ابلاغ دستورالعمل جدید مبارزه با قاچاق دام/ هرنوع جابه‌جایی دام از هر مبدأیی بدون مجوز انتقال دام سازمان دامپزشکی قاچاق محسوب می‌شود

حکیم مهر: نوسانات نرخ ارز و خروج آمریکا از برجام در ماه‌های اخیر بر حوزه‌های مختلف اقتصاد کشور تأثیر گذاشته و چالش‌هایی را ایجاد کرده است. این نوسانات و فشارها در ماه‌های گذشته صنعت دام کشور را نیز تحت تأثیر قرار داد و علاوه بر افزایش قیمت اقلام دارویی و غذایی، برخی کمبودها و نگرانی‌ها را نیز برای فعالان این بخش از اقتصاد کشور ایجاد کرد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از شرق، از سوی دیگر برخی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در این حوزه مربوط به مسائلی بود که سازمان دامپزشکی کشور متولی آن است. «دکتر علیرضا رفیعی‌پور» رئیس این سازمان از موفقیت این سازمان در مواجهه با چالش‌های تحریم و افزایش نرخ ارز خبر داد و توضیحاتی نیز درباره دستورالعمل جدید مبارزه با قاچاق دام در پی گمانه‌زنی درباره برنامه برخی کشورها برای به‌خطر‌انداختن امنیت غذایی ایران ارائه نمود.

‌اگر ممکن است در ابتدا آماری از میزان تولید و صادرات فراورده‌های دامی ارائه کنید.

در این شرایط سخت تحریمی موفقیت زیادی حاصل شده است. مجموع تولیدات فراورده‌های خام دامی، اعم از گوشت قرمز، گوشت سفید، تخم‌مرغ، شیر و عسل در کشور ما به بیش از 14 میلیون تُن رسیده و از این مقدار 112 هزار تُن صادرات در سال جاری انجام شده است. در حوزه آبزیان زنده بیش از یک‌میلیون و 500 هزار قطعه و در حوزه جوجه یک‌روزه بیش از 31 میلیون قطعه صادرات انجام شده است. بیش از پنج میلیون دانه تخم‌مرغ نطفه‌دار نیز در این مدت صادر شده است. هشت‌هزار و 200 تُن مرغ هم صادر شده و پیش‌بینی می‌کنیم میزان صادرات میگو نیز نسبت به سال گذشته دو برابر شود. یعنی سال گذشته 20 هزار تُن صادرات داشتیم که امسال امیدواریم به دو برابر برسد.

البته معمولا رسانه‌ها بیشتر به تولید و صادرات فراورده‌های خوراکی دامی توجه می‌کنند، درحالی‌که میزان قابل توجهی هم فراورده‌های دامی غیرخوراکی وجود دارند که موجب نفع برای کشورمان هستند؛ مثلا صادرات آلایش دامی مثل پوست، روده و... به بیش از 52 هزار تُن رسیده است که شامل محصولات مختلفی هستند، مثلا 5.5 میلیون هنگ روده صادر شده است. با توجه به اینکه در حوزه بیماری‌های دامی و طیور، خصوصا بیماری‌های استراتژیک با کاهش بیماری و کنترل آن مواجه بوده‌ایم، میزان تولیدمان افزایش یافته است.

‌آماری از میزان کاهش بیماری‌ها در دست هست؟

بله، بیماری‌های استراتژیک کشور که برای ما برخورد با آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ مثل تب برفکی، هاری، تب مالت، سیاه‌زخم و... در سه سال گذشته بین 30 تا 50 درصد کاهش داشته است. دغدغه ما در سازمان دامپزشکی این است که تولیدکنندگان ما اگر دغدغه‌هایی مثل دغدغه اقتصادی یا تغییر اقلیم دارند، حداقل در زمینه سلامت دام‌هایشان نگرانی نداشته باشند و صدمه‌ای از این جهت نبینند. نیت ما این است که بیماری‌ها را در این صنعت کاهش دهیم.

همان‌طور که می‌دانید، سال قبل بیماری آنفلوانزای پرندگان بیش از 64 کشور دنیا را تحت تأثیر قرار داد و کل کشورهای اروپایی درگیر آن شدند و خسارت بسیار سنگینی به کل جهان وارد کرد. آمریکا سال 2014 بیش از 3.4 میلیارد دلار به دلیل همین آنفلوانزای فوق حاد پرندگان خسارت دید. ما نیز در دو سال گذشته خسارت زیادی از این جهت دیدیم اما امروز با افتخار اعلام می‌کنم ما با مراقبت‌های بسیاری که به عمل آوردیم نه تنها توانستیم این بیماری‌های خطرناک و آسیب‌زننده را کنترل کنیم، بلکه جالب است بگویم امسال مازاد تولید هم خواهیم داشت.

