حکیم مهر - یادداشت وارده : روشها و ابزار جایگزین آزمایش روی حیوانات - دکتر رامک روشنایی مقدم
به نام آنکه هستی میبخشد
با توجه به پیشرفتها و نوآوری‌های بسیاری که در زمینه آموزش پزشکی ایجاد شده اکثر دانشکده‌های پزشکی مطرح جهان مانند ییل، استنفورد و هاروارد استفاده از حیوانات زنده در فیزیولوژی، فارماکولوژی و تمرین‌های آموزش جراحی را با روشهای آموزشی مؤثر غیرحیوانی جایگزین کرده‌اند که شامل مشاهده جراحی بای‌پس قلب واقعی انسان، شبیه‌سازهای بیماران، استفاده از اجساد انسانها، برنامه‌های کامپیوتری پیچیده و سطح بالا و غیره میباشند.
بسیاری از دانشکده‌های دامپزشکی نیز مانند دانشکده دامپزشکی لندن Royal Veterinary College و دانشکده دامپزشکی UC Davis کالیفرنیا از جایگزین‌های آموزشی استفاده می‌کنند و به این طریق جان تعداد بی‌شماری حیوان را که در گذشته باید به خاطر تشریح یا آموزشهای دیگر کشته می‌شدند و یا طی جراحی‌های غیرضروری رنج می‌کشیدند، نجات داده‌اند، به طوری که در اکثر دانشکده‌های معتبر جهان بیش از بیست سال است که روشهای سنتی را کنار گذاشته و از روشهای نوین استفاده می‌کنند.
در بسیاری از دانشکده‌های دامپزشکی برای آموزش کالبدشناسی، جانورشناسی، فارماکولوژی، فیریولوژی و بعضی از جراحی‌ها نظیر لاپاراسکوپی و سزارین استفاده از حیوان به طور کلی کنار گذاشته شده و به جای آن از نرم افزارها، شبیه‌سازها و مانکن‌ها استفاده میشود.
در حقیقت Dry labs جایگزینWet labs شده‌اند و کشتار حیوانات و تخریب وجدان دانشجو و استاد در کلاس‌های عملی جای خود را به محیطی سالم در جهت آموزش و درمان بیماران داده است. میدانید که هدف اصلی علم دامپزشکی درمان بیماران و نه صدمه رساندن و کشتار حیوانات سالم است که این کار به روح و روان دامپزشک در آینده صدمه زیادی رسانده و حساسیت او را نسبت به رنج و درد بیمار از بین می‌برد.
ابزارهای آموزشی غیرحیوانی علاوه بر آنکه انسانی‌تر هستند، از لحاظ اقتصادی هم به صرفه‌تر از آموزش سنتی وابسته به حیوان میباشند.
روش سنتی شامل تهیه و خریداری و دور ریختن مداوم لاشه حیوانات می‌باشد، اما با خریداری یک سری نرم‌افزار و مانکن، فقط یک بار هزینه برای محصولی پرداخت میشود که برای سالها بطور مکرر قابل استفاده است.
در ضمن کیفیت و دقت یادگیری نیز به میزان زیادی بالا میرود، دانشجو میتواند تشریح و آزمایشات دیگر را بارها تکرار کند تا اعتماد به نفس لازم را به دست آورد.
در مطالعه‌ای روی دانشجویان سال اول زیستشناسی نشان داده شده که نتایج امتحانات دانشجویانی که از مدل مصنوعی Rat استفاده کردند، معادل نتایج امتحانات دانشویانی بود که خود حیوان را تشریح کرده بودند.
نتیجه مطالعه مشابهی هم نشان داده که اطلاعات زیستشناختی دانشجویانی که توسط کامپیوتر آموزش دیدند بطور قابل توجهی نسبت به گروهی که از آزمایشهای سنتی Hands on استفاده کردند، افزایش یافته است.
مطالعه روی دانشجویانی که آناتومی را از طرق بسیار ساده‌ای مانند ساختن مجسمه گلی سیستم‌های مختلف بدن یاد گرفتند، نشان داده که نمرات آنها بطور واضح بالاتر از همکلاسی‌هایشان بوده که حیوان را تشریح کرده بودند.
