حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: پایه تعرفه خدمات دامپزشکی پایین است و این را رئیس سازمان نظام دامپزشکی کشور هم قبول دارد. «دکتر محمدرضا صفری» معتقد است آنچه براساس قانون افزایش بهرهوری تدوین و ابلاغ شده، بر مبنای تعرفههایی بوده که پیشتر سازمان دامپزشکی به موجب قانون از شورای اقتصاد مصوبه گرفته است. آن پایه، پایه ضعیفی بوده و هر چند سال یک بار بهروز میشده و این علت اصلی پایین بودن تعرفههای دامپزشکی است.
از نظر وی تعرفهگذاری کار سنگینی است و سازمان نظام دامپزشکی در این خصوص ورود کرده است اما به جهت پیچیدگی موضوع و تنوع خدمات، تاکنون به نرخی از خدمت نرسیده است. دکتر صفری اطمینان میدهد که تعرفههای امسال دامپزشکی تا قبل از پایان شهریور، ابلاغ میشود.
حکیم مهر: آقای دکتر، ارزیابی شما از تعرفههای بخش خصوصی دامپزشکی چیست؟
به استناد ماده ۲ قانون افزایش بهرهوری، در ۳ ماهه نخست هر سال تعرفههای خدمات مراکز ماده ۲ همین قانون که شامل کلینیکها، داروخانهها، آزمایشگاهها و شرکتهای مختلف است، به پیشنهاد سازمان نظام دامپزشکی و با همکاری انجمنهای ذیربط همین مراکز تدوین شده و توسط وزیر محترم تایید و ابلاغ میشود. از سالی که قانون افزایش بهرهوری تصویب و وارد مرحله اجرا شد، ابلاغ تعرفههای خدمات دامپزشکی از همین مسیر صورت گرفته است؛ به طور مثال از دوره چهارم شورای مرکزی تاکنون که قریب به ۵ سال از زمان حضور بنده میگذرد، ۳ بار موفق به ابلاغ تعرفه خدمات دامپزشکی شدهایم.
حکیم مهر: چرا پایه تعرفهای خدمات دامپزشکی این قدر پایین است؟
علت پایین بودن آن این است که آنچه که براساس قانون افزایش بهرهوری تدوین و ابلاغ شده، بر اساس تعرفههایی بوده که پیشتر سازمان دامپزشکی به موجب قانون از شورای اقتصاد مصوبه میگرفته است. آن پایه، پایه ضعیفی بوده و هر چند سال یک بار به روز میشده است. از طرفی ترمیم این تعرفه کاری است که به درازا میکشد و با یک سال و دو سال نمیتوان آن پایه ضعیف را ترمیم کرد. اینکه امروز همکاران ملاحظه میکنند پارهای از تعرفههای ما ضعیف است و با جنس خدمتی که میشود سازگار نیست، علت اساسی آن همین است.
حکیم مهر: چرا برخی از خدمات دامپزشکی فاقد تعرفه است؟
بستهای از خدمات حرفهای دامپزشکی به خاطر تنوع و پراکندگی خدمات در حوزه حیوانات پت و دستآموز و همراه، فعلا تعرفهای برای آن اعلام نمیشود. به طور کلی تعرفهگذاری کار سنگینی است؛ سازمان نظام در این خصوص ورود کرده اما به جهت پیچیدگی موضوع و تنوع خدمات، تاکنون به نرخی از خدمت نرسیده است. چنانچه در مورد آن هم با خود انجمنهای تخصصی به جمعبندی برسیم که رسیدیم، آن را هم برای ابلاغ خواهیم برد.
حکیم مهر: امروز که ابلاغ نشده، تکلیف چیست؟
به موجب همین تعرفههایی که ابلاغ میشود، میبایست آن دسته از تعرفههای خدمات یا آن دسته از خدماتی که در این تعرفهها قید نشده، توافقی بین طرفین تعرفه تعریف شود. از طرفی سازمان نظام در مسیر ترمیم تعرفه پارهای از خدمات دامپزشکی نیز حرکت کرده است.
