حکیم مهر - مجله نشنال جغرافی در گزارشی تصویری توضیحاتی را در خصوص تکامل شگفت انگیز و اهداف شکل گیری پر در پرندگان ارائه کرده است. این گزارش منشأ پرهای پرندگان را که نوع تکامل یافته دایناسورها هستند، نشان می دهد.
اگر پرهای اولیه برای پرواز به تکامل نرسیده اند پس هدف از تشکیل آنها چه بوده است؟
این سئوالی که مجله نشنال جغرافی با طرح آن به دنبال علل شکل گیری یک پدیده شگفت انگیز کمتر شناخته شده در طبیعت می رود.
پدیده ای که با وجود اینکه جزئی از زندگی روزمره ما را می سازد اما انسانها آگاهی کمی درباره ماهیت آن دارند.
بیشتر ما هرگز از نزدیک بزرگترین شگفتیهای طبیعیت را نمی بینیم اما چیز فوق العاده ای وجود دارد که همه ما می توانیم به راحتی زمانی که از خانه بیرون می رویم آن را ببینیم. این طبیعت شگفت انگیز، دایناسورها یعنی همان پرندگانی هستند که به خاطر پرهای خود پرواز می کنند.
در حقیقت دانشمندان می دانند که پرندگان تکامل یافته دایناسورها هستند اما منشاء پرهای آنها می تواند قدیمی تر از این باشد و به جد مشترک میان دایناسورها و پتروسورها (دایناسورهای بالدار) بازگردد.
1- این تصویر فسیل یک پتروسور است که بین 168 تا 152 میلیون سال قبل در چین می زیسته است. این خزندگان بالدار با رشته های نازکی پوشیده شده بودند که شاید شبیه به پرهای کرکی این جوجه قرقاول بوده است.
2- زمانی که در سال 1997، شو شینگ، دیرینه شناس چینی فسیل این پتروسور گونه Beipiaosaurus inexpectus را برای اولین بار دید از رشته هایی که شبیه به پر پرندگان بود شگفت زده شد. این رشته ها بر روی سر، پشت و دم این دایناسور بالدار دیده می شدند. در آن زمان پر در دایناسورهای متاخرتر کشف شده بود اما این رشته ها ساختارهای کاملا جدیدی بودند. به گفته شو شینگ از موسسه دیرینه شناسی مهره داران در پکن، پرها برای دایناسورهای کوچکتر می توانست ساختاری برای ذخیره گرما باشد اما Beipiaosaurus inexpectus دو متر طول داشت و برای ادامه حیات به جای نگه داشتن گرما باید آن را از دست می داد بنابراین احتمالا این رشته ها نقش حفاظتی داشتند.
3- این فسیل در سال 1861 در یک غار در آلمان کشف شد. این فسیل پر 150 میلیون سال قدمت دارد و نشان می دهد که یکی از شیک ترین اختراعات طبیعت (پر) در آن زمان وجود داشته است. این پر در حقیقت متعلق به "آرکئوپتریکس" است. حال این سئوال مطرح می شود که چرا آرکئوپتریکس که یک پرنده نخستین است باید پرهایی شبیه به پرندگان امروزی داشته باشد؟
4- تا سال 2001 تنها دایناسورهای پردار از خانواده "خَزَنده وَرَکیان" کشف شده بودند. خَزَنده وَرَکیان دایناسورهایی با استخوان لگن خاصره شبیه به پرندگان بودند. این دایناسورها جد پرندگان امروزی به شمار می روند. اما در سال 2001 فسیل Psittacosaurus وارد صحنه بین المللی شد. این دایناسور از خانواده دیگری به نام "پرنده وَرَکیان" بود که رشته های بلندی بر روی دم داشت. "پرنده ورکیان" گونه ای از دایناسورهای بالدار بودند که استخوان نشیمنگاهی آنها شبیه به پرندگان بود. در سال 2009 نیز رشته های مشابهی بر روی گونه ای دیگر از این خانواده از دایناسورها کشف شد. اکنون این سئوال مطرح می شود که آیا پر در این دو گونه به صورت مستقل تکامل یافته است یا هر دو یک جد مشترک داشته اند؟
5- این Epidexipteryx است که در ابعاد یک کبوتر بوده و چهار پر بلند روبان مانند داشته است. این پوشش پر بی شک برای ذخیره گرما و یا کمک در پرواز بی فایده بوده اما می توانسته است برای جلب توجه یک شریک زندگی و یا برای تشخیص سایر افراد گروه کاربر داشته باشد.
6- در سال 1860 چارلز داروین نتوانست با تئوری انتخاب طبیعی خود درباره دم زیبای طاووسهای نر توضیح دهد اما با ارائه فرمول انتخاب جنسیتی نشان داد که طاووسهای نری که دم زیباتر و بلندتری داشته اند با راحتی بیشتری می توانسته اند جفت پیدا کنند. بنابراین، این طاووسها موفق شده اند ژنهای خود را به نسلهای بعد انتفال دهند و سایر طاووسهای نر با دم کوتاه نابوده شده اند.