حکیم مهر - برداشت ذهنی نخست همه ما در مواجهه با عنوان «روز جهانی بهداشت» غالبا به نتایج حاصل از فعالیتهای نهادهای سیاستگذار جهانی حوزه سلامت در صد سال اخیر معطوف میشود. لازم است بدانیم که ریشههای این اندیشه ارزشمند را که به بنیان تشکیلات فراگیر بهداشتی در سطح جهان منجر شده باید در ایران و پیشینه فرهنگ و تمدن والای آن و آموزههای طبیب فرزانهای چون ابن سینا جست. وی «سلامت» را سرشت و حالتی میداند که در آن اعمال بدن به درستی سر میزند و نقطه مقابل آن فقط دور شدن از سلامتی است.
ابن سینا تعریف علم پزشکی و طب را بر مبنای سلامت و بهداشت جسم و روان تعریف کرده است: «طب، دانشی است که به وسیله آن میتوان بر کیفیت تن آدمی آگاهی یافت و هدف آن حفظ تندرستی در موقع سلامت و بازگرداندن آن به هنگام بیماری است.»
همزمان با تصویب اساسنامه سازمانی جهانی بهداشت در سال 1948 میلادی در کنفرانس نیویورک بود که پیشنهاد نام گذاری روزی از سال تحت عنوان «روز جهانی بهداشت» که در 12 آگوست سال 1946 توسط دکتر محمد حسین حافظی، طی نامهای مکتوب به اعضای کمیته موقت ارائه شده بود نیز مطرح و پذیرفته شد. سازمان جهانی بهداشت از سال 1950 میلادی تاکنون که روز هفتم آوریل (هجدهم فروردین) به عنوان «روز جهانی بهداشت» بر پیشانی تقویم همه کشورهای جهان حک شده است با تدارک برنامههای متنوع در زمینه حفظ سلامت برای 193 عضو کنونی در سراسر دنیا، این روز را گرامی میدارد.
رسالت روز جهانی بهداشت، بالا بردن آگاهی عمومی جهان درباره یک موضوع خاص بهداشتی است که باید پیام آور بهداشت و سلامتی برای جوامع بشری باشد که سازمان آن را در راس اولویتهای بهداشتی خود قرار داده است.
تاسیس سازمان جهانی بهداشت و فراهم کردن حداکثری امکانات بهداشتی برای همه
سنگ بنای اولیه تشکیل سازمان جهانی بهداشت در تابستان سال 1946 میلادی با پیشنهاد نمایندگان کشورهای چین و ژاپن در کنفرانس سازمان ملل در سانفرانسیسکو گذاشته و مقدمهای شد برای تشکیل کمیته موقت بهداشت جامعه ملل.
پیش از این در سال 1920 میلادی که بیماری تیفوس جان بسیاری از مردم را بخصوص در شوروی گرفته بود، کمیسیون بهداشت موقتی برای مقابله با این اپیدمی شکل گرفت که نشان میدهد تشکیل کمیسیونها و جمعیتهای بهداشتی و سلامتی موقت جهانی مسبوق به سابقه بوده است.
دو سال بعد در هفتم آوریل 1948 میلادی در کنفرانس بینالمللی بهداشت که در نیویورک برگزار شد، اساسنامه تشکیل سازمان جهانی بهداشت با رای 26 کشور حاضر، تدوین و تصویب و نخستین مجمع عمومی سازمان با حضور نمایندگان بیش از 61 کشور جهان آغاز به کار کرد. تمرکز بر روی بهبود و تقویت بهداشت عمومی و فراهم کردن حداکثری امکانات بهداشتی برای عموم بشر از جمله اهداف ذکر شده برای تاسیس سازمان جهانی بهداشت بود.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) هدایت کننده و هماهنگ کننده امور مربوط به سلامت بینالمللی است و به کمک دولتها در راستای تقویت خدمات بهداشتی، سازماندهی همکاریهای فنی مناسب در شرایط اضطراری و بحرانها، راهاندازی و پیشبرد فعالیتهایی در راستای کنترل اپیدمیها و ترویج استانداردهای توسعه یافته آموزشی و تربیتی در کارگروههای سلامت، بهداشت و دارو مبادرت میکند.
23 نوامبر سال 1948 ایران نیز به عضویت سازمان درآمد و از آن سال تاکنون در اجلاس سالیانه سازمان در کمیته منطقهای مدیترانه شرقی شرکت کرده است.
شعار امسال سازمان جهانی بهداشت:
مقاومت به داروهای ضد میکروبی و گسترش آن در سراسر دنیا
شعار امسال سازمان برای روز جهانی بهداشت و سلامتی «مقاومت به داروهای ضد میکروبی و گسترش آن در سراسر دنیا» است. در این زمینه بسیج اطلاع رسانی عمومی سازمان، تمرکز ویژهای بر روی اپیدمیهای سل، مالاریا و ایدز دارد. هدف نهایی سازمان ایجاد یک آمادگی همگانی برای خود محافظتی از این داروها به منظور حفظ و اثر بخشی شان برای نسلهای آینده است؛ چرا که مقاومت به داروها و گسترش جهانی آن باعث از بین رفتن تاثیر بسیاری از داروهایی میشود که میتوانند در درمان یک بیماری مفید واقع شوند.
وزارت بهداشت ایران نیز 18 تا 24 فروردین ماه را تحت عنوان «هفته سلامت» نامگذاری کرده است و آن را به ترتیب 18 فروردین ماه آموزش همگانی و پیشگیری از مقاومتهای ضد میکروبی، 19 فروردین ماه سلامتی از نظر ملی و ترویج نشاط و سلامتی، 20 فروردین ماه پرستاران، ماماها و تجویز و مصرف منطقی دارو، 21 فروردین ماه عفونت های بیمارستان و مقاومت ضد میکروبی، 22 فروردین ماه پزشکان، دندانپزشکان و پیشگیری از مقاومتهای ضد میکروبی، 23 فروردین ماه داروسازان، دامپزشکان و تولید و مصرف منطقی داروهای ضد میکروبی و 24 فروردین ماه با عنوان سیاستها، قوانین و تحقیقات در پیشگیری از مقاومتهای ضد میکروبی نامگذاری کرده است.