در ادامه گفتگو با مسئولین اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی، گفتگوی این هفته روابط عمومی با «دکتر محسن عابدزاده»، رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماریهای دامی این اداره کل انجام شد که ماحصل این مصاحبه را با هم میخوانیم:
۱- مهم ترین سیاستهای اداره بهداشت و مدیریت بیماریهای دامی استان کدام موارد هستند؟
- تدوین برنامه مبارزه با بیماریهای دامی در مناطق مختلف استان، با هماهنگی سازمان دامپزشکی کشور و تهیه نهادههای مورد نیاز.
- تدوین برنامههای پیشگیری و مبارزه با بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان.
- ارتباط با اتحادیههای و تشکلهای غیر دولتی دامپروی جهت تبادل نظر و استفاده از ظرفیتهای آنان برای رفع مشکلات.
2- مهم ترین دستاوردهای آن اداره را در حوزه پیش گیری از بیماریهای مشترک طی یک سال گذشته عنوان بفرمایید؟
- کاهش موار مثبت هاری دامی بدلیل افزایش واکسیناسیون هاری در سال ۱۳۹۶.
- کاهش موارد ابتلاء به بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو.
۳-مهم ترین دستاوردهای آن اداره را در حوزه پیشگیری از بیماریهایی از قبیل تب برفکی طی یک سال گذشته عنوان بفرمایید؟
كنترل بيماري تب برفكي در ايران بيشتر بر روي واكسيناسيون دامها تكيه داشته است. واكسيناسيون دامها در ايران از اواخر دهه ۱۳۳۰ شروع شد و از آن تاريخ تا سال ۱۳۸۱ واكسيناسيون به صورت پراكنده و در دامهايي كه كارشناسان لازم تشخيص ميدادند انجام ميشد. اما در اواخر سال ۱۳۸۱ برنامه واكسيناسيون همزمان دامها با هدف ايجاد ايمني يكنواخت در همه دامهاي كشور به اجرا گذاشته شد. در اين برنامه مقرر شد كه جمعيت گاو و گوساله كشور همه ساله در سه نوبت و جمعيت گوسفند و بز در يك نوبت واكسن تزريق شود.
اين برنامه تا سال ۱۳۹۷به همان وضع ادامه داشته است و با بررسي اطلاعات موجود تغييراتي در برنامههاي واكسيناسيون داده نشد و مفید بوده است و بررسي اطلاعات موجود نشان ميدهد كه بيماري در استان خراسان رضوی در ۲ سال اخیر بطور چشمگیر کاهش یافته است. و ادامه برنامه به روال سالهای اخیر توفیق خوبی برای صنعت دامپروری ایران و استان در بر داشته و خواهد داشت و حفظ این وضعیت کنترل بیماری را در پی خواهد داشت.
اما در دو برنامهی واکسیناسیون انتهایی در سال ۱۳۹۷ شرایط تامین واکسن خصوصا واکسن رایگان مختل گردیده است و پوششهای واکسیناسیون انجام شده خصوصا در روستاها ناقص بوده است و عدم تامین و طولاني شدن آن، منجر به بروز بیماری تب برفکی خواهد شد و برای تامین واکسن مورد نیاز تدبیر باید کرد.
مراقبت
در سال ۱۳۹۶ برنامه مراقبت از اين بيماري به صورت فعال و غيرفعال پیگیری گردیده است.
مراقبت غيرفعال:
دامپزشكان بخش دولتي يا خصوصي در صورت مشاهده و برخورد با بيماري، آن را به اداره دامپزشكي شهرستان مربوطه گزارش کردهاند. اداره دامپزشكي شهرستان موظف است اين گزارش را پيگيري و از آن نمونه برداري نمايد. همچنين گزارش آن را از طريق سامانه مراقبت از بيماري به استان منعکس گردیده است. در مواردي كه دامدار يا ديگر افراد غيرمتخصص بيماري را به اداره دامپزشكي اطلاع ميدهند اداره دامپزشكي بايد گزارش مذكور را پيگيري و دامهاي بيمار را بازديد كند و از دامهاي بيمار نمونه برداري كردهاند و بعد از تاييد صحت گزارش و در سامانه مراقبت از بيماري ثبت گردیده است.