حکیم مهر: چه خدماتی؟
مثلا خدمات آزمایشگاهی دامپزشکی. بخشی از این خدمت، انجام عملیات آزمایشگاهی است که توسط متخصصین و کارشناسان انجام میشود و یک قیمت دارد. بخش دیگر مواد مصرفی مورد استفاده در آن فعالیت آزمایشگاهی است. طبیعتاً اینها ۲ نرخ متفاوت هستند و تعرفهگذاری روی مواد اولیه به این راحتی امکانپذیر نیست. ما اذن گرفتیم از تعرفه سال ۹۳ به بعد مابهالتفاوت هزینه مواد مصرفی خدمات آزمایشگاهی بر عهده متقاضی باشد؛ فرض کنید که در اسفند سال ۹۶ ابلاغ تعرفه داشتیم. از آن موقع تا الان هزینه مواد مصرف آزمایشگاهی ۵ تا ۱۰ برابر شده است. این مابهالتفاوت، علاوهبر آن تعرفه محاسبه خواهد شد. ما به طور مشترک با انجمن آزمایشگاهها برای ۲ دوره این کار را انجام دادیم. از جمله ابتدای سال ۹۸ جدول هزینه یک واحد خدمات آزمایشگاهی تعریف شد که پایه آن تعرفه اسفند ۹۶ به علاوه مابهالتفاوت مواد مصرفی تا اسفند ۹۷ بوده است که در ابتدای ۹۸ جاری شده است. این نرخ تعرفه ۹۸ نیست؛ هزینه یک واحد خدمت آزمایشگاهی اعم از دستمزد خدمت آزمایشگاهی و مابهالتفاوت افزایش هزینه مواد مصرفی از اسفند ۹۶ تا اسفند ۹۷ است.
حکیم مهر: این مابهالتفاوت پرداخت میشود؟
پرداخت نمیشود، بلکه در قیمت آزمایش محاسبه و از متقاضی اخذ خواهد شد. مثلا اگر تعرفه یک واحد آزمایشگاهی هزار ریال است، در پایان سال ۹۶ هزینه موادی که در این خدمت مصرف میشده، از آن موقع تا امروز به ازای همان یک واحد مثلا ۵۰۰ تومان یا هزار تومان گران شده است. آن هزار تومان به علاوه هزار تومان ارزش خدمت بوده که جمع آن ۲ هزار تومان شده است. پس به عبارتی مابهالتفاوت قیمت مواد مصرفی آزمایشگاهی در تعرفهها لحاظ میشود که این کار بار سنگین افزایش قیمت مواد مصرفی را جبران میکند؛ میماند ارزش خدمت همکار که باید در تعرفه سال ۹۸ ابلاغ شود.
این یک دغدغه بزرگ بوده که بخشی بزرگی از مشکل همکاران آزمایشگاهی را حل میکند. ضمن اینکه ما در ابلاغ تعرفهها توضیحاتی را همراه با تعرفهها داریم که بالغ بر ۲۰ ماده است. امسال باز هم توضیحات جامعتر و بازتر است؛ به طور مثال اگر ابلاغ پایان سال ۹۶ را ملاحظه کنید، تعرفه یک عمل جراحی سزارین هر عددی که هست، این برای ساعت نخست آن عملیات جراحی است. اگر کیسی به همکاری مراجعه میکند، از لحظهای که از مطب خارج میشود تا برمیگردد، برای آن عمل جراحی و خدمات درمانگاهی که میرود، آن تعرفه در جدول برای ساعت نخست است؛ برای مابقی ساعتها ۵۰ درصد تعرفه به آن اضافه خواهد شد. این هم یک نوع پوشش به نقصان تعرفهای است و شیفت شب هم افزایش درصد دارد و روزهای تعطیل جداست. درصد تعرفه متخصصین علاوهبر تعرفه پایه افزایش پیدا خواهد کرد و آیتمهای دیگری که امسال باز تعرفه را تقویت میکند.
حکیم مهر: اینها اتفاقات جدیدی است؟
بله، جدید است که بخشی از آن آخر سال ۹۶ آمده و بخشی امسال اضافه خواهد شد. هزینه تردد هم بر عهده متقاضی است.
حکیم مهر: همکاران واکسیناتور گلایههای زیادی از تعرفه واکسیناسیون دارند. چرا؟
بله، در بحث واکسیناسیون بزرگترین مشکل ما تعرفه بهویژه در دام و البته طیور است. در خدمات واکسیناسیون دام از آنجا که دولت پرداختکننده تعرفهها در قالب قراردادهایی است که با بخش خصوص منعقد میکند، سازمان دامپزشکی ضمن اینکه قبول دارد که تعرفهها پایین است، اما توجیه آنها این است که اگر تعرفهها زیاد شود، حجم کار کاهش پیدا میکند، چون منابع جدیدی وجود ندارد.
