نگهداری حیوانات وحشی در منزل به عنوان حیوان خانگی نه فقط در ایران بلکه در تمام دنیا ممنوع است

چند سالی است که تب نگهداری حیوانات وحشی به نام حیوانات خانگی در کشور و حتی دنیا دیده می‌شود، در حالیکه بر اساس قانون شکار و صید وقتی حیوانی از طبیعت جدا شود دیگر به عنوان حیوان مُرده تلقی می‌شود چون دیگر در آمار حیات وحش نمی‌گنجد؛ و با این کار ، عملا خانه‌ها را به تابوت این حیوانات تبدیل می‌کنیم.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، خیلی بیشتر از این باید هوای محیط زیست خود را داشته باشیم، به طور عجیبی داریم زمین و تمام زیستمندان موجود در آن را نابود می‌کنیم و قطعاً تبعات آن مستقیم به خودمان بر می‌گردد، هر زباله‌ای که روی زمین می‌اندازیم، هر فاضلابی که رها می‌کنیم، هر حیات وحشی را که می‌کُشیم و از طبیعت حذف می‌کنیم، تأثیر همه آنها به مرور به خودمان بر می‌گردد.

متخصصان تنوع زیستی را این‌گونه بیان می‌کنند که مثلاً تنوع زیستی را یک خانه در نظر بگیرید که تمام گونه‌های گیاهی و جانوری آجرهای این خانه هستند، هر کدام از آنها که از طبیعت جدا شوند انگار از پایه این خانه یک آجر را بیرون می‌کشیم، خانه‌ای که خودمان در آن زندگی می‌کنیم، هر یک از این حیوانات یا گیاهانی که از طبیعت جدا و یا منقرض شوند یعنی یک دانه از این آجرها را برداشته‌ایم و قطعاًً اگر ادامه یابد این خانه بر سر خودمان خراب می‌شود.

جدا کردن حیوانات از طبیعت با هدف نگهداری آنها در خانه به نام حیوان خانگی چند سالی است که در کشور زیاد شده است، از لاک‌پشت، مار، شیر، پلنگ، سمور و حتی تمساح در این بین دیده می‌شود و تقریباً هر روز شاهد نمایش فیلم‌های زیادی در این زمینه در فضای مجازی هستیم. اینها هر کدام یکی از آجرهای خانه طبیعت هستند، اما سوال این است که آیا حیوان وحشی را می‌توان به عنوان حیوان خانگی نگه داشت و یا اصلاً حیوان وحشی، حیوان خانگی می‌شود؟

در این باره «عبدالرضا باقری» فردی که بیش از ۲۰ سال است در زمینه حقوق حیوانات فعالیت می‌کند و مسئولیت مدیر روابط عمومی انجمن حمایت از حقوق حیوانات را در کارنامه خود دارد در این باره گفت: استفاده از حیوانات وحشی به دلایل مختلف اعم از بهداشتی و قانونی به عنوان حیوانات خانگی به هیچ عنوان کار درستی نیست.

وی افزود: در واقع نگهداری حیوانات وحشی در منزل به عنوان حیوان خانگی نه فقط در ایران بلکه در تمام دنیا ممنوع است و جریمه سنگینی دارد، بنابراین افراد مجاز هستند که حیوانات خانگی یا همان پِت‌ها را در منازل خود نگه دارند.

این فعال محیط زیست با توضیح اینکه به حیوانات خانگی «پت  Pet» گفته می‌شود، گفت: پت ۷ شاخص دارد از جمله اینکه از طبیعت گرفته نشده باشد، از حیات وحش نباشد، خرید و فروش آن منع قانونی نداشته باشد و زادآوری آن داخل پرورشگاه انجام شده باشد، در واقع این شاخص‌ها حیوان خانگی را از حیات وحش جدا می‌کند.

