۲۰ فرصت کرونایی برای جامعه دامپزشکی کشور - دکتر محمد لطفی‌زاده

 

۲۰ فرصت کرونایی برای جامعه دامپزشکی کشور

به نام خدای سبحان و با اهداء سلام به همکاران و مخاطبین ارجمند

ویروس کرونا سختی‌ها و تلخی‌های زیادی داشته و دارد اما در دل این دشواری، تجربه و فرصت‌هایی هم ثبت می‌شود. در دورانی که پس از سال‌ها با (پاندمی) که در کتاب‌ها خوانده بودیم و در لابلای کتب تاریخی به مرور همه‌گیری جهانی بیماری‌ها می‌پرداختیم و حالا واقعاً با یک نمونه عمده و جدّی آن روبرو شده‌ایم، فرصت‌هایی استثنائی برای جامعه دامپزشکی کشور به وجود آمده که خوب است مسئولین دولتی، دانشگاهی و تشکل‌ها و صنوف به این موضوعات بیشتر بیاندیشند.

1- 85 درصد عوامل بیوتروریستی منشاء حیوانی دارند. رهبر انقلاب (حفظه الله تعالی) به صراحت از احتمال حمله بیولوژیک سخن می‌گویند. چند مصاحبه و چه اقدامی از مسئولین مختلف دامپزشکی در کشورمان در این زمینه دیده‌ یا شنیده‌اید؟ حداقل انتظار می‌رفت مسئولین دامپزشکی بلافاصله به میدان بیایند و ابعاد مختلف این مسأله را تحلیل نموده و برای مردم توضیح دهند و ذهن جامعه را درباره طیف وسیع مسئولیت دامپزشکان مدیریت نمایند.

2- در مراسم روز ملی دامپزشکی سال 1398، رئیس سازمان دامپزشکی از خدماتی که به نهادهای مختلف ارائه می‌شود سخن گفت. در این زمان آیا نباید این خدمات (بخصوص مرتبط با ضدعفونی اماکن) به روشنی برای مردم بیان و به تصویر کشیده شود؟

3- تجربه مدیریت بیماری‌های مُسری توسط جامعه دامپزشکی کشور و رویارویی با آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان و برخی دیگر از بیماری‌ها می‌تواند در اختیار مسئولین بهداشتی، درمانی کشور قرار گیرد. البته این بدان شرط است که مستندات لازم و راهکارهای به‌روز، علمی و مفید در اختیار داشته باشیم.

4- مؤسسه سرم و واکسن‌سازی رازی که سال‌ها توسط دامپزشکان مدیریت شده و اکنون تعداد قابل توجهی از دامپزشکان متخصص در آن مشغول فعالیت هستند، چه نقشی در این زمینه می‌توانست ایفا کند. نمی‌گوییم باید این مؤسسه واکسن علیه کووید 19 می‌ساخت (که البته تحقیق در این باره انتظار زیادی نیست) اما حداقل می‌توانست و باید با حضور و مشارکت فعال به مردم درباره روال این مسأله، گذشته و آینده‌‌ی موضوع اطلاع‌رسانی نماید.

5- قاعدتاً اغلب مردم در کشورمان نمی‌دانند دو چهره ماندگار واکسینولوژی از مؤسسه رازی قد برافراشته‌اند. اگر مرحوم پروفسور میرشمسی (پدر علم واکسن) با خود می‌گفت چون دامپزشک هستم به من ساخت واکسن فلج اطفال و بیماری‌هایی که نوزادان را به کام مرگ می‌کشاند ربطی ندارد، امروز خیلی از کسانی که دچار بیماری‌های مهلک نشده‌اند معلوم نبود چه سرنوشتی داشتند. او امروز در این دنیا نیست اما همکار دامپزشک و چهره ماندگار واکسینولوژی او (استاد دکتر عباس شفیعی) همان راه را ادامه داده است. معرفی این افتخارات حداقل کاری است که می‌شد انجام داد!