وب سایتهای متعددی اطلاعات کامل در مورد هزاران مواد و ابزارهای جایگزین را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند که آدرسهای زیر نمونه‌هایی از این مراکز هستند:
Humane Society Veterinary Medical Association
interNICHE
Norwegian Inventory of Audiovisuals(NORINA)
تعدادی از سازمان‌های حمایت کننده از حیوانات سیستم قرض دادن ابزارهای آموزشی را بوجود آورده‌اند تا دانشجویات متحمل بار مالی برای خرید محصولات نشوند:
Ethical Science Education coalition
617 367 9143
Humane Society of United states
301 258 3041
National Anti-Vivisection Society
1 800 888- NAVS
از سوی پروفسور النادی استاد دانشکده دامپزشکی قاهره مصر هم چندین برنامه کامپیوتری در زمینه آموزش کامل آناتومی اسب و سیتی اسکن بز و... به کشور ایران اهدا شده است.
در بعضی دانشکده‌ها هم برنامه اهدای جسد اجرا میشود، یعنی درمانگاه‌های دامپزشکی اجساد حیواناتی را که به مرگ طبیعی از دنیا رفته‌اند به دانشکده‌ها اهدا می‌کنند.
دانشجویانی که قرار است در انجام تشریح شرکت کنند یا مشاهده‌گر آن باشند، می‌توانند با اساتید خود در مورد راه‌های جایگزین صحبت کنند.
برای اطلاعات بیشتر به آدرس زیر مراجعه نمایید:
منابع :
www.stopanimaltests.com
Jonothan Balcombe, Ph.D., The Use of Animals in Higher Education. Problems, Alternatives, and Recommendations, Washington, D.C.: Humane Society Press, 2000
Balcombe
خبر مرتبط :
با درود فراوان برای این مقاله بسیار خوب و مفید با سلام انگار همه مشکلات حیوانات حل شده که شما رفتین سراغ حیوانات آزمایشگاهی و حیوانات آموزشی با سلام ___________________________________________ دوست بزرگوارم در مورد آدرسی هم که برای مراجعه دادید در مورد آزمایش روی حیوانات در مورد هر خط توضیحی که ترجمه شده درصورت مراجعه به متخصصین مربوط مثل فارماکولوژیست ها توضیح دلیل درست هریک از چیزهایی که نوشته شده را میتوانید جویا شوید دوست عزیز جناب یک دانشجوی دامپزشکی ، بهتره قبل از اظهار فضل های بزرگ بزرگ ، کمی در مورد اهداف رشته ی تحصیلیتون تحقیق کنید . منظورم اهدافی نیست که دائم به گوشتون میرسه مثل تولید شیر یا غذای سالم برای جامعه و ... ! اهداف واقعی این رشته از جمله درمان صحیح و رفتار اخلاقی با حیوانات و رسیدگی به مشکلاتشون ، به نظر من باید به دامپزشکی درست مثل تخصص اطفال در پزشکی نگاه کرد چون ویژگی های مشترک زیادی دارن. بنده با تجربه ای که دارم می تونم به سرعت حدس بزنم که شما از اون دسته دانشجو های دامپزشکی هستی که پزشکی پذیرش نشدن ! یا دندانپزشکی و دارو سازی قبول نشدن ! و ناچار به سراغ دامپزشکی رفتید تا بتونید دکتر بشید !!! اگر واقعا اینچنین باشه باید بگم راهتون رو متاسفانه درست انتخاب نکردید دوست من ... در حال حاضر دامپزشکانی که طرفدار رفتار صحیح با حیوانات نیستند ، به مرور محبوبیتشون رو از دست میدن بین بسیاری از مردم ! این رو به عینه دارم میبینم ! بنابراین به جای مبارزه های کاملا نا آگاهانه و کودکانه ، بهتره به دنبال پشتیبانی از پیشرفت های علمی در زمینه ی جایگزین ها باشید و حمایت کنید از این قضیه ،در ضمن پیشنهاد می کنم کمی هم حقوق حیوانات مطالعه کنید چون دامپزشکی بخشیش هم به این مسئله اختصاص داره که متاسفانه شما ظاهرا اصلا پیگیرش نبودید تا به حال و از یک دانشجوی دامپزشکی کاملا بعیده که چنین چیز هایی رو مطرح کنه ! پس فردا احتمالا با همین علمی که ازش دم میزنید ، راه به راه به محض اینکه کاری برای بیمارتون از دستتون برنمیاد ، فکر کنم دستور یوتنایز صادر می کنید !!! و از این دست دامپزشکان هم متاسفانه داریم تو کشورمون ! بنابراین پیشنهاد می کنم به جای دفاع و تعصبات بیهوده و به جای زندگی در قرون وسطی ، کمی به علم سال 2012 نزدیک بشید و همگام بشید با روش های اخلاقی ، انسانی و جدید . چراکه موفقیت همه ی علوم در همین روش هاست ... علم هم دقیقا به همین خاطر در حال پیشرفت هست که انسان ، به انسانیت و کرامت و اخلاق نزدیک تر بشه، نه اینکه الگو های چند ده سال پیش رو با چشمان کاملا بسته ، دائما تکرار کنه و مدام عامل زجر مخلوقات خدا باشه ! موفق باشید ... - 
