تشریح ریشه اختلافات بین سازمان دامپزشکی و سازمان نظام دامپزشکی/ نتیجه کارگروه بررسی الحاق دامپزشکی به وزارت بهداشت چه شد؟

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: به تساهل اعتقاد دارد و تسامح را در عمل به کار می‌بندد. با همان نجابت همیشگی، عملکرد قابل قبولی در راس سازمان نظام دامپزشکی از خود به جای گذاشته است. «دکتر محمدرضا صفری» در مراسم روز ملی دامپزشکی سخنرانی کوبنده‌ای کرد و تحسین بسیاری از هم صنفان خود را برانگیخت. در حاشیه برگزاری مراسم روز ملی دامپزشکی، گفت‌وگویی را با رئیس سازمان نظام دامپزشکی انجام داده‌ایم که تقدیم می‌گردد:

حکیم مهر: آقای دکتر، تعامل میان سازمان نظام دامپزشکی و سازمان دامپزشکی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

اگر بخواهیم دوره ۲۰ ساله گذشته یعنی از زمان شکل‌گیری سازمان نظام دامپزشکی تا امروز را بررسی کنیم، این ارتباط نشیب و فرازهای زیادی داشته است. در برآیند کلی، نظر من این است که روابط خوبی وجود نداشته است. در دوره قبل از بنده تنش‌های فراوانی وجود داشت و سازمان نظام عملا دچار رکود در کار خود شده بود. در دوره بنده نیز در ابتدا، خوب شروع کردیم اما بلافاصله روابط دچار اشکال شد.

حکیم مهر: چرا روابط دچار اشکال شد؟

شاید به دو دلیل بتوان اشاره کرد؛ تلقی کلی و تعریف عمومی که سازمان دامپزشکی و چه بسا خیلی‌ها در دولت از حاکمیت دارند، آنچنان مبسوط و باز است که روی هر چیزی می‌توانند نام حاکمیت قرار دهند، آن را قفل کنند و بگویند باید دست ما باشد. در حالی که تعریف حاکمیت، دولت تسهیل‌گر است نه دولت چماق به دست. نگاه سازمان دامپزشکی به حاکمیت کماکان این‌گونه است، یعنی گمان می‌کند که حاکمیت باید شمشیر برنده باشد و اجازه ندهد که خدایی نکرده کسی راهی را به خطا برود. یک تعریف هم مربوط به قوانینی مثل قانون نظام جامع دامپروری و قانون افزایش بهر‌ه‌وری است که در مجلس وضع شده است.

در حدود ۴ سال گذشته که بنده مسئولیت داشتم، بزرگترین چالش‌ها را با سازمان دامپزشکی، در نوع نگاه این سازمان به این ۲ قانون داشتیم، به خصوص قانون افزایش بهره‌وری. نام قانون، «افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی» و شروع قانون با نگاه به بخش خصوصی کشاورزی و دامپزشکی یعنی صاحبان فن است. ماده ۲ قانون می‌گوید اگر قصد داریم در بخش کشاورزی، بهره‌وری ارتقا یابد، باید از خدمات کارشناسان این بخش استفاده شود. آن وقت می‌گوید اگر می‌خواهید استفاده کنید و به حضور دامپزشکی در بخش خصوصی و کشاورزی سامان دهید، تولیت امر را به خود آنها بسپارید. یعنی ما مبدا صدور پروانه‌ها و تعیین ظرفیت‌ها باشیم؛ نظارت اولیه را انجام دهیم؛ سازمان دامپزشکی سیاست‌گذار و ضابطه نویس و ناظر عالی باشد. من این را قبول ندارم. به این خاطر ما با چالش‌های بدی مواجه شدیم. البته ما هیچ زمان شروع کننده نبودیم، اما گاهی مجبور بودیم از جایگاه سازمانی و همکاران بخش خصوصی صیانت کنیم.

حرفه، هزینه‌های زیادی برای این اختلافات در این سال‌ها داد. البته سازمان نظام توانست کار خود را شروع کند و پیش ببرد، اما خیلی بهتر از این می‌توانستیم کار و از این ظرفیت استفاده کنیم. البته همین چالش‌ها هم نوعی تجربه و نیاز بود برای بزرگ شدن.

حکیم مهر: پیش‌بینی شما از مناسبات در دوره جدید چیست؟

با حضور دکتر رفیعی‌پور، ‌با شناختی که از حدود ۲۶ سال پیش از ایشان دارم و اینکه ایشان یک دوره طولانی رئیس نظام دامپزشکی استان بودند، امیدوارم با ملاحظه جایگاه حاکمیت که ما هم به آن اعتقاد داریم، شرایط بهتر شود. ما باید سازمان دامپزشکی را تقویت کنیم، اگر سازمان تقویت شود، ما تقویت می‌شویم و اگر ما تقویت شویم، سازمان تقویت می‌شود. در کل امیدوار هستم که آینده بهتر از گذشته باشد.