وی اظهار داشت: معضل دیگری درباره حیات وحش که کمتر روی آن کار شده مسائل بهداشتی است که در منزل ایجاد می‌شود، روی حیوانات پت مانند سگ و گربه کارهای دامپزشکی زیادی صورت گرفته، بیماری‌های مشترک آنها شناخته شده و راه‌های مبارزه با آنها مشخص و واکسن‌های زیادی تولید شده است اما درباره حیات وحش هیچکدام از این کارها انجام نشده است.

وی تاکید کرد: زمانی که حیات وحش از طبیعت جدا و وارد منازل می‌شود با خود بیماری‌های زیادی به همراه می‌آورد و همین یکی از دلایلی است که می‌شود از نگهداری حیات وحش در منازل جلوگیری کرد.

باقری درباره اینکه در کشور قانونی برای برخورد با این افراد وجود دارد، گفت: کتاب کاملی درباره قوانین محیط زیست ایران وجود دارد که در آن به قانون شکار و صید اشاره شده و مساله نگهداری حیوانات وحشی در منازل نیز به این قانون بر می‌گردد چون وقتی حیات وحش از طبیعت جدا می‌شود بر تعداد آنها در طبیعت اثر می‌گذارد و کم می‌شود، در واقع حیوانی که از طبیعت جدا شده دیگر به عنوان حیوان مرده تلقی می‌شود مثلاً وقتی یک دلیجه یا شاهین را از طبیعت جدا می‌کنیم دیگر از شمارش حذف می‌شود بنابراین همان جریمه‌ای که برای شکار این پرندگان در نظر گرفته شده برای زنده‌گیری آنها نیز لحاظ می‌شود.

وی درباره لایحه حفاظت از حیوانات افزود: لایحه حفاظت از حیوانات هنوز به جایی نرسیده است، در شرایط فعلی توجه چندانی به محیط زیست نمی‌شود محیط زیست همیشه چرخ پنجم گاری بوده است یعنی همه فکر می‌کنند بودن و نبودن آن فرقی چندانی ندارد اما فجایعی که بر اثر کوتاهی در حفاظت از محیط زیست رخ می‌دهد کم‌کم دامن همه را می‌گیرد.

وی اظهار داشت: در لایحه حفاظت از حیوانات بیشتر درباره حق و حقوق حیوانات صحبت شده و حیوانات وحشی و خانگی به صورت کلی دیده شده‌اند، البته درباره حیات وحش قوانین خیلی خوبی داریم مساله این است که اجرا نمی‌شوند.

باقری گفت: به عنوان مثال در تعریف پارک ملی آمده است که هر گونه ورود، تعلیف و چرای دام و از بین بردن رستنی‌ها داخل آن ممنوع است اما وقتی وارد پارک ملی لار می‌شوید با حجم زیادی گوسفند مشغول چرا مواجه می‌شوید، همین الان از هفته قبل ۲۰۰ هزار رأس گوسفند وارد این پارک ملی شده است، یا اسم پارک ملی را بردارید یا دام را از آن خارج کنید، در واقع هدف از پارک ملی این است که نقاطی از کشور با هدف حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری دست نخورده باقی بماند حال این مساله را می‌توان به قانون حفاظت از حیات وحش نیز تعمیم داد که اجرا نمی‌شود.

باورهای خرافی به قاچاق حیات وحش دامن می‌زند

وی اظهار داشت: یکی از دلایل شکار بی‌رویه حیات وحش یا نگهداری آن‌ها در منازل این است که بر اساس اعتقادات خرافی بسیاری بر این باورند که مثلاً گوشت برخی حیوانات و یا نگهداری آنها موجب درمان برخی بیماری‌ها می‌شود، مثلاً درباره جوجه تیغی می‌گویند چون گوشت این حیوان گرم است آرتروز را درمان می‌کند در حالی که تأیید نشده است، یا در زمینه درمان بیماری‌های روحی مثلاً تمساح چگونه می‌تواند به روح آرامش بدهد، اما کارکرد حیوانات خانگی همین است، آنها از نظر روحی و روانی به انسان کمک می‌کنند.