6- امروز از کادر درمان و مجاهدت پزشکان فراوان تجلیل می‌شود و البته حق هم هست. اما آیا مردم می‌دانند تعداد قابل توجهی از دامپزشکان و کادر درمانی دامپزشکی در راه تأمین سلامت جامعه مصدوم یا دچار نقص عضو شده و عده‌ای نیز جان خود را از دست داده‌اند؟ چه نهادی باید این تلاش را مانند وزارت بهداشت به اطلاع مردم برساند؟ کرونا حداقل فرصت فکر کردن به این موضوع را فراهم نمی‌کند؟

7- در گزارش اقدامات سازمان دامپزشکی کشور درباره کرونا، «ضدعفونی اماکن مرتبط با این سازمان و یا دامپزشکی» آمده است. اداره ثبت احوال هم همین کار را انجام می‌دهد و به نوعی همه این وظیفه را انجام می‌دهند. فرصت امروز در زمان شیوع کرونا این بود که با تشکیل تیم‌های مراقبت و پیشگیری در حوزه‌های غربالگری، ضدعفونی و نقاهتگاه‌ها به کمک وزارت بهداشت بشتابند و با حضور پررنگ، جلوه‌ای از مشارکت مؤثر جامعه دامپزشکی در این زمینه را به نمایش بگذارند.

8-  کرونا این فرصت را فراهم نموده که به طور جدی برابر فله‌فروشی به ویژه در حوزه لبنیات بایستیم. کاری که وزارت بهداشت برخلاف مصلحت بهداشتی جامعه به آن مجوز داده است.

9- آن‌طور که قبلاً گفته‌ و نوشته‌ام، با شرایط و سازوکار فعلی امیدی به جامعه دامپزشکان نیست و اگر این تشکل بعنوان قدیمی‌ترین نهاد غیردولتی دامپزشکی در کشورمان منحل شود، مطمئن باشید هیچ اتفاقی نمی‌افتد. بنابراین در خصوص جامعه دامپزشکان، فرصتی متصور نیست!

10- سازمان نظام دامپزشکی کشور در این فرصت می‌توانست با اعلام کلینیک‌های منتخب در هر شهر و استان و با فراهم آوردن سازوکار ویزیت مجازی و یا اعزام در محل، موضوع بهداشت حیوانات خانگی را در زمان شیوع کرونا برجسته ساخته و از تردد غیرضرور نیز جلوگیری به‌عمل آورد.

11- کرونا ویروس ضرورت تولید راهنمای آنلاین و به‌روز کلینیک‌ها و نحوه نوبت‌دهی و ویزیت مجازی را بر اساس فاصله دامداری‌ها و نیز با ثبت اطلاعات حیوانات خانگی بر مبنای محل استقرار و فاصله تا اولین کلینیک نمایان ساخت.

12- اگر سامانه جامع «بهداشت حیوانات خانگی» وجود داشته باشد، می‌توان بر مبنای جمعیت، تأمین و حفظ بهداشت حیوانات را مابین کلینیک‌ها توزیع نمود و در این خصوص پایش فعال نیز انجام داد. این فرصت هرچه بیشتر پیش می‌رویم ضرورت خود را بیشتر نمایان می‌سازد.

13- در زمان شیوع کرونا به عنوان یک بیماری ویروسی، جایگاه دامپزشکانی که تخصص ویروس‌شناسی دارند، کجاست؟ چرا نباید از این فرصت استفاده کرد و به مردم درباره ماهیت ویروس، روش انتقال، راه پیشگیری از ابتلاء و غیره آموزش داد؟

14- بهداشت مواد غذایی حتماً در موضوع کرونا ویروس اهمیت دارد. چه آنکه خود غذا باعث انتقال می‌شود یا خیر و چه اینکه نحوه آماده‌سازی غذا چه اهمیتی دارد، فرصتی برای جامعه دامپزشکی کشور فراهم ساخته تا با حضور فعال در رسانه و نیز در عرصه‌های مختلف به بیان نکات آموزشی و آشنا کردن جامعه با طیف وسیع فعالیت حرفه‌ای دامپزشکان پرداخته شود.