‌میزان ارز تخصیص‌داده‌شده برای واردات دارو را هم بگویید.

در واقع از پنج ماه قبل سازمان دامپزشکی نیز به فرایند تخصیص ارز برای واردات محصولات مرتبط با این حوزه اضافه شده و به قول معروف یکی از تیک‌ها را سازمان دامپزشکی می‌زند. یعنی ثبت سفارش در وزارت صمت انجام می‌شود و از آنجا به وزارت جهاد ارسال می‌شود و وزارت جهاد هم به ما منتقل می‌کند و ما هم تأیید می‌کنیم و به بانک مرکزی می‌فرستیم تا نسبت به تأمین ارز آن اقدام کند.‌

در مجموع برای همه محصولات حوزه دارو، مواد اولیه، واکسن و مانند آن 340 میلیون دلار ارز در نظر گرفته شده است. مقام وزارت هم به این مسئله بسیار اهمیت می‌دهد و معتقد است اگر در حوزه غذا و داروی دام و طیورمان موفق نباشیم، نمی‌توانیم به تولید و توان داخلی‌مان تکیه کنیم. به همین دلیل تاکنون از این میزان ارزی که در نظر گرفته شده بیش از 301 میلیون دلار ارز به واردکنندگان تخصیص داده‌ایم. خوشبختانه بیشترین میزان تخصیص ارز نسبت به سقفی که در نظر گرفته شده توسط سازمان دامپزشکی انجام شده است. البته به معنای آن نیست که اگر بیشتر از آن سقف نیاز به تخصیص ارز بود، امکانش وجود نداشته باشد بلکه حتما هرآنچه مورد نیاز کشور است انجام می‌شود و در صورت لزوم تخصیص فراتر از سقف موردنظر را به عنوان سهمیه سال 98در نظر خواهیم گرفت و این سقف نیز قابل تغییر است.

قیمت داروها هم در این چند‌ماهه افزایش زیادی داشته است. برای این معضل چه برنامه‌ای دارید؟

همان‌طور که می‌دانید ارز تخصیصی برای دارو همان ارز چهار هزار و 200 تومانی است و آنچه در این کانال با این قیمت وارد می‌شود، هنگامی که وارد گمرک می‌شود تا اقدامات لازم مانند تأیید بهداشتی روی آن انجام شود، از سوی سازمان حمایت قیمت‌گذاری شده و باید با همان قیمت مصوب عرضه شود.

اگر گاهی شما می‌بینید که محصولی با افزایش قیمت مواجه شده به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه آن نیست بلکه دلیلش افزایش هزینه خیلی از اقلام جانبی مانند هزینه‌های بسته‌بندی و مانند آن است که همگی آنها را سازمان حمایت رصد و کنترل می‌کند. قیمت نهایی‌ای که محصول با آن نرخ در اختیار دامدار یا مرغدار قرار می‌گیرد، حاصل این فرایند است.

با ‌این‌حال اگر گران‌فروشی کنند، چطور متوجه می‌شوید و چه اقدامی می‌کنید؟

پس‌ازآنکه محصول تأیید بهداشتی لازم را در گمرک دریافت می‌کند، به‌وسیله شرکت‌های توزیع‌کننده ملی، استانی، داروخانه‌ها و... در شبکه توزیع پخش شده و به دست مصرف‌کننده می‌رسد. همکاران ما در سازمان دامپزشکی با مراجعه مرتب به تولیدکنندگان بزرگ و کوچک از آنها درباره آخرین هزینه‌های تهیه این محصولات سؤال می‌کنند و اگر مغایرتی بین قیمت محصول عرضه‌شده و قیمت مورد انتظار وجود داشته باشد، این موضوع به تعزیرات و سازمان حمایت گزارش می‌شود و فروشندگان باید در آنجا توضیح بدهند که دلیل این افزایش قیمت چیست و اگر دلیل قانع‌کننده‌ای نداشته باشند، به شکل جدی با آنها برخورد می‌شود. این فرایند به شکل روزانه و هفتگی در سطح کشور انجام می‌شود.

چند مورد این‌چنینی تاکنون گزارش شده است؟

بیش از 200 مورد تاکنون به مراجع ذی‌ربط گزارش شده که برخی از آنها توضیحات قانع‌کننده‌ای داشته‌‌اند و حکم برائت گرفته‌‌اند و با برخی از آنها نیز برخورد شده است.

