احتمال انتقال بیماری کووید ۱۹ از حیوانات به انسان چقدر است؟
دکتر آراسب دباغ‌مقدم
۱- معتبرترین مرجعی که می‌تواند در مورد این موضوع نظر دهد، سازمان جهانی بهداشت دام (OIE ) است که هدایت کلان و سیاست‌گذاری جهانی مباحث دامپزشکی را بر عهده دارد. بنابر این هر دامپزشک دیگری هم که بخواهد در این خصوص نظریه ارایه کند، حتما باید با لحاظ کردن نظرات OIE باشد؛ مگر آنکه مستندات قوی‌تری داشته باشد.
۲- سازمان جهانی بهداشت دام بر اساس مستندات علمی، معتقد است که «راه غالب بیماری کووید ۱۹ در حال حاضر از انسان به انسان است.»
۳- سازمان جهانی بهداشت دام معتقد است بر اساس مستندات موجود، ویروس کووید ۱۹ از منبع حیوانی به انسان منتقل شده است و داده‌های توالی (سکانس) ژنی نشان می‌دهد که ویروس کووید ۱۹ قرابت نزدیکی با کروناویروس در حال گردش در جمعیت «خفاش‌های نعل اسبی» دارد؛ اما شواهد علمی کافی برای اثبات این‌که «چگونه این ویروس از خفاش به انسان منتقل شده و آیا یک میزبان حد واسط دیگری نیز بین خفاش و انسان نقش‌آفرینی کرده است یا خیر؟» وجود ندارد.
۴- سازمان جهانی بهداشت دام معتقد است اکنون که ویروس کووید ۱۹ تا این حد گسترده در جمعیت انسانی پخش شده است، احتمال ابتلا و عفونی شدن (از کلمه‌ی Infected استفاده شده است) برخی حیوانات به این ویروس، به دلیل تماس نزدیک با انسان‌های بیمار (عفونی شده) وجود دارد.
۵- بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت دام، تعداد زیادی سگ و گربه‌سانان (گربه‌های اهلی و ببر) به دنبال تماس نزدیک با انسان‌های بیمار (عفونی)، از نظر آزمایش ویروس کووید ۱۹ مثبت شده‌اند.
۶- مطالعات اولیه حاصل از بررسی‌های آزمایشگاهی پیشنهاد می‌کند که از بین تمامی حیواناتی که تاکنون مورد بررسی قرار گرفته‌اند، گربه‌ها حساس‌ترین گونه به کووید ۱۹ بوده‌اند و می‌توانند دچار حالت بالینی (علامت‌دار) بیماری نیز بشوند.
۷- در شرایط آزمایشگاهی، گربه‌ها می‌توانند عفونت را به سایر گربه‌ها نیز انتقال دهند. خزها (نوعی از جوندگان) نیز به نظر می‌رسد که نسبت به عفونت مستعد هستند، اما کمتر به شکل بالینی (بیماری) آن را نشان می‌دهند. همچنین در شرایط آزمایشگاهی، خزها، قادرند که عفونت را به سایر خزها نیز انتقال دهند.
۸- سگ‌ها نیز به این عفونت مستعد هستند، اما به نظر می‌رسد که کمتر از خزها یا گربه‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
۹- آزمایش‌های اولیه‌ی انجام شده تا امروز، نشان می‌دهد که طیور (پرندگان صنعتی) و خوک نسبت به عفونت با سارس کورونا ویروس ۲ (کووید ۱۹) مستعد نیستند.
۱۰- تا امروز شواهدی وجود ندارد که نشان دهد حیوانات عفونی شده توسط انسان، نقش مهمی در همه‌گیرشناسی (اپیدمیولوژی) گسترش بیماری در جمعیت‌های انسانی داشته باشند.
۱۱- سازمان جهانی بهداشت دام، با توجه به موارد گفته شده، هرگونه اقدامی که رفاه حیوانات همراه را به خطر بیندازد، ناعادلانه می‌داند.
۱۲- با این وجود، با توجه به این که احتمال دارد این بیماری بین حیوان و انسان مشترک و قابل انتقال باشد، توصیه می‌شود که افراد مبتلا به کووید ۱۹، تماس خود را با حیوانات همراه و سایر حیوانات محدود کنند.
۱۳- در هنگام تماس یا مراقبت از حیوانات، اقدامات ابتدایی بهداشت از جمله شست‌وشوی دست‌ها «قبل و بعد» از دست زدن به حیوانات، خوراک دام و وسایل و تجهیزات آنها توصیه می‌شود. بوسیدن حیوانات، اجازه دادن به حیوان برای لیس زدن انسان یا استفاده از ظرف غذای مشترک (که در برخی فرهنگ‌ها رایج است)، ممنوع می‌باشد.
۱۴- در صورتی که صاحبان دام به بیماری کووید ۱۹ مبتلا هستند و امکان سپردن دام خود به دیگران برای مراقبت را ندارند، باید ضمن رعایت اصول اولیه‌ی بهداشتی، در صورت امکان از ماسک استفاده کنند. حیوانات افراد بیمار باید تا هر زمان که مقدور است، در منزل نگهداری شوند و از تماس سایر افراد با این حیوانات تا حد امکان جلوگیری شود.
۱۵- با توجه به رهیافت «سلامت واحد» که توسط هر دو سازمان WHO و OIE دنبال می‌شود، اطلاعات چنین دام‌هایی و صاحبانشان باید بین وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی تبادل شود (کاری که متاسفانه تا این لحظه هیچ برنامه‌ای از سوی سازمان‌های ذی‌ربط در ایران برای آن پیش‌بینی نشده است).
۱۶- توصیه می‌شود که به عنوان ارزیابی خطر، از حیوانات همراهی که صاحبان آنها یا افراد در تماس نزدیک با آنها مثبت شده‌اند، آزمایش RT-PCR از نمونه‌های دهانی، بینی، مدفوعی یا مقعدی اخذ شود. حیواناتی که آزمایش آنها مثبت می‌شود، باید از سایر حیوانات مواجهه نیافته و انسان‌ها تا جایی که ممکن است، دور نگه داشته شوند.
پی‌نوشت: لازم است سازمان دامپزشکی کشور به عنوان متولی سلامت دام، مبارزه با زئونوزها (بیماری‌های قابل انتقال بین دام و انسان) و سلامت فراورده‌های دامی، در مورد هوشیارسازی صاحبان حیوانات همراه، اقدامی جدی و موثر انجام دهد تا بتواند نقش خود در سلامت عمومی جامعه را ایفا نماید.
منبع: کانال «بهداشت عمومی و مواد غذایی»
یک آقازاده واکسن ترکیهای می اورد بعدی واکسن هندی و واکسن ایرانی بی استفاده شده
هیچکدام هم اثر نمی کند .
وای به حال کرونا