15- سامانه 4030 امروز در صدر اخبار رسانه‌ها است. حداقل می‌شد از امکانات مشابه در دامپزشکی برای غربالگری صنوف مرتبط و به اصطلاح بهره‌بردار (همان‌هایی که در روز دامپزشکی به جای دامپزشکان روی سِن می‌آیند و از آنان تقدیر می‌شود!) استفاده کرد و بجز همکاری مستقیم با این سامانه، از راه یادشده مشارکت فعالی در غربالگری بخشی از جامعه به نمایش گذاشت.

16- فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی اهمیت دارد. فکر می‌کنید این جمله از کیست؟ شاید ندانید و یا احتمال ندهید ولی این جمله از رهبر انقلاب (حفظه الله تعالی) است. حالا آنهایی که در اتاق‌هایشان عکس مبارک رهبری را نصب نموده‌اند، چقدر به منویات ایشان و بخصوص این جمله اهمیت می‌دهند؟ امروز دامپزشکی در فضای مجازی چه می‌‎کند؟ به شایعات پاسخ می‌دهد؟ برای مردم کلیپ می‌سازد و آموزش می‌دهد؟ ساده‌ترین کار ممکن این است که رؤسای نظام دامپزشکی استان‌ها و مدیران کل دامپزشکی در هر استان یک کلیپ یک دقیقه‌ای ضبط کنند و در فضای مجازی منتشر سازند. حالا این را در تعداد دامپزشکان خدوم کشور ضرب کنید. چه حجمی از اطلاع‌رسانی به جامعه خواهد شد؟

17- مطالب کاربردی برای گروه‌های مختلف مثل صنوف بسته‌بندی گوشت، فروشگاه‌های عرضه فرآورده‌های دامی و پروتئینی، دامپزشکان، پیرادامپزشکان، دانشجویان دامپزشکی، مدیران، کارکنان دولتی در شبکه‌های دامپزشکی و غیره آیا در قالب بسته‌های گرافیکی و کاربردی و اینفوگرافی منتشر شده‌ است؟ کرونا این فرصت را فراهم نموده که این نوع کارها به خوبی دیده شود.

18- بارها گفته‌ام که اگر نصف دانشکده‌های دامپزشکی را به پژوهشکده کاربردی در زمینه‌های مختلف از جمله بیماری‌های عفونی، بیوتروریسم و نظایر آن تبدیل کنیم، ضرر که نکرده‌ایم هیچ، از قافله علم و پژوهش عقب نمی‌مانیم. امروز کرونا این ضرورت را بیشتر نمایان ساخت. وجود پژوهشکده‌های این‌چنینی و در کنار آن پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان فرصت‌هایی است که هر روز داریم بیشتر از آن فاصله می‌گیریم!

19- مردم می‌دانند اگر دامپزشکان دچار کرونا شوند و خدای نکرده از چرخه تأمین بهداشت جامعه حذف گردند، چه اتفاقی می‌افتد؟ از این فرصت برای پررنگ کردن تلاش دامپزشکان خدوم در کشورمان چه استفاده‌ای کرده‌ایم؟

20- در زمان قرنطینه یا محدودسازی مشاغل، فروشگاه‌های بزرگ مانند اتکا، کوروش، رفاه، شهروند و مانند آن فعالیت می‌کنند. دامپزشکان در این زمینه نقش مهمی در نظارت و بازرسی دارند. آیا کرونا این فرصت را فراهم نمی‌کند که این نقش پراهمیت را به جامعه معرفی کنیم؟

اینها ساده‌ترین فرصت‌ها بود و اگر همین الآن با خود فکر کنید ده‌ها مورد به این فهرست اضافه خواهید نمود. چه خوب که مسئولین و همه دامپزشکان به این زمینه‌ها فکر کنند و از فرصت‌های این‌چنینی به نیکی استفاده نمایند.