بحث افزایش قاچاق دام‌های مولد در ماه‌های اخیر هم بسیار مهم است. برخی کارشناسان و حتی نمایندگان مجلس این موضوع را حتی تا حد مسئله‌ای امنیتی مطرح می‌کنند و این گمانه وجود دارد که ممکن است برخی کشورها بخواهند با خارج‌کردن دام‌های مولد از ایران به شکل گسترده مشکلاتی جدی برای امنیت غذایی در سال‌های آینده ایجاد کنند. این دغدغه برای شما چقدر جدی است؟

این سؤال مهمی است. ما در دامداری‌ها همه تلاشمان را برای ایمن‌سازی دام‌ها انجام می‌دهیم، این دام‌ها زاد و ‌ولد می‌کنند و باید از این نوزادان هم مراقبت کنیم تا بالاخره فرایند پرورش آنها کامل شود و دام‌های نر و برخی از دام‌های ماده برای مصرف عموم مردم راهی کشتارگاه شوند و دام‌های ماده هم به‌عنوان ذخایر استراتژیک کشورمان فرایند تولید دام‌های بعدی را انجام دهند.

چند دستگاه مختلف در این موضوع که به آن اشاره می‌کنید، مسئولیت دارند. وظیفه ما حفظ و حراست از سرمایه دامی کشور و مراقبت از سلامت آن است و دستگاه‌های دیگری مانند ستاد مبارزه با قاچاق هم در این امر دخیل هستند و طبق آخرین گزارشی که من دارم، بیش از 180هزار رأس دام قاچاق که بدون مجوز به سمت استان‌های مرزی می‌رفته‌‌اند یا در این استان‌ها به سمت خروج از کشور حرکت می‌کردند، کشف و ضبط شده‌اند.

ما یک جلسه در سطح ملی در این زمینه با حضور مسئولان سازمان دامپزشکی، معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی و مدیران کل ستادهای مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان‌های مختلف کشور و... به میزبانی ستاد کل مبارزه با قاچاق کالا و ارز کشور برگزار کردیم و در حضور این عزیزان مسائل مرتبط را مطرح کردیم و خوشبختانه می‌توانم به شما اطلاع بدهم سازمان دامپزشکی دستورالعمل جدید مبارزه با قاچاق دام را در همین هفته ابلاغ کرد. در این دستورالعمل جدید هرنوع جابه‌جایی دام از هر مبدأیی بدون مجوز انتقال دام سازمان دامپزشکی قاچاق محسوب می‌شود. بنابراین این اطلاع‌رسانی به همه دامداران عزیز شده است که دچار آسیب نشوند تا بتوانیم با قاچاقچیانی که به دلیل نوسانات نرخ ارز به این کار روی آورده‌‌اند، مبارزه جدی و مؤثر کنیم.

در گذشته دامداران گاهی تولیدات خود را با فرصت‌های چند ماهه به کشتارگاه‌ها ارسال می‌کردند اما امروز دامداران اغلب می‌توانند بهای محصولشان را نقدا دریافت کنند و انتظار این است که از همکاری با قاچاقچیان خودداری کنند و از فضای مناسب فعلی برای عرضه محصولات از طرق قانونی استفاده کنند.

همین نگرانی درباره تخم‌مرغ نطفه‌دار هم وجود دارد و مرغداران معتقدند با نوساناتی که در نرخ ارز به وجود آمد، بازار صادراتی این تخم‌مرغ‌ها جذاب شده و به همین دلیل قیمت آن در بازار داخل افزایش یافته است که فشار زیادی را به مرغداران تحمیل می‌کند.

پیش‌از‌این تخم‌مرغ نطفه‌دار از اقلام صادراتی ما بود و همه کشورهای همسایه از ایران تخم‌مرغ نطفه‌دار وارد می‌کردند اما با توجه به مسائلی که پیش آمد و از چند هفته قبل این دغدغه مطرح شد، تصمیماتی گرفته شد و می‌توانم به شما بگویم طبق بررسی‌های انجام‌شده در هفته گذشته صادرات تخم‌مرغ نطفه‌دار صفر بوده است. با آماری که ما داریم در ماه جاری بیش از 120 میلیون قطعه جوجه‌ریزی داشته‌ایم و ان‌شاءالله ماه آینده که گوشت آن به بازار عرضه می‌شود، بیش از 30 هزار تن مازاد مصرف خواهیم داشت و آن نگرانی هم برطرف شده است.