حکیم مهر: اوایل دهه هفتاد که برای نخستین بار در کنکور سراسری شرکت کردم، رشته «دامپزشکی» بی چون و چرا و بدون هیچ رقیبی پس از رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی، انتخاب چهارم اغلب شرکت کنندگان در کنکور سراسری گروه علوم تجربی بود. رتبه قبولی پذیرفته شدگان که در مقطع دکتری رشته دامپزشکی در آن سال ها، حتی در دورترین دانشکده های دامپزشکی دانشگاه آزاد نیز از 4 رقم فراتر نمی رفت و دانش آموزانی که در این رشته پذیرفته می شدند، از دانش و معلومات مناسبی برخوردار بودند.
با گذشت بیش از 25 سال از آن سال ها، نگاهی به خبر زیر بیندازید که دیروز توجهم را به خود جلب کرد:
معاون پرستاری وزارت بهداشت در آیین افتتاح سی امین کلینیک پرستاری در مشهد، گفت: رشته پرستاری در کنکور ۹۷ بعد از رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پرتقاضاترین رشته در گروه تجربی بوده است.
«دکتر مریم حضرتی» اظهار داشت: در زیر گروه تجربی حدود ۶۶۰ هزار نفر شرکت داشته اند؛ در میان پذیرفته شدگان رشته پرستاری، رتبه های بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ دیده می شود و این نشان از ورود نخبگان به این رشته است.
معاون پرستاری وزارت بهداشت در پایان افزود: با توجه به بازار کار خوب در این رشته و نیاز جامعه به خدمات گروه پرستاری، انتظار می رود که در سال های بعد رقابت برای ورود به این رشته افزایش بیشتری یابد.
به راستی طی این چند سال چه اتفاقی افتاده است که رشته دامپزشکی (با مقطع دکترا) جای خود را به رشته پرستاری (با مقطع کارشناسی) داده است؟ چرا رتبه قبولی پذیرفته شدگان رشته پرستاری (و رشته هایی چون تغذیه، فیزیوتراپی، بینایی سنجی، شنوایی سنجی، مامایی و ...) روز به روز در کنکور سراسری کاهش یافته و برعکس، رتبه قبولی پذیرفته شدگان رشته دامپزشکی روز به روز افزایش یافته است؟ چرا کم کم باید در انتظار دانشجویانی باشیم که با رتبه های 6 رقمی در این رشته مفید پذیرفته شده اند؟!
به نظر می رسد چند عامل در این تغییرات، نقش اساسی داشته اند:
1. تعداد پذیرش دانشجو:
وزارت بهداشت طی این سال ها توانسته است با کنترل تعداد دانشکده های زیرمجموعه خود، تعداد پذیرش دانشجو را در رشته های مربوطه بخوبی کنترل نماید و کیفیت آموزشی دانشجویان را در حد مطلوب حفظ نماید، ولی متاسفانه وزارت علوم در این مهم، کاملا ناموفق بوده است و افزایش بی رویه تعداد دانشکده های دامپزشکی در دانشگاه های دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی، سبب افزایش بی رویه تعداد فارغ التحصیلان و در نتیجه بی ارزش شدن آن شده است. فرآموش نکنیم که هرچند که در بین فلزات، «آهن» بیشترین خدمت را به بشریت نموده است و بیشترین کاربرد را در صنایع جهان دارد، ولی ارزش «طلا» بیشتر از آن است، زیرا کمیاب تر است.
2. بازار کار:
یکی از مهمترین ملاک های داوطلبان کنکور سراسری در هنگام انتخاب رشته، بازار کاری مناسب فارغ التحصیلان آن رشته است. متاسفانه با کاهش جمعیت دامی کشور، تغییر بافت روستاها و افزایش تعداد فارغ التحصیلان رشته های موازی نظیر صنایع غذایی و ...، رشته دامپزشکی با محدودیت بازار کار مواجه شده است؛ برخلاف وزارت بهداشت که با گسترش مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی و همینطور افزایش جمعیت، بازار کاری آن روز به روز گسترش بیشتری یافته است.
3. مسائل مدیریتی:
مسئولان وزارت بهداشت در طی این سال ها توانسته اند با قانع کردن مسئولین تراز اول کشور، بودجه و اعتبارات کلانی را به مجموعه خود تزریق نمایند. پیشنهاد اجرای طرح هایی نظیر طرح تحول نظام سلامت، خود یکی از صدها نمونه این استراتژی مدیریتی محسوب می شود، ولی متاسفانه مسئولین وزارت جهاد کشاورزی و سازمان دامپزشکی کشور در این امر چندان موفق نبوده اند، به طوری که برای اجرای بسیاری از برنامه های جاری این حوزه نظیر واکسیناسیون دام و طیور، با مشکل مواجه بوده ایم.
4. کیفیت آموزشی:
به این پرسش و پاسخ «رسانه دانشجویان دامپزشکی ایران» با «دکتر ابراهیم خراسانی پاریزی» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافت درخصوص تعداد اعضای هیات علمی دانشکده دامپزشکی این واحد توجه فرمایید که خود گویای عمق فاجعه است:
سؤال: حداقل تعداد هیئت علمی مورد نیاز برای دکترای عمومی دامپزشکی ۳۷ نفر است. درحال حاضر دانشکده دامپزشکی واحد بافت چند عضو هیئت علمی دارد؟
پاسخ: ۱۲ هیات علمی استخدام واحد و استانی و در همین تعداد مدعو از دانشگاههای علوم و تحقیقات تهران، موسسه رازی و دیگر دانشگاههای معتبر. البته دانشجویان ورودی اول این دانشگاه هنوز ترم ششم هستند به لطف خداوند تا ترم دوازدهم که برسند قطعاً تعداد اساتید استخدامی بیشتری اضافه خواهند شد.
آیا وزارت بهداشت اجازه می دهد که یک دانشکده پرستاری بدون دارا بودن اساتید مربوطه اقدام به پذیرش دانشجوی پرستاری نماید و به لطف خداوند وقتی که به ترم 8 رسیدند، اقدام به جذب اساتید مربوطه نماید؟!