حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: چند روز پیش معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با ابلاغ بخشنامه‌ای از دانشگاه‌ها خواست تا به جای استفاده از جانداران و حیوانات در برنامه‌های درسی رشته‌هایی که برای یادگیری باید از حیوانات استفاده کرد، از روش‌های «جایگزین» استفاده کنند. این تصمیم واکنش‌های مختلفی را در بدنه آموزشی دامپزشکی کشور ایجاد کرد.
متخصص جراحی و بیهوشی دامپزشکی و عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران از این بخش‌نامه دفاع و آن را یکی از خواست‌های قدیمی گروه جراحی معرفی می‌کند.
«دکتر میرسپهر پدرام» یادآوری می‌کند که در گروه جراحی و راديولوژی دانشکده از حدود ۳ سال پیش و زمانی که بحث بازنگری مطرح شد، پیشنهاد شد که مثلا در قسمت عملی درس جراحی دام کوچک، استفاده از حیوان زنده حذف شده و مقداری بار بخش تئوری آن بالاتر رود و روش‌های دیگر، جایگزین شود. از نظر او اگرچه این تصمیم معایبی دارد اما لااقل در آن از حیوان زنده استفاده نمی‌شود.
حکیم مهر: آقای دکتر، ارزیابی شما از بخش‌نامه اخیر معاون وزیر علوم چیست؟
این مساله سال‌هاست که فکر ما را به خود مشغول کرده و استفاده از حیوانات زنده در کلاسهای آموزشی، یکی از مقولاتی است که خود ما هم با آن راحت نیستیم. شکی نیست که اگر دامپزشک فرصت تمرین و تحقیق روی حیوان زنده را داشته باشد، قطعا مهارت او افزایش پیدا می‌کند. این کاملا طبیعی است و اگر هر کس غیر از این را بگوید، اظهارنظر کارشناسی نکرده است. اما از طرفی هیچ‌یک از خود ما دوست نداریم که در کلاس‌ها از حیوانات زنده استفاده کنیم. در گروه جراحی و راديولوژی دانشکده از حدود ۳ سال پیش و زمانی که بحث بازنگری مطرح شد، پیشنهاد دادیم که مثلا در قسمت عملی درس جراحی دام کوچک، استفاده از حیوان زنده حذف شده و مقداری بار بخش تئوری آن بالاتر رود و روش‌های دیگر، جایگزین شود. اگرچه این تصمیم معایبی دارد اما لااقل در آن از حیوان زنده استفاده نمی‌شود.
حکیم مهر: اما در حوزه پزشکی این یک اتفاق روتین است. مثلا در بیمارستانهای آموزشی، استاد جراحی کلاس درس خود را در بالین بیمار برای انترن‌ها برگزار می‌کند.
در بیمارستان‌ها روی انسان آزمایش انجام نمی‌شود. بنده از آنجا که عضو افتخاری هیات علمی مرکز آموزشی لاپاراسکوپی دانشگاه علوم پزشکی تهران هم هستم، با سیستم پزشکی در ارتباطم. کاری که پزشکان هنگام جراحی روی انسان انجام می‌دهند این است که قدم به قدم آموزش داده میشود. خلاء‌های احتمالی هم در دوره انترنی کاملاً جبران میشود. لذا در کل از نظر بنده، این روش از کار کردن روی حیوان زنده صحیح‌تر است. من فکر میکنم که همکاران من هم همین نظر را داشته باشند، چراکه در هر صورت خیلی خوشایند تیم آموزشی نیست.
حکیم مهر: شرایط در زمان دانشجویی خود شما چگونه بود؟
زمانی که ما دانشجو بودیم، در بخش جراحی حیوان زنده در اختیار خود دانشجویان بود و دانشجویان روی آن کار می‌کردند. اما در حال حاضر ما دمانستره میکنیم و آن را هم خیلی محدود کردیم. مثلا تعداد زياد جلسات را تبدیل به ۵ یا ۶ جلسه عملی کردیم. صرفا روی یک حیوان کار جراحی استاندارد انجام می‌دهیم و همه دانشجویان یک حیوان را می‌بینند و هر دانشجویی به صورت جداگانه نمی‌تواند روی یک حیوان زنده کار کند.