امسال پیشبینی خوبی نسبت به قبل داریم که امیدواریم محقق شود. نکته کلیدی که اضافه شده این است که هزینه تردد در تعرفههای پیشین بر عهده متقاضی بوده اما سازمان دامپزشکی به جهت اینکه یک نهاد دولتی بود و دامدار تلقی نمیشد، در پارهای از استانها در پرداخت هزینه تردد به مراکز واکسیناسیون دچار مشکل بود. امسال این لحاظ شده که چه دامدار و چه سازمان دامپزشکی که خرید خدمت میکنند، هزینه تردد همکاران تا محل انجام عملیات واکسیناسیون، اعم از اینکه دامدار باشد یا سازمان دامپزشکی، بر عهده متقاضی است.
ما گام به گام به سمت ترمیم تعرفهها حرکت میکنیم و برداشت من این است که بعد از ابلاغ تعرفههای امسال، در حوزه خدمات دامپزشکی به جز واکسیناسیون به یک حد تعادل نزدیک میشویم. واکسیناسیون هم یک پروسه زمانبر است، چون مخاطب ما دولت است و دولت هم محدودیت منابع دارد. خیلی نمیتوانیم حجم را کاهش دهیم چون میگوید حالا که اینطور شد، خودم واکسیناسیون میکنم. چون نمیتوانم تمام پولم را بدهم اما حجم پوشش واکسیناسیون نصف شود.
حکیم مهر: از ابلاغ تعرفهها در سال جدید چه خبر؟
در سال جدید برای تنظیم تعرفهها طبق روال گذشته اقدام کردیم. ناگفته نماند تعرفههایی که پایان سال ۹۶ اخذ کردیم، اصرار بر این داشتیم که در اسفند ۹۶ ابلاغ شود تا اینکه پایهای برای تعرفههای سال ۹۷ شود. در سال ۹۷ اگر در ۳ ماه نخست ابلاغ میشد، خیلی خوب بود اما به دلیل پارهای مسائل که شاید نتوان خیلی شرح داد، زمان به درازا کشید و وقتی به پایان سال ۹۷ رسید، گفتیم ترجیح میدهیم که به سال ۹۸ برویم که آن ۲ سال را اینجا جبران کنیم.
در سه ماهه نخست و در اواسط اردیبهشت ماه جلسات متعددی در سازمان نظام داشتیم که از انجمنها و تشکلهای مختلف از جمله علوم آزمایشگاهی، درمانگاهی، واکسیناسیون و همکاران سایر ردهها از طریق مکاتبات مستند و جلسات حضوری نظرخواهی کردیم. در نهایت تعرفههای پیشنهادی سازمان نظام را به وزارتخانه متنقل کردیم. چندین جلسه هم در آنجا داشتیم. طبیعتاً تعرفههای پیشنهادی ما به گونهای بود که پذیرش آن راحت نبود؛ ضمن اینکه وزارت جهاد هم بر اساس واقعیتهای عینی موجود افزایشها را منطقی میدانست اما به جهت اینکه دولت محدودیتی در ابلاغ تعرفههای این شکلی با رشد بالا داشته، تاکید بر این بود که ما تعادل ایجاد کنیم.
جلسهای در این خصوص در روز سهشنبه هفته قبل داشتیم و نتیجه این شد که ما بین اجزای مختلف تعرفهای که پیشنهاد کردیم، یک تعادل به نفع آن بخشهایی که تحت فشار بیشتر هستند، ایجاد کنیم؛ از جمله همکارانی که در خدمات واکسیناسیون بهداشت و پیشگیری فعال هستند. دیروز هم باز جلسهای را در سازمان بودیم و این مساله را به شکل روزمره پیگیر هستیم.
حکیم مهر: پیشبینی شما از زمان ابلاغ تعرفهها چیست؟ آیا در نیمه اول سال این اتفاق میافتد؟
حتماً این اتفاق خواهد افتاد چون خود وزارتخانه هم در این زمینه مصر است. سازمان نظام مهندسی کشاورزی هم ابلاغ تعرفههای خود را پیگیری میکند. قطعا باید در نیمه اول سال ابلاغ شود و ما خیلی علاقهمند هستیم که زودتر از حتی شهریور اتفاق بیفتد. تغییرات را اعمال میکنیم به شکلی که خیلی سنگین نباشد اما هدف ما را پوشش دهد. چون تعرفه برای سال ۹۸ است، اعمال آن از ابتدای ۹۸ خواهد بود. یعنی سازمان دامپزشکی باید قراردادها را مبتنی بر این تعرفهها تکمیل و اصلاح کند و هزینه خدماتی را که همکاران در استانهای مختلف ارائه میدهند، پوشش دهد.