مراقبت فعال:
در سال ۱۳۹۶ مراقبت فعال با پوشش ۴ درصد واحدهاي اپيدميولوژيك انجام شد از دادهها و اطلاعاتي كه به اين طريق جمع آوري ميشود براي ارزيابي وضعيت واقعي بيماري در يك شهرستان استفاده شد. و همچنين با استفاده از اين دادهها و اطلاعات، سيستم مراقبت غير فعال نيز ارزيابي و گزارشات فصلی تنظیم و به سازمان ارسال گردیده است.
۴- آیا در حال حاضر در استان با کمبود واکسن و سم مواجه هستیم؟ بله
واکسنهای دامی بهادار آنتروتوکسمی وآگالاکسی، کمبود واکسن تب برفکی رایگان باعث عدم استقبال دامداران روستایی از خرید واکسن بهادار گردیده و این امر منجر به وجود دام حساس به بیماری شده که میتواند زمینه ساز بروز اپیدمی بیماری شود.
۵- برای پیشگیری از بیماری تب کریمه کنگو چه اقداماتی در استان به انجام رسیده است؟
بدلیل استفاده به موقع از سموم جهت از بین بردن کنهها (که از عوامل اصلی انتقال بیماری از دام به انسان هستند.) به شکل سمپاشی روی بدن و یا حمام ضد کنه و سمپاشی اصطبلها و آغل دامها بوده است. همچنین برگزارس کلاسهای آموزشی با هدف ترویج استفاده از گوشتهای تولید و عرضه شده تحت نظارت دامپزشکی و ممهور به مهر بازرسی دامپزشکی از دیگر دلایل کاهش بیماری در انسان میباشد.
اقدام به خرید و تهیه ۲۰۲۷۰ لیتر سم از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا کنون تعداد ۸۸۷۹۳۹ راس گوسفند و بز و تعداد ۵۳۰۲۹ راس گاو و گوساله سمپاشی بدن و مقدار ۴۲۸۶۳۵۱ متر مربع سمپاشی جایگاه انجام شده است.
آموزش تعداد ۵۰۰۰ نفر در سطح استان دررابطه با راههای کنترل و پیشگیری از ابتلاء به بیماری
۶- مهم ترین چالشهای پیش روی اداره بهداشت و مدیریت بیماریهای دامی استان کدامها هستند؟
- کمبود نیروهای فنی مورد نیاز.
- کمبود اعتبارات بخش دامپزشکی که از روند فعالیتهای این اداره در راستای کنترل و کاهش بیماریهای مشترک میکاهد.
- عدم اختصاص به موقع اعتبارات (برخی مواقع تاخیر در اختصاص اعتبار منجر به خسارات جبران ناپذیری می شود.)
- کمبود شدید سموم یارانه ای که احتمال بروز بیماری منتقله از انگلهای خارجی مانند CCHF و لمپی اسکین و میاز و غیره را افزایش میدهد.
۷- مهم ترین پیشنهادهای شما برای بهبود وضعیت پیشگیری از بیماریهای دامی چه مواردی است؟
- اعتماد بیشتر به بخش خصوصی و واگذاری امور تصدی گری به این بخش
- توجه بیشتر به بخش آموزش در بخشهای دولتی و خصوصی
- بروز شدن عملیات فنی دامپزشکی واستفاده از آخرین دستاوردهای جهانی در این زمینه
- حمایت دولت از دامداران روستایی و عشایری از طریق تامین نهادهها و خدمات افزایش اعتبارات این بخش جهت مبارزه موثر با بیماریها
باتوجه به آنچه برشمرده شد، و با عنایت به وجود نیاز روزافزون به ارتقاء سطح ایمنی گلهها، به ویژه جمعیت دام سنگین استان در برابر برخی بیماریهای استراتژیک، پیشنهاد میشود تا از سایر ظرفیتهای موجود برای تأمین واکسنها و مواد بیولوژیک با اثربخشی بالا، و در حجم مورد نیاز متناسب با فصول سال، استفاده شود.
منبع: اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی