در یکی از شهرهای ساحلی ایالت مِین در آمریکا بازدیدکنندگان در اتاقی جمع شدهاند تا بر روی صفحهای دیجیتالی ماهیهای سالمونی را تماشا کنند که با انرژی بسیاری درون یک آکواریوم بزرگ بیضیشکل شنا میکنند. از بلندگوها صدای راوی پخش میشود و به جریان آبی اشاره میکند که ماهی را به حرکت و شکلگیری بافت گوشتی ایدهآل آن تشویق میکند. صفحههای توریشکلی هم وجود دارند که «تراکم ماهی و حجم آکواریوم را بهینهسازی میکند». راوی همچنین میگوید که در این سیستم ماهیهای مرده را میتوان به راحتی جدا کرد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایانا٬ این ویدیو بخشی از طرحی است که اوایل سال 2018 مطرح شد که در آن شرکت نروژی موسوم به «نوردیک آکوافارمز» قصد دارد مزرعه پرورش ماهی سالمون را با بودجه 500 میلیون دلار در بلفاست واقع در ایالت مین بسازد. به گفته شرکت نوردیک این طرح بزرگترین آکواریوم آبزیپروری در دنیا خواهد بود. این طرح همچنین یکی از پروژههای انگشتشمار کمپانیهایی است که امید دارند با انتقال سیستمهای مکانیزه پرورش ماهی به فضای بسته تغییرات بزرگی در این صنعت ایجاد کنند..
اریک هایم٬ مدیر عامل شرکت نوردیک٬ میگوید اجرای طرح آبزیپروری در فضای بسته میتواند نقش مهمی در برآورد کردن نیاز جمعیت رو به افزایش جهان ایفا کند. هایم معتقد است که این طرح بدون تولید آلودگی و دیگر تهدیدات احتمالی برای ماهیهایی است که با روشهای سنتی آبزیپروری پرورش مییابند. اما با این حال سیستم فضای بسته چالشهای محیط زیستی منحصر به خود را دارد. مایکل تیمنز٬ مهندس محیط زیست در دانشگاه کورنل است که بیش از ۲۰ سال درباره آبزیپروری تحقیق کرده و در این پروژه شرکت نوردیک را همراهی میکند. او میگوید: «همیشه یک درصدی از ریسک وجود دارد٬ اما ریسک سیستم فضای بسته نسبت به سیستمهای فضای باز بسیار کمتر است».
پرورش ماهی اغلب به عنوان روشی بهینه برای تولید پروتئین حیوانی به شمار میرود: وبسایت اتحاد جهانی آبزیپروری ادعا میکند ۱۰۰ کیلوگرم خوراک ماهی برای دام 15 برابر گوشت بیشتری نسبت به همان میزان از هر خوراک دیگری تولید میکند. اما شیوههای سنتی پرورش ماهی تاثیر بهسزایی روی محیط زیست گذاشتهاند. مثلا پرورشدهندگان ماهی سالمون در نروژ و شیلی-بزرگترین تولیدکنندگان ماهی سالمون در دنیا- معمولا از قفسهای توردار رو باز در اقیانوسها استفاده میکنند. در این سیستم ضایعات به همراه پاتوژنها و آفتکشها مستقیما وارد دریا میشوند که زندگی جانوران و محیط زیست را به خطر میاندازند. پرورش ماهی در برکهها متداولترین روش آبزیپروری در چین است که در سراسر دنیا رایج شده. چین بزرگترین تولیدکننده پرورش ماهی در دنیاست و در عین حال سابقه طولانی در آلوده کردن راههای آبی با فضولات ماهیها و داروهایی که برای مبارزه با بیماری تزریق میشوند دارد.
تیمونز معتقد است که سیستمهای فضای بسته در خشکی مانند آکواریمها میتوانند وقوع این خطرات را کاهش دهند. آنها ماهی را قرنطینه و فضولات آن را با استفاده از سیستمهای چرخشی آبزیپروری یا RAS جدا میکنند که مشابه سیستمهای فیلتراسیون در آکواریومهای خانگی است. اما مزارع مجهز به RAS در فضاهای بسته تنها درصد کمی از بازار جهانی را تشکیل میدهند و بسیار کوچکتر از طرح نوردیک هستند. مثلا پرورش ماهی در شرکت Blue Ridge Aquaculture –بزرگترین مزرعه پرورش ماهی تیلاپیا و مجهز به RAS در دنیاست که در ایالت ویرجینیا قرار دارد- به اندازه 10 درصد شرکت نوردیک هم نخواهد رسید.
این تکنولوژی چرخشی از دهه 70 میلادی به نوعی وجود داشته اما در سالهای اخیر توسعه بیشتری یافته؛ طوری که سازمان دیدبان غذاهای دریایی آکواریوم مانتوری مزارع پرورش ماهی مجهز به RAS را به عنوان یکی از پایدارترین شیوههای پرورش ماهی اعلام کرده است.
هایم در سخنرانیاش در برابر اهالی ایالت مین میگوید: «طبیعی است که بخواهیم این سیستم را گسترده کنیم». به گفته هایم برای اجرای پروژه بلفاست به 18 آکواریوم بزرگ پرورش ماهی- که هر کدام سه برابر حجم یک استخر المپیک است- نیاز دارد و در نهایت 33 هزار تن ماهی یا نزدیک به 8 درصد از میزان مصرف آمریکا را تولید خواهد کرد. این شرکت همچنین قصد دارد تا در سال آینده مزرعه مشابهی را در نروژ بسازد که شاملهای آکواریومهایی به همین اندازه خواهد بود.
بعضی از حاضرین در آن سخنرانی نگرانی خود درباره آلودگی آبهای ساحلی را بیان کردند اما تیمونز میگوید که آب و فاضلابی که از سیستمهای RAS خارج میشود اغلب تمیزتر از زمانی است که وارد سیستم شدهاند. مایکل شوارز٬ مدیر مرکز توسعه و تحقیقات کشاورزی غذاهای دریایی ویرجینیا میگوید که آب در تانکهای RAS از محفظه گازداری به نام بیوفیلتر عبور میکند که در آن باکتریها ادرار ماهی را به نوعی نیتروژن تبدیل میکنند تا به محیط زیست و ماهیان آسیبی نرسانند.
فیلترهای موجود ضایعات ماهی و غذای باقیمانده را جذب میکنند که میتوان آنها را بستهبندی و به عنوان کمپوست یا مواد خام برای بیوگاز استفاده کرد. از ازن برای تجزیه مواد جامد ارگانیک و از نور ماورابنفش برای از بین بردن پاتوژنها استفاده میشود.
برایان پیترسون٬ مدیر «مرکز ملی آبزیپروری در آبهای سرد دریایی » در ایالت مین میگوید روشهای ایمنی بیو که شامل ضدعفونی کردن دستها و شستن کفشها در سطلهای ضدعفونی است خطر بیماری و نیاز به آنتیبیوتیکها که مزارع پرورش ماهی به شدت به آنها وابستهاند را کاهش میدهد. اما با این حال اگر یک نفر پروتکلهای ایمنی را رعایت نکند ممکن است کل آن آکواریم را آلوده کند. به گفته پیترسون شرکتهای بزرگ میتوانند این شرایط را بوسیله تجهیزاتی کنترل و هر مشکلی را به سرعت برطرف کنند.
به گفته تیمونز بزرگترین مشکل سیستمهای فضای بسته ظرفیت سازه و میزان مصرف آب است. سیستمهای چرخشی میتوانند ۹۰درصد آب آکواریوم را بازیافت کنند اما مقداری از آن روزانه تبخیر میشود و یا جذب فضولات جامد شده و از بین میرود. طبق محاسبات تیمونز مزرعهای به بزرگی بلفاست سالانه یک میلیارد و ششصد و پنجاه میلیون لیتر آب مصرف میکند که معادل آب مصرفی 12 هزار نفر است. اما او همچنین اشاره میکند در شهری مانند بلفاست که جمعیتی کمتر از 7 هزار نفر دارد٬ این حجم از آب در حد ظرفیت سفرههای آبی آن است. تیمونز همچنین اضافه میکند با احداث تجهیزات آبزیپروری در فضای بسته در مناطقی که در معرض خشکسالی قرار دارند میتوان از آب مصرف شده به منظور آبیاری زمینهای کشاورزی استفاده کرد.
منبع: ساینتیفیک آمریکن