اکنون بیش از یک سال است که لایحه منع حیوان‌آزاری به مجلس ارائه شده و در انتظار ورود به صحن علنی و تصمیم‌گیری نهایی است. اکثر قوانینی که در کشور نسبت به حقوق حیوانات وجود دارد، در زمینه صید و شکار است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از جوان آنلاین، اکنون بیش از یک سال است که لایحه منع حیوان‌آزاری به مجلس ارائه شده و در انتظار ورود به صحن علنی و تصمیم‌گیری نهایی است. اکثر قوانینی که در کشور نسبت به حقوق حیوانات وجود دارد، در زمینه صید و شکار است. این قوانین معمولاً متناسب با نوع جرم هم نیست و با جریمه نقدی که متعلق به چند دهه قبل است، فیصله می‌یابد. همین مسئله متخلفان را تشویق می‌کند تا در موارد بعدی جبران مافات کرده و زیان بیشتری به محیط زیست بزنند.
حیوان‌آزاری در کشورمان معضل ناآشنایی نیست. با گسترش شبکه‌های مجازی نمایش عکس و فیلم آزار حیوانات، و در اغلب موارد بسیار دلخراش، نیز افزایش یافته است.
آزار با اعتماد به نفس!
در تازه‌ترین مورد حدود دو هفته پیش فیلمی در فضای مجازی منتشر شد که چندین نفر در سوادکوه یک توله خرس را سنگسار کرده و با کمک چند نفر دیگر طناب دور گردنش پیچیدند و انداختندش در جوی آب و در نهایت هم عکس یادگاری گرفتند. در قضیه سنگسار توله خرس سوادکوه، فقط یک نفر طرف خرس را گرفت و تقلا کرد که نزنید. خانمی که در نهایت هم از طرف محیط زیست مورد تقدیر قرار گرفت.
پرونده قضایی برای ضاربان این توله خرس تشکیل شد. جریمه کشتن و شکار خرس بر اساس قانون مجازات صید و شکار ۸۰ میلیون تومان است که اگر ثابت شود چه کسی خرس را کشته باید این مبلغ را پرداخت کند.
کشتن این توله خرس به جریحه‌دار شدن افکار عمومی منجر شد. همین ماجرا حکایت از سخره گرفتن تعدادی متخلف محیط زیستی است که با سوء‌استفاده از بی‌حمایتی قانونی حیوانات حتی اقدام به فیلمبرداری از شاهکارشان هم می‌کنند! البته ماجرا‌های مشابه کم نیستند.
خلأ قانونی
«یحیی کمالی‌پور» عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس در همین زمینه می‌گوید: «ما در خصوص خیلی از حیوانات به‌خصوص حرام گوشت مشکلات و خلأ قانونی داریم. در قانون مجازات اسلامی به بعضی از این حیوانات اشاره شده، اما بسیاری دیگر از حیوانات هستند که اشاره‌ای بدان‌ها نشده است. طی چند دهه اخیر اقدامات علیه حیوانات وحشی به نحوی افزایش پیدا کرده که موجی از نگرانی را از نظر عاطفی در بین شهروندان ایجاد کرده به گونه‌ای که حتی نمایندگان مجلس را گاهی مورد سؤال قرار داده است.»
وی می‌افزاید: «شاید این ضرورت ایجاب می‌کرد که قوه قضاییه به‌عنوان نهادی که به‌عنوان متولی محسوب می‌شود از طریق دادستان‌ها در بسیاری از زمینه‌ها که اقدامات افراد خللی به عواطف عمومی ایجاد می‌کند، ورود کند و این انگیزه‌ای برای تهیه چنین لایحه‌ای باشد.»
