حکیم مهر - یادداشت مدیرمسئول : 30 / روز جهانی غذا یا روزی برای گرسنگان و دیدگاه اسلام
به مناسبت 16 اکتبر (24 مهر) روز جهانی غذا یادداشتی از اینجانب در سایت پرمخاطب الف منتشر شده که در اینجا هم جهت اطلاع و استفاده عموم بینندگان محترم حکیم مهر تقدیم میشود :
16 اکتبر (24 مهر) در سطح کشورهای عضو سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو)، روز جهانی غذا نامگذاری شده و امسال نیز به رسم سالهای قبل و با شعار " همه با هم و متحد علیه گرسنگی " در سراسر دنیا گرامی داشته میشود. شانزدهم اکتبر یادآور روز تشکیل سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد در سال 1945 و اعلام رسمی نامگذاری این روز به نام "روز جهانی غذا" در همایش این سازمان در سال 1979 انجام شده است.
در پیام امسال دبیرکل سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی غذا یک نوید و یک تأسف میتوان دید. نوید آن است که به ادعای وی در این پیام تعداد گرسنگان دنیا از یک میلیارد نفر به 925 میلیون نفر کاهش یافته و تأسف هم همین تعداد زیاد گرسنگان در دنیا است.
شاید تازهترین مصداق گرسنگان را باید ملت سیلزده پاکستان دانست که به اذعان فائو 6/3 میلیون هکتار از زمینهای کشت ذرت، برنج ، نیشکر و غیره آنها تخریب و حدود 2/1 میلیون رأس دام و 6 میلیون قطعه طیور هم در اثر سیل آواره و تلف شدهاند و این جز به خطر افتادن امنیت غذایی معنای دیگری ندارد!
اما در این بین و با وجود مشکلات در دسترسی عادلانه به مواد غذایی ، مسلمانان و بویژه ایرانیان اهتمام ویژهای به تأمین مواد غذایی و کمک به گرسنگان از دیرباز تاکنون داشتهاند که نمونه آن را در کمکهای مردمی به ملت سیلزده پاکستان به وضوح شاهد بودیم.
صرفنظر از اقدام شایسته سپاس مجامع جهانی بخصوص سازمان ملل متحد و برنامهریزی این سازمان با کمک اعضاء برای کاهش جمعیت گرسنگان دنیا به نصف تعداد موجود تا سال 2015 میلادی باید توجه داشت که دین اسلام از قرنها قبل به موضوع تأمین غذا و سیرکردن گرسنگان توجه ویژهای داشته است.
اطعام نانواییهای ایرانی در شب ولادت کریم اهل بیت امام حسن مجتبی علیه السلام و تقلید شایسته روش امام علی علیه السلام در رسیدگی به گرسنگان و بخصوص توجه به ایتام جلوههایی از سنت پسندیده آن بزرگواران در میان ایرانیان امروز است.
یک بار دیگر در رقم 925 میلیون نفری گرسنه در دنیا تأمل کنید! وظیفه ما در این بین چیست؟ اسلام چه دستوری در این باب مقرر فرموده است؟
ایرانیان مسلمان به توصیه شیخ کفعمی (ره) در "مصباح" و "بلد الامین" به نقل از پیامبر رحمت حضرت محمد صلی الله علیه و آله در ماه مبارک رمضان که یادآور درس بزرگ حضرت علی و حضرت زهرا و فرزندان کرام ایشان (علیهم السلام) در اطعام مسکین در حین افطار است (سوره مبارکه انسان / آیه 8) دعایی میخوانند که دقیقاً نشان از عمق نگاه مبارک پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در ضرورت توجه به سیر کردن گرسنگان دارد. روز جهانی غذا توسط جهانیان با شعار " همه با هم علیه گرسنگی " در حالی پاس داشته میشود که امروز قتل و غارت و تجاوز به کشورهای مختلف توسط سران استکبار به وضوح اتفاق میافتد و همانها که این شعار را وضع نمودند نسبت به این موضوع بیتفاوتند اما پیامبر مهربان اسلام قرنها قبل به مردم سفارش فرمود که اینگونه بخوانند :
"اللهم اشبع کل جائع (خدایا! همه گرسنگان را سیر بفرما)
تأمل بیشتر آنجاست که بدانیم وظیفه مهم همه مسلمانان در قبال گرسنگان دنیا چیست؟ آیا میتوانند بیتفاوت باشند؟ قرآن کریم در آیات 42 تا 44 سوره مبارکه مدثر میفرماید : اهل جهنم از سبب به آتش افتادن یکدیگر میپرسند که دوزخیان دلیل به آتش افتادن خود را نماز نخواندن و غذا ندادن به بینوایان و فقرا اعلام میکنند.