در تمام این نظرها جالب ترینش نظری بود که چرا دنبال حل مشکلات فانتزی حیوانات هستید و باید بریم مشکلات واقعی حیوانات را حل کنیم! نمیدونم با کلی گویی و برچسب زدن چه جوری میشه بحث عقلانی کرد اما دوست عزیز اگه فکر می کنید حمایتاز حیواناتی که الان داریم و کل کار اینه که بریم برای تمام سگهایی که حتی طبیعی بیمار میشن اشک بریزیم و بمیرم بمیرم کنیم فانتزی و سلیقگی و گونه پرستی نیست پس چیه؟ اونوقت میفرمایید تست حیوانی که بالاترین ابعاد خشونت را براساس امار به خودش اختصاص میده فانتزیه؟ البته حق دارید. وقتی که اسم از دامپروریهای صنعتی و حتی اسیبشون به کل محیط زیست هم میاد میگین فانتزیه... درکل مهمترین بخشهای خشونت علیه حیوانات که درهمه جای دنیا حامیان حیوانات روشون تمرکز می کنن فانتزیه اما حمایت الان ایران واقعیه درجواب تمام این نظرها که گفتن اکه تحقیق روی حیوان نباشه دیگه داروی نیست و....بنده عرض میکنم نباشه میخام صدسال سیاه دارو عمل یا هر کاری غیرانسانی که باعث میشه یه مخلوق دیگه خداوند عذاب ودرد رنج ببینه نباشه پیشرفت نباشه مثلا میخای دارو کشف کنیم تا ده سال بیشترعمرکنیم میخام نکنیم کجای این حرف احساسیه شمارحمت ومحبت خداوند همونقدر که شامل انسانه شامل حیوانات هم هست فقط یه انسان میتونه اینههمه قتل وجنایت واسیب به محیط زیست بزنه وبکنه .ازخدابترسید باورکنید انسان تاوان کاراشو پس میده این ظلمی که به مخلوقات خدا میکنن بی جواب نمیمونه شک نکنید اگه شمافرض کنید یه موجودی بود باهوش ترازانسان وبه انسان احاطه کامل داشت وبرتر بود اون هااینکارها وازمایشهای وحشیانه روروروی انسان انجام میدادن بین انسانها نمیگفتیم اینها دارن به ما ظلم میکنن یا بازهمون نظرو داشتین که برای پیشرفت علم و ...طول عمر اون موجودات بزار هربلای میخان سر انسان بیارن .مثلا الان که اینهمه پیشرفت کرده بشر کجا روگرفته جزاین شده که بشرامروز افسرده تر وحشی تر شده هرکاری روکه بداخودت میپسندی برا دیگرموجودات هم بپسند 
مهمترین نکته در کالبدشناسی این نکته است که حیوان اصولا باید سالم باشد. زیراکه کالبدشناسی علم بررسی ساختارهای سالم بدن است بنابراین استفاده از حیواناتی مرده به دلیل بیماری، از آنجایی که هم خطر عوامل بیماری زا وجود دارد و هم این که دیگر ساختار ساختار طبیعی نیست و بر اثر بیماری تغییر کرده تعریفی ندارد. علاوه بر این اصولا در کشور ما حیواناتی برای تشریح در سالن های تشریح و آموزش انتخاب میشوند (سگ ها) که شهرداری قرار بوده آنها بکشد و حالا با شرایطی آسانتر و راحتر از مرگ با گلوله، یعنی با عمیق کردن بیهوشی کشته میشوند. علاوه براین خود روش های فیکس کردن حیوانات از درس های دوره تخصصی میباشند بنابر این نیاز به حیوان همچنان باقی است.
علاوه براین ها بسیاری از تحقیقات مربوط به کالبدشناسی مانند جهش های ساختاری موجود، روی لاشه های موجود در سالن کالبدشناسی که برای درس رسمی هستند انجام میشود و اگر قرار باشد برای آنها هم حیواناتی دیگر درنظر گرفته شود، هم هزینه ها بسیار زیاد میشود هم تعداد بیشتری حیوان نسبت به زمان حال کشته میشوند.
در پایان هم این نکته مهم است که شرایط کاری و تخصصی کشورها با هم بسیار متفاوت است، بنابراین نمیتوانیم بگوییم چون این روش ها در فلان کشور جواب داده اینجا هم عالی خواهد بود.
با تشکر از توجه شما