انتقال دامپزشکی به وزارت بهداشت یک اتفاق خوب است/ بودجه‌های پژوهشی دامپزشکی، بسیار پایین است

حکیم مهر ـ محسن طاهرمیرزایی: «دکتر مرتضی زنده‌دل» دانشیار جوان فیزیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران است که دکترای عمومی را از دانشگاه شهید باهنر کرمان و دکترای تخصصی را از دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران اخذ کرده است. وی که از ۱۰ سال پیش، جذب دانشگاه تهران شده، جزء آن دسته از دامپزشکانی است که در ابتدا علاقه‌مند به پزشکی بوده اما در نهایت در رشته دامپزشکی پذیرفته شده است. اگرچه قبولی در رشته دامپزشکی در ابتدا کمی احساس ناخوشایند در او ایجاد کرده، اما زمانی که وارد این حرفه شده و با دنیای دامپزشکی آشنا شده، آن را جزء بهترین رشته‌ها یافته است.

او امروز معتقد است که از دامپزشکی می‌توان استفاده‌های زیادی کرد، مشروط به اینکه بدانیم به چه شکل آن را مورد استفاده قرار دهیم. وی علاقه خود به تخصص فیزیولوژی را تا حد زیادی مدیون دکتر وهاب باباپور است و هرچه در چنته دارد را از او می‌داند.

حکیم مهر: آقای دکتر، جایگاه دامپزشکی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

وضعیت دامپزشکی در حال حاضر نسبت به زمانی که ما دکترای عمومی می‌خواندیم، بهتر شده است. آن زمان حتی افراد تحصیل کرده هم نمی‌دانستند که دامپزشکی دکترای حرفه‌ای است و همه تصور داشتند که کارشناسی است. الان اما خوشبختانه شرایط بهتر شده و دامپزشکی به خصوص در شهرهای بزرگ تا حدی جایگاه پیدا کرده است. با این حال از نظر من هنوز هم با جایگاه اصلی خود فاصله داریم و باید تلاش کنیم تا به آن برسیم.

حکیم مهر: چه کار باید بکنیم؟

ما به‌عنوان اعضای هیات علمی دانشگاه و دانشجویان ما باید تلاش کنند تا این رشته را به مردم و جامعه معرفی کنیم. یکی از جایگاه‌هایی که می‌تواند کمک زیادی به ما کند، رسانه‌های جمعی هستند. اما متاسفانه رسانه‌ها اگر هم گاهی اوقات فیلم می‌سازند، این رشته را با حالت تمسخر و جنبه‌های طنز نشان می‌دهند. در صورتی که سلامت جامعه و مایحتاج مردم به این رشته برمی‌گردد. بنابراین اگر به دامپزشکی بها ندهیم، مواد اولیه‌ای که برای حیات به آنها نیاز داریم، سلامت نخواهد داشت و به درستی تامین نخواهد شد. از طرفی در حوزه بهداشت نقش دامپزشکی واقعا پررنگ است. اما متاسفانه مقداری در حق این رشته اجحاف شده و همه ذهنیت خوبی نسبت به آن ندارند. در صورتی که در كشورهاي اروپایی و آمريكا به این شکل نیست و دامپزشکی جزء بهترین و یکی از درآمدزاترین رشته‌هاست. ما باید در ابتدا به بنیان بها دهیم که نهایتا آن ساختمانی که روی آن اساس و پایه بنا می‌کنیم، محکم باشد. اگر به دامپزشکی اهمیت دهیم و در شناساندن آن به مردم و جامعه مقداری تبلیغ کنیم و واقعیات را در مورد این رشته بگوییم، سلامت جامعه تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

خواهش من از مسئولین این است که این رشته آنطور که باید و شاید به مردم و جامعه شناسانده شود و جایگاه واقعی خود را پیدا کند. چراکه الان در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته است.

حکیم مهر: به نظر شما آیا انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت می‌تواند ما را در کسب این جایگاه یاری کند؟

به نظر من انتقال رشته دامپزشکی به وزارت بهداشت مي‌تواند یک اتفاق خوب باشد. مدتی است که این طرح مطرح شده و در دولت قبل هم کمی جدی شد. تا جایی که فكر مي‌كنم وزیر بهداشت موافقت خود را برای پذیرش دامپزشکی اعلام کرد. اما عملا این اتفاق نیفتاد، چون سختی‌های خاص خود را دارد. این جابه جایی از نظر آموزشی است و اگر قرار باشد از بعد اجرایی يعني سازمان دامپزشكي هم منتقل شود، بسیار مثمر ثمر خواهد بود.