حکیم مهر: اشاره کردید که تعرفهگذاری کار سنیگنی است. چرا تعرفهها را یک بار برای همیشه و در قالب یک کتاب ماندگار مانند حوزه پزشکی، تدوین نمیکنید؟
ما روی این مساله مطالعه کردیم و تاکنون در کشوری ندیدیم که چنین کتاب تعرفهای برای دامپزشکی تهیه شده باشد. تعرفهگذاری در حوزه پزشکی اساساً بر اساس نیاز بیمههاست. چون بیمه پرداختکننده بخش بزرگی از هزینه خدمات پزشکی است، طبیعتاً مثل همه فعالیتهای دیگر بیمهای باید به یک فرمول برسد. آنها در آنشسوزی، سرقت و تصادفات فرمول دارند و بالطبع در خدمات پزشکی هم فرمول دارند. نرخگذاری خدمت در پزشکی بر اساس نیاز دستگاههای بیمهگر بوده که رابطه بیمهگذار و بیمهگر به گونهای تنظیم شود که بیمهها آسیب نبینند. خدمات آنها هم تعریف شده است.
در حرفه دامپزشکی، گستردگی و پراکندگی در خدمات متنوع وجود دارد. حتی خدمتی که برای دام بزرگ صورت میگیرد، در بیمارستان نبوده و محل آن ثابت نیست؛ بر مبنای مراجعه به کیس است که این کیس یک جا در زاغه، یک جا در دامداری و یک جا در محلی است که دامپزشک باید ۵ ساعت در راه باشد. این است که تعرفهها را نمیتوان خیلی به فرمول نزدیک کرد؛ بهخصوص در حوزه دام کوچک و حیوانات دستآموز اساساً فرمولپذیر نیستند. ما یک سزارین در گربه داریم و یک سزارین در سگ؛ همین حیوانات نژادهای مختلف دارند؛ حیوانات اگزوتیک داریم و به طور کلی دامپزشکی دنیای کاملاً متفاوتی است و تاکنون ما نتوانستیم به یک فرمول برسیم.
ضمن اینکه در اینجا ما با یک واقعیت دیگر مواجه هستیم. در خصوص تعرفهها میتوان براساس قیمت تمامشده یک خدمت دامپزشکی و هزینهها، به یک عددی در خصوص تعدادی از خدمات رسید، اما وقتی به یک قیمت میرسید، آن سوی ماجرا کسی که باید آن را ابلاغ کند، نمیپذیرد که ابلاغ کند، دیگر چه فایدهای دارد؟
در حوزه پزشکی هم الان با این مساله مواجه هستند. الان سراغ پزشکان بروید، نظام پزشکی به شدت با این تعرفهها مشکل دارد، کمااینکه تعرفه پزشکی زیر ۱۰ درصد افزایش داشته است. وقتی کشوری با تورم اینچنینی مواجه است، آیا یک همکار پزشک و دامپزشک نیاز به مسکن ندارد؟ هزینههای تردد و مواد غذایی چقدر زیاد شده است؟ جامعه پزشکی این رقم را نمیپذیرد اما دولت این را مصوب کرده است.
به هر ترتیب آنچه من میتوانم به همکاران عرض کنم ما بر اساس ظرفیتهای همین قانون افزایش بهرهوری و ارتباطاتی که برقرار کردیم و توجیهاتی که ارائه دادیم، در اندازه همین قانون و فضایی که در اختیار داشتیم، سعی کردیم بهترین تعرفهها را استخراج کنیم و در اختیار همکاران بگذاریم.
حکیم مهر: بهعنوان حرف آخر...
ما حداکثر تلاش خود را کردیم که در این فضایی که در اختیار داریم و زمانهای از دست رفته زیادی که داشتیم و از روند تورم و رشد عقب افتادیم، سعی کردیم که تعرفهها را نزدیک به واقعیت کنیم. نمونه برجسته آن در حوزه آزمایشگاهی و در سال ۹۶ خدمات جراحی و درمانگاهی دامپزشکی بود. حتی در حوزهای مثل واکسیناسیون تعرفهای که سال ۹۸ پیشنهاد شده و یک سری آیتمهای توضیحی در آن هست، باز هم ما را چند گام به جلو میبرد تا به نقطهای برسیم که تعرفهها واقعی شود.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.