حکیم مهر: آیا با حذف حیوان زنده، خلاء آموزشی پیش نمی‌آید؟
بار خلاء آموزشی به دوره انترنی انتقال پیدا می‌کند. در دوره انترنی نیز اولا که جراح همه استانداردها را رعایت می‌کند و ثانیا همان دانشجویی که در دوره عمومی درس عملی استاد جراحی را می‌بیند، انگار که آن کلاس در دوره انترنی برای او طی میشود.
حکیم مهر: متولیان حذف حیوان زنده از کلاسهای آموزشی معتقد هستند که این تصمیم و اقدام وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، نشان‌دهنده گام برداشتن به سوی هم‌راستا شدن با رویکردها و شیوه‌های نوین در نظام‌های آموزش عالی برتر جهان است. تجربه دنیا در این زمینه چیست؟
در اروپا امكان کار آموزشي روی حیوان زنده برای دامپزشکان خیلی محدود است. در آمریکا دانشجویان به صورت محدود روی حیوان زنده کار می‌کنند و به همین دلیل جراحان اروپایی به دليل تمرين صرف بر روي جسد کمی خشن‌تر تربیت می‌شوند و با بافت زنده برخورد خشن‌تري می‌کنند. در اروپا برخی روش‌های جایگزین به وجود آمده است. مثلا در جراحی کیسه صفرا، بافتی را از جنس سيليكون به گونه‌ای درست کرده اند که بسيار به واقعيت نزديك بوده حتی در حین آن خونریزی ایجاد میشود. من خودم که در آلمان بودم، تمرين عمل هیستروسکوپی كاملا بوسيله نرم‌افزار و تكنيك‌های imaging انجام مي‌شد. سیستم به شکل کامل در اختیار ما بود اما چیزی که ما روی صفحه تلویزیون می‌دیدیم به جای اینکه جسم واقعی باشد، یک تصویر بود. البته این روش نیازمند نرم‌افزارهای فوق‌العاده گران‌قیمتی است.
حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...
من امیدوارم که خبر رسانی‌های حکیم مهر در این حوزه سبب خیر شود. آرزوی خودم این است که روزی برسد که از حیوان زنده در کلاسهای آموزشی استفاده نشود. البته در این میان بحث تحقیقات جداست. مثلا پیوند کبدی که هم‌اکنون روی انسان انجام میشود اولین استارت‌های آن در سگ انجام شده است. اینجا چاره‌ای نیست و بالاخره باید از یک جا شروع شود.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
دکتر کار عملی که انجام ندیم.تئوری هم در حد جزوه پیش میریم.اون امکانات اموزشی جایگزین حیوان زنده رو هم که نداریم ...چرا میریم دانشکده اصلا..
| دوست عزیز دانشکده هایی پزشکی را میتوان الگو کرد . | اول اینکه کیفیت اموزش پزشکی هم تو کشورمون هم خیلی پایین اومده و. گواه این امر امار بالای خطاهای پزشکی هست ............................ میشود تئوری گویی و سمبل کاری و سطحی گذشتن از مطالب و... استفاده از جسد اهدایی با منشا اخلاقی ( جسد حیوانی که 1- صاحبدار بوده 2- بعلت کهولت سن یا بیماری یا تصادف مرده باشد ) برای کلاسهای آناتومی و کالبد گشایی و جانور شناسی مبتوانند بکار بروند . بنده بعنوان یک دانشگاهی با 35 سال سابقه برای سهولت کار و صرفه جویی در مخارج پیشنهاد میکنم در اطراف دانشکده تعدادی گاو گوسفند پلاستیکی ودر یک اطاق دیگه یک تعداد مرغ خروس پلاستیکی بگذارید اینها را جای فارم دام و طیور بدهید به دانشجویان عزیز بجاش دروس توری را افزایش بدهید. بازهم میشود برای سهولت کار اساتید محترم در دفتر کارشان ضمن صرف قهوه از راه دور آموزش بفرمایند. عملی درس می‌دهید خروجی اینه وای بحا روزی که از ماکت استفاده فرمایید. با همان سرعتی که علم در حال پیشرفت است ما به یمن برنامه ریزان نا آگاه از احتیاجات مملکت داریم در جا میزنیم. خدا آخر عاقبت ما را ختم بخیر کند. 
تو علوم پزشکی هر دانشجوی تخصص یک بخش بیمارستان جراحی میکنه. واقعا متاسفم اگه تو دانشگاه یاد نگیره تو کلنیک بخش خصوصی یاد بگیره .