی است.
کلام آخر
اگر چه صادرات مهمترین راهکار خروج از بن بست مازاد تولید و خسارات ناشی از آن است اما صاحبان صنعت نیز برای کاهش قیمت تمام شده و افزایش بهره وری اقدامات زیربنایی را بایستی در واحد های صنعتی خود انجام دهند. بازسازی و نوسازی واحد های تولیدی، استفاده از تجهیزات و امکانات درجه بندی و بسته بندی تخم مرغ در واحد های صنعتی، ایجاد فرهنگ استفاده از تخم مرغ پاستوریزه در صنایع غذایی، ارتقای کیفیت، شناسنامه دار کردن تخم مرغ تولید کشور و چاپ قیمت و تاریخ تولید و پایان مهلت مصرف و برندسازی از اقداماتی است که تولید کنندگان باید برای ایجاد آن اقدام کنند.