حکیم مهر: به طور کلی سازمان نظام دامپزشکی چقدر قدرت اعمال دارد؟ اگر بخواهیم مقایسه‌ای با صنف پزشکان انجام دهیم، الان سازمان نظام پزشکی به درجه‌ای از قدرت و اعتبار رسیده که شخص وزیر بهداشت می‌داند که باید برای پیشبرد برنامه‌ها، باید به نوعی موازنه با این سازمان تن دهد. آیا سازمان نظام دامپزشکی مانند بسیاری از تشکل‌های صنفی این ممکلت حالت فرمایشی دارد یا خیر؟

ما برخی انجمن‌ها را داریم که مطالبه‌گر حقوق خود هستند و حوزه اختیارات محدودی دارند. سازمان نظام دامپزشکی اما یک نهاد قانونی مستقل غیر دولتی است. ما ۲ دسته قوانین داریم؛ یک دسته قانون تاسیس ما و آیین‌نامه‌های مرتبط است. ما به منظور ساماندهی فعالیت‌های حرفه‌ای دامپزشکی، نظارت در قالب هیات‌های بدوی و عالی انتظامی، همکاری در آموزش و پژوهش و کمک به دستگاه دولتی و همچنین استانداردسازی فعالیت‌های حرفه‌ای و ... تاسیس شدیم. این یک جایگاه قانونی است.

به دنبال آن قانون نظام جامع دامپروری، صدور پروانه‌های دام، طیور و آبزیان را به ما سپرده است. در چند سال اخیر بیش از ۵۷ هزار فقره پروانه صادر یا تمدید کرده‌ایم. قانون، افزایش بهره‌وری صدور پروانه‌های کلینیک، داروخانه، آزمایشگاه و شرکت‌های حوزه دامپزشکی، تعیین ظرفیت و رتبه‌بندی را به ما سپرده است. حتی در ماده ۳ همین قانون اشاره شده کسانی که می‌خواهند در بخش کشاورزی از حمایت‌های دولت بهره‌مند شوند، باید از کارشناسان مورد تایید سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی استفاده کنند، لذا باور من این است که به اتکای قوانین، قدرت ما از همه نظام‌های دیگر بیشتر است.

حکیم مهر: پس اشکال کجاست؟

اشکال در این است که در جایی مثل نظام پزشکی، همه پزشکان جزء خانواده نظام پزشکی هستند و از پروانه اشتغال، کار و مطب بهره‌مند می‌شوند. برای شخص وزیر بهداشت این افتخار است که از رئیس نظام پزشکی پروانه بگیرد و آن را در صدا و سیما نشان دهد، اما بسیاری از همکاران ما در سازمان دامپزشکی از روز اول یعنی همان ۲۰ سال پیش که به نظام دامپزشکی رای داده‌اند، تا همین حالا حتی نیامده‌اند که عضویت خود را تمدید کنند. وقتی بسیاری از صداهای منتقدی که در فضای مجازی می‌شنوید را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که هر کدام حتی تا ۱۵ سال حق عضویت خود را نپرداخته‌اند، اما امروز به دنبال شفافیت مالی نظام هستند. مشکل ما این است که بدنه دولتی دامپزشکی خود را از نظام دامپزشکی جدا کرده است. در حالی که در وزارت بهداشت به این شکل نیست و همه با هم هستند. طبیعتا می‌توانند یکدیگر را حمایت کنند و پوشش دهند.

حکیم مهر: در هر صورت به نظر می‌رسد که سازمان نظام دامپزشکی آنطور که باید از جایگاه قانونی و قدرت خود استفاده نکرده است. کمااینکه همین الان ادارات کل ما پروانه صادر می‌کنند، در صورتی که این یک کار غیرقانونی است.

دلیل آن این است که آن سمت ماجرا سازمان دامپزشکی بوده است. رئیس پیشین سازمان دامپزشکی مکاتبه‌ای با استان‌ها کردند و تفاهم ۲ رئیس قبلی سازمان در ۱۰ سال گذشته مبنی‌بر اینکه بازآموزی دامپزشکی را نظام دامپزشکی انجام دهد،‌ ملغی اعلام کردند. ببینید، ما می‌توانیم از طریق مراجع قانونی با همه اینها برخورد کنیم، اما مصلحت را در این می‌بینیم که به خاطر حفظ شأن حرفه در کلان قضیه، و صیانت از جایگاه حرفه، با صبر و حوصله و طمأنینه جلو برویم.