امروز دانشکده دامپزشکی زیر مجموعه وزارت علوم است و در کنار رشته‌هایی قرار گرفته که بیشتر فنی و نظری هستند و با دامپزشکی و بالین سروکار ندارند. چون با بالین سرو کار ندارند، درک آن یک مقدار سخت است

دانشکده دامپزشکی یکی از پر هزینه‌ترین دانشکده‌های زیر مجموعه وزارت علوم است و چون در وزارت علوم قرار دارد، درک این مساله هم برای مسئولین سخت است. آزمایشگاه‌هاي ما هزینه‌های بالایی دارد. بودجه دانشکده دامپزشکی باید بسیار بالا و چند برابر بودجه سایر دانشکده‌ها باشد، در صورتی که به این شکل نیست. لذا دانشکده‌های دامپزشکی همواره با کمبود بودجه مواجه بودند و در این میان استادان نیز به عنوان محقق، با این کمبود، دچار مشکل بودند. به هر حال در دامپزشکی باید از مدل‌هایی نظیر اسب و گاو استفاده شود که هزینه زیادی دارد. مثلا برای یک دانشجوی PhD در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، مبلغ یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان برای کار تحقیقاتی در نظر می‌گیرند که با این رقم اصلا نمی‌توان کار تحقیقاتی نه تنها در حد PhD حتي در حد دكتراي عمومي انجام داد. فرض کنید دانشجوی PhD بخواهد تز خود را راجع‌به گوسفند بدهد. تهیه فقط یک راس گوسفند بالای یک میلیون تومان هزینه دارد که براي يك تحقيق به تعداد نمونه‌های بسيار بیشتری نیاز است و موارد آزمایشگاه‌ و دارو ... نیز وجود دارد. بنابراین همیشه این اجحاف در حق دانشکده دامپزشکی شده و امیدوارم انتقال صورت بگیرد و حداقل بعد آموزشی دانشکده‌های دامپزشکی منتقل شود.

حکیم مهر: بسیاری از منتقدان تعداد زیاد فارغ‌التحصیلان را یکی از مشکلات اساسی دامپزشکی می‌دانند. نظر شما در این خصوص چیست؟

بله. یکی از بزرگترین معضلات ما همین است. اگرچه ما دانشکده پزشکی آزاد هم داریم اما طی سال‌های اخیر تعداد دانشجویان پزشکی زیاد نشد. الان در خیلی از شهرهایی که هیچ امکاناتی ندارند، دانشکده دامپزشکی راه‌اندازی شده که تعداد زیادی هم ورودی می‌گیرند. اینها در نهایت فارغ‌التحصیل می‌شوند و باید دنبال کار بگردند. این توهین است که به یک دانشجوی دکترای دامپزشکی که فارغ‌التحصیل می‌شود، بگوییم به عنوان مسئول فنی با حقوق ماهیانه ۷۰۰ هزار تومان مشغول به کار شود. ریشه این مشکل به تعداد زیاد فارغ‌التحصیلان باز می‌گردد که قسمت اعظم آن به دانشگاه آزاد مربوط می‌شود. اما درمورد پزشکی این طور نیست و آنها احتمالا به علت قدرتی که داشتند این اجازه را ندادند.

حکیم مهر: در حوزه پژوهش دامپزشکی به مساله کمبود بودجه اشاره کردید. چه مشکلات دیگری در این زمینه وجود دارد؟

پژوهش‌ها باید کاربردی باشند و درنهایت در صنعت مورد استفاده قرار گیرند. اما نمی‌توان از همان ابتدا پروژه تحقیقاتی کاربردی ارائه کرد، بدون اینکه به علوم پایه بها دهیم. متاسفانه در کشور ما به علوم پایه بهاي زيادي داده ‌نمي شود و همیشه در حق این بخش اجحاف شده است. در صورتی که اساس و پایه فعالیت‌ها و پژوهش‌های کاربردی همین است. بنابراین ابتدا باید بنیان پژوهش را که تحقیقات بنیادی و علوم پایه است تقویت کنیم در مرحله بعدی به تحقیقات کاربردی بپردازیم. متاسفانه در کشور ما به این شکل نیست، در صورتی که در تمام دنیا به علوم پایه بهاي زيادي می‌دهند، چون می‌دانند که زیرساخت است. اينها مشکلاتی است که متاسفانه داریم و امیدوارم روزی این اتفاق بیفتد که به علوم پایه بهاي بيشتري بدهند.

حکیم مهر: یکی از خواسته‌های متخصصان فیزیولوژی دامپزشکی، کمبود پاتوفیزیولوژی است. نظر شما در این خصوص چیست؟

بله موافقم. ما فیزیولوژی را به عنوان علوم پایه و همچنین در بخش دیگر پاتولوژی را داریم. اگر در دروس دكتري عمومي دامپزشكي واحد درسي پاتوفیزیولوژی هم داشتیم که مدرس آن یک متخصص بالینی باشد، بسیار مفيد بود. چرا که در کنار اینکه اشراف کامل به بیماری‌ها دارد، مباحث فیزیووژيك را هم صحبت می‌کند و در مورد آن توضیح می‌دهد. امیدوارم این خلائی که وجود دارد در بازنگری‌ها ‌برطرف شود.