کورسوی امید برای محیط زیست
«وحید قاسمی‌عهد»، حقوقدان نیز در این زمینه به ایرنا می‌گوید: «این روز‌ها آلودگی شهر‌های بزرگ، وجود ریزگرد‌ها در غرب و جنوب‌غربی کشور، بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و خطر خشکسالی و کم‌آبی مطلق و خشک شدن رود‌ها و تالاب‌ها و دریاچه‌ها و انقراض گونه‌های حیوانی در ایران، تنها مؤید این موضوع است که رفتار ایرانی معاصر با محیط زیست مناسب نبوده است؛ در این وضعیت شنیدن خبر لایحه ممنوعیت حیوان‌آزاری می‌تواند کورسوی امیدی برای رفتار‌های منصفانه و اخلاقی با محیط زیست و حیوانات در دل زنده کند. پیش از بیان اهمیت وجود چنین قوانینی که به نوعی حقوق حیوانات را به رسمیت می‌شناسد، لازم است نگاهی به جایگاه حقوق آنان بیندازیم. مبانی فلسفی متعددی وجود دارد که برای حیوانات، حقوق در نظر می‌گیرد.»
فقه از حیوانات حمایت می‌کند
وی می‌افزاید: «اگر بخواهیم نگاهی گذرا به تاریخ حقوق حیوانات داشته باشیم، مقررات فقهی بسیاری وجود دارد که در تلاش است حمایت گسترده‌ای از حیوانات ارائه دهد. برای نمونه در فقه امامیه توجه ویژه‌ای به حق حیات حیوانات، خاصه حیوانات اهلی وجود دارد؛ هر چند این حقوق قابل تسری به تمامی حیوانات اعم از اهلی و غیراهلی است. همچنین در بحث حق حیوانات بر انسان، فق‌ها بر این باورند که هرگاه شخص مالک حیوانی باشد بر او تأمین نفقه واجب است؛ خواه حیوان اهلی یا حلال گوشت باشد یا غیراهلی و حرام گوشت والا از سوی حاکم اجبار به فروش حیوان می‌شود.»
مجازات‌هایی که بازدارنده نیستند
«اللهیار ملکشاهی» رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی نیز می‌گوید: «در کشور قوانینی به صورت جسته و گریخته در مورد حیوانات داریم که اغلبشان نیز در مورد صید و شکار است. در این قوانین در مورد بعضی از حیواناتی که شکار می‌شوند از جمله پرندگان یا برخی حیوانات دیگر مجازات‌هایی تعیین شده است، اما متناسب به نظر نمی‌آیند. این مجازات‌ها اغلب به صورت جریمه نقدی است که مربوط به سالیان بسیار گذشته است و هم‌اکنون دیگر حالت بازدارندگی ندارد.»
نماینده مردم کوهدشت در مجلس شورای اسلامی یادآور می‌شود: «متأسفانه در مورد برخی از حیواناتی که در داخل شهرها در قفس نگهداری می‌شوند یا به شکلی مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند، قوانینی نداریم. همچنین در مورد نگهداری برخی حیوانات در آپارتمان‌ها که موجب مزاحمت برای دیگر شهروندان و همسایگان می‌شود نیز قانونی روشن و شفاف نداریم.»
لیست طولانی جرائم
بر اساس لایحه‌ای که در دست بررسی و تصویب است هر گونه شکنجه و آزار حیوانات با هر انگیزه و به هر شیوه اعم از اینکه منتهی به مرگ حیوان شود یا نشود از قبیل ضرب و جرح، محبوس کردن، شکنجه روحی غیر قابل تحمل، انجام آزمایش‌های علمی و تغییرات ژنتیکی بدون مجوز مرجع ذیصلاح، نگهداری، خرید و فروش و حمل و نقل حیوانات در شرایط نامناسب و برخلاف مقررات قانونی ممنوع است و مجازات به همراه دارد.
البته لیست این جرائم طولانی است و مواردی همچون تعلیم حیوانات برای اهداف غیرقانونی، تعلیم برای مقاصد دیگری مانند استفاده نمایشی با استفاده از روش‌های غیرقانونی خشونت‌بار و تحقیرکننده، مسموم کردن آبزیان و سایر حیوانات یا مسموم کردن آب و غذای آن‌ها و تلف کردن آن‌ها نیز به هر طریق ممنوع است و متضمن ضمانت اجرای کیفری است.