واضح است که در این آیه بعد از نماز دومین دلیل به آتش افتادن گناهکاران عدم توجه به اطعام فقرا است و ضرورت توجه به اطعام فقرا نه در شعار امسال روز جهانی غذا بلکه قرنها قبل توسط اسلام بیان شده است!
پرواضح است که خداوند قبل از آنکه چنین دستوری به مسلمانان بدهد خود اطعام را به نحو کامل انجام داده و منتی بزرگ بر همه انسانها گذارده است. در سوره مبارکه قریش خداوند متعال یکی از دلایل لزوم پرستش خود را اطعام به گرسنگان و سیر کردن آنان بیان فرموده است.(الذی اطعمهم من جوع)
گرسنگی علاوه بر آنکه امتحانی برای صبوری مؤمنان است و این موضوع دقیقاً در سوره مبارکه بقره آیه 155 ذکر شده (شما را به چیزی (از قبیل) ترس، گرسنگی، کاهش و نقص اموال و جان و ثمرات (محصولات) آزمایش میکنیم و (در این بین) به صبوران و شکیبایان مژده بده) مایه عذاب جهنمیان هم هست.
عذابی که نه تنها ممکن است گریبان گناهکاران را در روز قیامت بگیرد بلکه در همین دنیا هم شاید برخی به آن مبتلا شوند. خداوند متعال در سوره مبارکه نحل آیه 112 شهری را مثال زده که مردم آن علیرغم برخورداری از نعمات فراوان ناسپاسی کردند و خداوند هم به سزای این کارشان طعم گرسنگی را به آنان چشاند.
آیات ابتدایی سوره مبارکه غاشیه نیز خبر از عذابی هولناک برای گناهکاران در روز قیامت دارد که در آتشی سوزان افتند و از چشمهای داغ بنوشند و خوراکشان تنها خار خشک است که نه چاق کننده است و نه گرسنگی را التیام میبخشد!
در سویی دیگر سیر شدن و بهرهمندی از غذای پاک که در قرآن کریم بدان در سوره مبارکه مائده اشاره شده نویدی برای آنهایی است که به فکر سیر کردن گرسنگان هستند و ان شاء الله در بهشت از طعام لذیذ بهره میبرند و همانطور که خداوند متعال در آیه 118 سوره مبارکه طه خطاب به انسان نخستین و بهشتی (آدم علیه السلام) فرموده (ان لک الا تجوع فیها) در بهشت گرسنگی جا و راهی ندارد.
از این مختصر اشاره که شد قصد بر آن بود که بر ضرورت توجه به اطعام فقرا تأکید شود و در پایان هم خوب است در این نکته تأمل کنیم که علاوه بر وظیفه همگانی در جامه عمل پوشاندن به شعار "همه با هم علیه گرسنگی" که پیشینه اسلامی غنی و طولانی دارد ، چند گروه در جامعه وظیفه و نقش پررنگتری در این زمینه دارند و اگر وظایف خود را به خوبی انجام دهند امید است مشمول رحمت الهی قرار گیرند.
گروه اول کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی هستند که یقیناً نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی و دسترسی همه مردم به غذا ایفا میکنند. گروه دوم دامپزشکان هستند که چند روزی بیشتر از روز بزرگداشت فعالیت آنان در کشورمان (14 مهر) نمیگذرد. آنان با تأمین بهداشت دام و منابع پروتئینی و نیز نظارت بر تأمین بهداشت مواد غذایی با دو دشمن بشریت یعنی گرسنگی و بیماری مبارزه میکنند و اکنون نیز در کشورمان بر اساس تعالیم الهی با نظارت مستمر سعی در تأمین غذای حلال و پاک برای همه دارند. گروه سوم نیز متخصصین تغذیه هستند که با توصیههای مفیدشان مردم را در بهرهمندی از منابع مختلف غذایی با رعایت تنوع و به میزان لازم و مکفی هدایت میکنند.
به امید آنکه همه ما به فکر گرسنگان باشیم و در اطعام فقرا بکوشیم.