حکیم مهر: این صبر و حوصله در طولانی مدت، صدمه‌ای به اقتدار سازمان نظام دامپزشکی نمی‌زند؟

بالاخره آسیب خود را می‌زند. ما سر همین قانون افزایش بهره‌وری، دچار یک به هم ریختگی هستیم. ما پروانه صادر می‌کنیم و سازمان دامپزشکی هم پروانه صادر می‌کند. آنها خیلی جاها بدون ارزشیابی تمدید می‌کنند و ... این اشکالی است که منجر می‌شود همکاران در بخش خصوصی سر در گم شوند و خیلی از آنها با شکایت سازمان دامپزشکی، راهی پاسگاه و دادگاه شوند. ما بردباری خود را بیشتر از حد نشان دادیم که ببینیم آیا سازمان دامپزشکی مسیر خود را شفاف می‌کند یا خیر؟ امیدوار هستیم که در دوره جدید با دکتر رفیعی‌پور این موضوع سریع تعیین تکلیف شود تا همکاران از اینکه یک سازمان نظام دارند، بتوانند با آسایش و آرامش خیال به فعالیت‌های حرفه‌ای خود بپردازند، نه اینکه بین ما و آنها نوسان وجود داشته باشد.

حکیم مهر: نتیجه کارگروه الحاق سازمان دامپزشکی به وزارت بهداشت چه شد؟

هنوز جمع‌بندی نکرده‌ایم. جلسه گذاشتیم، دوستان نقطه نظرات خود را گفتند و قرار بر این شد که دیدگاه‌‌های خود را کامل‌تر بیان کنند. امیدواریم بتوانیم جمع‌بندی نقطه نظر کارگروه را در شورای آینده ارائه دهیم.

حکیم مهر: نظر شخصی خود شما به‌عنوان یک دامپزشک و نه به‌عنوان رئیس سازمان نظام دامپزشکی در مورد این انتقال چیست؟

من اعتقاد دارم تا خود ما قوی نشویم، مهم نیست کجا باشیم. انسان ضعیف هرجا که باشد ضعیف است و انسان قوی نیز همیشه قوی است. وزارت بهداشت با وضعیتی که امروز دارد، تمایلی به الحاق ندارد. ما از وزارت بهداشتی که یک ریال از اعتبارات خود را صرف کالای دامپزشکی در حوزه سلامت نمی‌کند، انتظار داریم در آنجا برای ما فرش قرمز پهن کند؟ ما باید واقعیت‌ها را ببینیم. درست است که همکاران ما با دغدغه، نگرانی و مشکلات زیادی مواجه هستند و در بخش خصوصی وضع نامطلوبی داریم. در اشتغال، در درآمد آبرومند، در منزلت حرفه‌ای مشکلات زیادی داریم، اما نباید مشکلات ما را از چاله به چاه بیندازد. ما باید یک سازمان دامپزشکی قدرتمند داشته باشیم که از سطح دانش بالا برخوردار باشد. جایگاه، منزلت قانونی و حرفه‌ای و ساختارمند آن ارتقا پیدا کرده باشد تا جایی که دیگران درخواست کنند که تشکیلات ما به آنها بپیوندد. با این وضع موجود، فکر کنم که اتفاق مثبتی قابل تصور نیست.

حکیم مهر: نظر شما در خصوص پایگاه خبری حکیم مهر چیست؟

بنده هر روز چند مرتبه این سایت خبری را چک می‌کنم. روند یک سال اخیر این پایگاه خبری خیلی بهتر شده است، نقش و جایگاه خوبی در حرفه دارد و اطلاع‌رسانی قابل اعتمادی را در بخش انجام می‌دهد. چقدر خوب است که ما رسانه‌های فراوانی در بخش دامپزشکی داشته باشیم. چراکه هشیاری، اگاهی و هوشمندی حرفه‌ای به ما کمک می‌کند منزلت بالاتری به دست بیاوریم.

اتفاقات چند سال اخیر در محدود کردن فضای دانشگاه‌ها، آن ۵ دانشکده‌ای که اجازه ندادیم شکل بگیرد، همین دانشکده بافت که الان پیگیر هستیم که سامان پیدا کند، این قوانینی که در مجلس در حمایت از حرفه دامپزشکی است، نشانگر فعالیت اعضاست. این تریبون‌های متعددی که ایجاد شده و تلاشی که اعضا می‌کنند که اثبات کنند نقش موثری داریم و باید به آن توجه شود، اثرات خود را داشته است.

گام‌ بعدی این است که ما حالا اذهان را روشن کردیم و نگاه‌ها به سمت ما مثبت شد، این نگاه‌ها باید تبدیل به برنامه و عملیات شود مگر نه در همین حد متوقف می‌ماند و چه بسا که ما گرفتار می‌شویم. کسانی در پشت تریبون‌های مختلف صحبت می‌کنند، فردا می‌گویند ما که همه چیز را گفتیم، گفتیم در کنار شما هستیم و شما را درک می‌کنیمِ، شما پا پیش نگذاشتید. لذا بنده این حرکت‌هایی که در کلان حرفه شروع شده را به فال نیک می‌گیرم و آنها را اثربخش و ارزشمند می‌دانم. ان شاالله وحدت رویه ایجاد شود، فلش‌ها در یک مسیر حرکت کنند و بتوانیم دستاوردهای زیادی برای حرفه و مردم داشته باشیم.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.