حکیم مهر - وقتی صحبت از تخم پرندگان می‌شود همه به یاد تخم‌مرغ می‌افتیم؛ طوری که انگار سایر پرندگان (مثلا بلدرچین، غاز یا بوقلمون) تخمی نمی‌گذارند و اگر هم می‌گذارند، قابل خوردن نیست. در حالی که هر یک از اینها از منظری ارزش تغذیه‌ای خاص خود را دارند و بنابراین مصرف هر یک از آنها به افرادی با شرایط ویژه توصیه می‌شود...
می‌پرسید چه کسانی؟ توصیه می‌کنم این مطلب را تا انتها بخوانید تا جواب سوالتان را بگیرید.
از تخم بلدرچین شروع کنیم. درباره تخم بلدرچین بهتر است این طور آغاز کنیم که این ماده غذایی در مقایسه با تخم‌مرغ 6 برابر ویتامینA، 7 برابر آهن و 5 برابر فسفر دارد. تخم این پرنده به دلیل دارا بودن مواد مغذی فراوان در درمان کم‌خونی، سل، کاهش استرس، درمان ناتوانی جنسی و همچنین بعد از اعمال جراحی به خصوص پس از زایمان، بسیار مفید است. جالب است بدانید به دلیل اینکه بعد از اعمال جراحی فعالیت‌های ترمیمی افزایش می‌یابد، مصرف این ماده غذایی توصیه می‌شود زیرا انرژی از دست‌رفته به بیمار بازمی‌گردد.
براساس برخی از مطالعات، مصرف این ماده غذایی سبب افزایش شیر مادر هم خواهد شد. از طرفی مصرف تخم بلدرچین در رژیم‌های بدنسازی و ورزشکاران بسیار سودمند است چراکه به دلیل دارا بودن ویتامین‌های گروه B، سبب افزایش انرژی در بدن می‌شود. در ضمن، میزان کلسترول زرده تخم بلدرچین بسیار پایین‌تر از تخم‌مرغ است. در تخم بلدرچین ماده شبه کورتن و ضدالتهابی نیز وجود دارد که به درمان آسم و بیماری‌های التهابی نظیر آرتریت روماتویید کمک می‌کند. پس هر از چند گاهی این ماده غذایی ارزشمند را در برنامه غذایی اعضای خانواده‌تان بگنجانید.
خاصیت ضدمیکروبی تخم‌مرغ
درباره تخم‌مرغ، ماده غذایی پرمصرفی که پای ثابت یک سفره صبحانه مفصل است، جالب است بدانید که هر یک عددش حاوی مقادیر مناسبی از پروتئین بوده و بین انواع تخم پرندگان این تخم دارای بهترین نوع پروتئین است و به آسانی هضم می‌شود. علاوه بر آن، استفاده از تخم‌مرغ در مقایسه با تخم پرندگان ارجح است و دلیل آن هم میزان پروتئین بالا و مقدار آنتی‌اکسیدانی است که در زرده آن وجود دارد. از این رو، مصرف آن به‌خصوص برای سالمندان بسیار توصیه می‌شود.
تخم‌مرغ خاصیت ضدمیکروبی نیز دارد چراکه لیزوزیم و آویدین موجود در سفیده تخم‌مرغ، مانع از رشد باکتری‌های مضر در دستگاه گوارش می‌شود. رنگ زرد زرده آن نیز به دلیل آنتی‌اکسیدانی موسوم به گزانتوفیل است که خاصیت ضدسرطانی دارد. به علاوه مصرف 3 عدد تخم‌مرغ در هفته به خاطر دارابودن لوتئین و گزانتین مانع از بروز کاتاراکت (آب مروارید) شده و خاصیت پیشگیرانه دارد. تخم‌مرغ به خاطر داشتن ترکیباتی خاص، از پیشرفت یا ابتلا به آلزایمر نیز جلوگیری می‌کند. در تخم‌مرغ برخی ایمونوگلبولین‌ها وجود دارند که در سایر تخم پرندگان به جز تخم بلدرچین موجود نیست. بنابراین بروز بسیاری از عفونت‌های دستگاه گوارش از جمله اسهال را کاهش می‌دهد.
لازم است همین‌جا اضافه کنیم که بین انواع تخم پرندگان فقط خوردن تخم‌مرغ برای افراد مبتلا به نقرس مفید است. به دلیل اینکه مصرف تخم سایر پرندگان باعث بالا رفتن اسید اوریک شده و حملات نقرس را تشدید می‌کند.
تخم‌مرغ حاوی مقادیر بالای کلسترول نیز هست اما به علت وجود مقادیر زیاد لستین به همراه کلسترول در زرده تخم‌مرغ خوشبختانه کلسترول آن در مقادیر بالا جذب نمی‌شود بنابراین در افراد مبتلا به کلسترول خون مصرف 3 تا 4 عدد تخم‌مرغ در هفته مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
تخم غاز منبع کلسیم است
درباره تخم این پرنده باید بگوییم که یک عدد تخم غاز حدود 266 کیلوکالری انرژی دارد که 172 کیلوکالری آن مربوط به چربی موجود در آن است. همچنین یک عدد تخم غاز حاوی 9/1 گرم کربوهیدرات است که مقدار آن بسیار جزیی است. تخم غاز منبع خوبی از ویتامین B12، ویتامین B6، روی، ویتامین E و ویتامین A، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، مس و منگنز است بنابراین بد نیست برای تنوع و تأمین مواد مغذی یاد شده هر چند وقت یکبار اگر تخم این پرنده در دسترس‌تان بود آن را خریداری کرده و در غذاهایی مانند انواع کوکو استفاده کنید.
تخم بوقلمون دشمن پیری است
از ویژگی‌های منحصر به فرد تخم بوقلمون، آهن بسیار بالای آن است. هر یک عدد آن 111 میلی‌گرم آهن دارد که آهن آن بسیار قابل جذب است. میزان منیزیم تخم بوقلمون از تمام انواع تخم پرندگان بیشتر است. ویتامین E منحصر به فرد در تخم بوقلمون سبب شده به این ماده غذایی لقب ضدپیری بدهند همین‌جا لازم است اضافه کنیم که در تخم‌مرغ در مقایسه با تخم بوقلمون ویتامین E بالایی دیده نمی‌شود. نکته مهم این است که برخلاف تخم‌مرغ چربی موجود در این ماده غذایی از نوع غیراشباع بوده (شبیه چربی گیاهان) و کلسترول آن بسیار کمتر از تخم‌مرغ است.