این فعال محیط زیست تاکید کرد: این باورهای خرافی می‌تواند به قاچاق حیات وحش دامن بزند و حتی در فضاهای مجازی شاهد خرید و فروش و تبلیغ گونه‌های مختلف حیات وحش هستیم.

وی درباره عقیم کردن سگ‌های ولگرد گفت: در سال ۷۹-۸۰ بود که از طریق انجمن حمایت از حقوق حیوانات در زمینه عقیم کردن سگ‌های ولگرد طرحی را به شهرداری تهران دادیم که در آن گفتیم ابتدا سگ‌ها را عقیم و سپس در مکانی نگهداری کنند اما این پیشنهاد به جایی نرسید.

عقیم‌سازی سگ‌ها باید با نگهداری همراه باشد نه رهاسازی یا معدوم‌سازی

باقری افزود: بنابراین با عقیم کردن سگ‌های ولگرد موافق هستم اما نه عقیم‌سازی و رهاسازی بلکه عقیم‌سازی و نگهداری، زیرا وقتی بعد از عقیم شدن دوباره رها شوند همان خطر را برای حیات وحش و حتی انسان‌ها دارند، درست است که دیگر زاد و ولد نمی‌کند اما یک حیوان زنده است و صدمات خود را دارد بنابراین باید در جایی نگهداری شوند.

وی ادامه داد: در طرحی که به شهرداری ارائه داده بودیم به این نکته اشاره کردیم که حتی می‌توان از سگ‌هایی که قابل تربیت هستند، مثلاً برای کمک به افراد معلول، یا حتی اگر قابلیت تربیت خوبی دارند در عملیات‌های امداد و نجات هلال احمر از آنها استفاده شود اما به جایی نرسید.

این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه سگ‌های ولگرد در حاشیه شهرها و حتی داخل شهرها مشکل‌ساز هستند، افزود: در حاشیه شهرها به کودکان و کمی دورتر از آبادی به حیات وحش حمله می‌کنند و در چند سال اخیر گزارش‌های زیادی از تلفات حیات وحش به ویژه توله‌های آنها توسط سگ‌های ولگرد شنیده می‌شود که باید مدیریت شود.

وی ادامه داد: حیوانات را از لحاظ ارزش اکولوژیک طبقه بندی می‌کنیم مثلاً حدود ۵۰ قلاده یا کمی بیشتر یا کمی کمتر یوزپلنگ در کشور وجود دارد اما میلیون‌ها سگ ولگرد وجود دارد، ارزش اکولوژیک یوزپلنگ از لحاظ اینکه در حال انقراض است برای ما خیلی بالاتر از سگ‌هاست، در چند سال گذشته گزارش‌های زیادی داشتیم که سگ‌های ولگرد به این حیوانات حمله کردند و دقیقاً می‌دانم که دو بچه یوز توسط سگ‌های ولگرد کشته شدند.

وی وجود نهاد متولی جمع‌آوری سگ‌های ولگرد را یک ضرورت دانست و گفت: البته در محدوده شهرها، شهرداری کارهایی هر چند ضعیف دارد انجام می‌دهد اما باید فکری به حال سگ‌های خارج شهرها کرد که معضل بزرگی هستند، چون از لحاظ رفتاری به گرگ‌ها شباهت دارند، از این رو گله می‌شوند و به توله‌های حیوانات و حتی انسان حمله می‌کنند و در اخبار مختلف شنیده‌ایم که حتی موجب مرگ افراد به ویژه کودکان شده‌اند.

این فعال محیط زیست گفت: حیات وحش از موجودی که روی دو پا بایستد به شدت می‌ترسد اما سگ‌ها چون با آدم زندگی کردند و تمام نقاط ضعف و وقت آدم‌ها را می‌شناسند برای همین به راحتی به خودشان اجازه می‌دهند که به انسان حمله کنند.